Dự án thép 'ngu gì không làm' của Tập đoàn Hoa Sen bây giờ ra sao?

"Ngu gì không làm, ngu gì không đầu tư", Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (HSG) Lê Phước Vũ đã tuyên bố như vậy tại đại hội cổ đông bất thường của công ty sáng 6/9/2016 tại TP. HCM khi dẫn ra ví dụ Tập đoàn Hòa Phát lời đến 2.000 tỷ đồng/quý trong đó lãi từ thép chiếm 80%.

Ngay trong thời điểm được cho là "nhạy cảm" sau sự cố Formosa, tuyên bố của ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen đã gây nhiều tranh cãi. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra với Cà Ná xung quanh vấn đề quy hoạch, môi trường, trách nhiệm giám sát và tính minh bạch của dự án.

Theo kế hoạch tài chính được đưa ra, năm 2018, siêu dự án này sẽ bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 7 và sẽ mang lại lợi nhuận 95 tỷ đồng cho Hoa Sen. Lợi nhuận sẽ tăng dần và đạt 1.552 tỷ đồng vào năm 2027. Tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR) giai đoạn I.1 lên tới 30%, một mức tương đối cao.

Liên quan đến vấn đề môi trường, ông Vũ cũng từng cho rằng nếu so với Formosa thì Formosa gây ô nhiễm biển là do công ty này thu hồi cốc trong quá trình sản xuất, tạo Xyanua và Phenol trong khi công nghệ của Hoa Sen thu hồi điện, không tạo ra cốc.

Siêu dự án thép Hoa Sen - Cà Ná được xem là dự án thép lớn nhất Việt Nam từ trước tới nay với số vốn đầu tư dự kiến 10,6 tỷ USD (khoảng 237.000 tỷ đồng). Dự án này cũng đã được Bộ Công Thương đưa vào dự thảo quy hoạch ngành thép đến năm 2025, tầm nhìn 2035.

Tuy nhiên, đến giữa tháng 4/2017, Thủ tướng Chính phủ đã chính thức cho tạm dừng triển khai dự án thép Cà Ná của Hoa Sen với lý do để làm rõ một số vấn đề liên quan tới môi trường, công nghệ, thiết bị dự án này.

Đến ngày 16/1/2018, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2017-2018 (niên độ tài chính của Hoa sen Group bắt đầu từ 1/10 đến 30/9 năm sau), ông Vũ cho biết, hiện công ty đang triển khai xúc tiến, hoàn thiện, chuẩn bị các thủ tục pháp lý cần thiết để đăng ký đầu tư dự án, đồng thời tiếp tục làm việc với các đơn vị tư vấn có uy tín để lựa chọn giải pháp công nghệ và máy móc thiết bị phù hợp cho việc triển khai dự án.

"Cà Ná là dự án lớn, khi nào cơ quan nhà nước cấp phép khi nào thì ta làm khi đó", ông Vũ cho biết.

Được biết, để chuẩn bị cho việc phát triển dự án khu liên hợp thép hàng triệu tấn/năm tại Cà Ná, tỉnh Ninh Thuận, ngày 2/8/2016, HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Hoa Sen Tập đoàn Hoa Sen đã thông qua quyết định thành lập 5 doanh nghiệp mới trực thuộc tổ hợp dự án Cà Ná, trực tiếp tham gia việc triển khai, thực hiện đầu tư của tập đoàn tại đây, với hình thức là công ty TNHH MTV do Hoa Sen nắm giữ 100% vốn.

5 doanh nghiệp này gồm Công ty TNHH MTV Đầu tư Khu liên hợp luyện cá thép Hoa Sen Cà Ná – Ninh Thuận (HSIC) có vốn điều lệ 100 tỷ đồng do ông Lê Phước Vũ làm chủ tịch; và 4 công ty do ông Trần Ngọc Du - Tổng giám đốc Hoa Sen là Chủ tịch HĐQT gồm Công ty TNHH MTV Đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận (HSIP) với vốn điều lệ 50 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Năng lượng tái tạo Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận (HSRE) với vốn điều lệ 20 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Xi măng Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận, vốn điều lệ 30 tỷ đồng; và Công ty TNHH MTV Cảng tổng hợp quốc tế Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận có vốn điều lệ 50 tỷ đồng. Tổng vốn điều lệ của 5 doanh nghiệp này là 250 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo báo cáo thường niên 2017, Hoa Sen mới chỉ góp 15 tỷ đồng vào HSIC; 3 tỷ đồng vào HSIP và 2,5 tỷ đồng vào Công ty TNHH MTV Cảng tổng hợp quốc tế Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận. Như vậy, Hoa Sen mới chỉ rót 20,5 tỷ đồng vào các công ty con thực hiện dự án thép Cà Ná. Các công ty còn lại chưa được góp vốn.

Ông Lê Phước Vũ cũng quảng bá rầm rộ đã có nhiều ngân hàng quốc doanh nội địa và quốc tế cho vay và góp vốn như Vietcombank, BIDV, Agribank, ACB, MBBank, HSBC, ANZ Standard Chartered Bank, Commonwealth Bank of Australia (CBA), UOB… 

Ngay sau khi thông tin siêu dự án thép Cà Ná được công bố, trên các trang mạng xã hội xuất hiện thông tin rằng vào giữa năm 2015, Hoa Sen Group cử một đoàn cán bộ đến Ninh Thuận khảo sát địa điểm để thiết kế xây dựng tổ hợp thép Hoa Sen Cà Ná. Đoàn này do ông Nguyễn Văn Quý, khi ấy là Phó tổng giám đốc Hoa Sen Group phụ trách.

Thành phần có 6 người quốc tịch Trung Quốc, đến từ CISDI Group. Trong văn bản gửi UBND tỉnh Ninh Thuận, Hoa Sen cho biết CISDI là đơn vị tư vấn thiết kế.

Trang web của CISDI Group cho biết công ty này là công ty con của Tập đoàn Xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) - nhà thầu chính xây dựng tổ hợp Formosa Hà Tĩnh cũng như dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái Nguyên (TISCO) hiện đang bị đình trệ.