Đây là khẳng định của GS Trần Đức Nhiệm (Trường Đại học Giao thông vận tải, tư vấn dự án) khi trao đổi với Báo Giao thông về công nghệ áp dụng vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long, hiện đang được dư luận quan tâm.
- Vừa qua, dư luận có thông tin cho rằng, dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long sử dụng công nghệ của châu Âu. Tuy nhiên, dự án đang gặp khó khi phải đợi chuyên gia Trung Quốc sang chuyển giao công nghệ. Sự thật việc này thế nào, thưa ông?
Trước tiên, tôi phải khẳng định, đây là thông tin không chính xác, bởi công nghệ giải pháp sửa chữa mặt cầu Thăng Long sử dụng công nghệ lõi của châu Âu và hoàn toàn do đội ngũ chuyên gia, kỹ sư trong nước làm chủ được các nội dung chủ yếu của công nghệ công tác thiết kế, thi công, không phải nhận chuyển giao công nghệ từ bất cứ quốc gia nào.
Phải nói rõ, công tác thiết kế dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long được tiến hành theo hai bước: bước lập dự án và bước thiết kế bản vẽ thi công. Trong đó, bước lập dự án do các đơn vị của Trường Đại học Giao thông vận tải (GTVT) và Công ty TECCO 2 đảm nhiệm, còn bước thiết kế bản vẽ thi công do liên danh Công ty TNHH GTVT (Đại học GTVT) và Công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế Cầu Lớn - Hầm triển khai.
Do tính chất phức tạp nên Bộ GTVT đã thành lập ban chỉ đạo dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng thành lập ban chỉ đạo dự án, đồng thời lập thêm một tổ cố vấn gồm các chuyên gia đầu ngành của Việt Nam trong lĩnh vực này.
Rõ ràng, toàn bộ dự án từ bước kiểm định, đánh giá, phân tích nguyên nhân hư hỏng và đề xuất giải pháp; lập dự án rồi đến thiết kế bản vẽ thi công; triển khai tổ chức thi công, công tác giám sát đến đội ngũ cố vấn dự án đều không có sự hiện diện của chuyên gia hay nội dung chuyển giao công nghệ nào của Trung Quốc.
- Ông có nói công nghệ lõi sửa chữa mặt cầu Thăng Long lần này xuất phát từ châu Âu và hoàn toàn do chuyên gia, kỹ sư Việt Nam làm chủ. Vậy, quá trình chuyển giao công nghệ này diễn ra thế nào?
Quá trình sửa chữa mặt cầu Thăng Long lần này sử dụng phương pháp đinh neo bản mặt thép với lớp bê tông siêu tính năng (UHPC). Phương pháp tách thành 3 nhóm công nghệ chính: bê tông siêu tính năng, hàn đinh neo trên mặt thép và giải pháp thiết kế.
Đầu tiên là công nghệ bê tông siêu tính năng, lõi của công nghệ này được nghiên cứu đầu tiên ở châu Âu. Đơn vị tiên phong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ này về Việt Nam là Viện Khoa học công nghệ Xây dựng (Bộ Xây dựng).
Tại Việt Nam hiện đã áp dụng thành công bê tông siêu tính năng tại những công trình cầu thuộc dự án LRAMP.
Thứ hai là công nghệ hàn đinh neo trên mặt thép, công nghệ lõi cũng xuất phát từ châu Âu và được thực nghiệm tại trường Đại học GTVT. Các nhà thầu đã thử nghiệm triển khai và hoàn toàn nắm chắc công nghệ này. Như vậy, hai công nghệ lõi áp dụng vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long đều xuất phát từ châu Âu, không liên quan gì đến Trung Quốc.
Tiếp theo là giải pháp thiết kế, cầu đầu tiên được sửa chữa theo phương pháp UHPC là cầu Ka Lan (Hà Lan) vào năm 2007. Chuyên gia của Việt Nam tham gia vào dự án này là GS Nguyễn Viết Tuệ, nguyên là giảng viên bộ môn đường bộ của Trường Đại học GTVT, hiện đang giảng dạy đại học tại Áo.
Sau đó, GS Nguyễn Viết Tuệ cũng tham gia và tiếp tục phát triển phương pháp này vào các công trình sửa chữa cầu khác ở châu Âu, Nhật Bản… có kết cấu tương tự cầu Thăng Long.
Hiện nay, trên thế giới số lượng cầu thép sử dụng mặt cầu liên hợp như cầu Thăng Long không nhiều và chủ yếu được xây dựng vào những năm 1960 - 1980. Tại châu Âu, cơ bản các cầu dạng này đã cơ bản được sửa xong hết từ nhiều năm trước.
Để tiếp cận công nghệ này, từ thời điểm trước khi được giao nhiệm vụ làm tư vấn dự án, đầu năm 2018, Trường Đại học GTVT đã thành lập nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học của trường và có mời thêm các chuyên gia đầu ngành, trong đó có GS Nguyễn Viết Tuệ cùng tham gia.
Cuối năm 2018, chúng tôi tổ chức đoàn đi khảo sát các công trình đã thi công sửa chữa bằng công nghệ này tại châu Âu. Đoàn đã đến tận phòng thí nghiệm lớn nhất châu Âu về công nghệ UHPC đặt tại Hà Lan để nghiên cứu, học hỏi công nghệ.
Sau khi nghiên cứu tình hình triển khai công nghệ lõi thực tế tại một số cầu có kết cấu tương tự cầu Thăng Long, điều kiện khí hậu, thời tiết giống Việt Nam, về nước chúng tôi đã tiến hành hai nhóm thí nghiệm về kết cấu và thí nghiệm lớp bê tông UHPC trên mọi kịch bản đều đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật để đưa vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long.
Tôi khẳng định, toàn bộ giải pháp thiết kế từ tính toán, kiểm nghiệm trong phòng thí nghiệm đều do các chuyên gia của Việt Nam làm, không có liên quan hay phụ thuộc gì vào công nghệ của Trung Quốc.
Toàn bộ giải pháp thiết kế, sửa chữa cầu Thăng Long đều do các chuyên gia của Việt Nam thực hiện, không có liên quan hay phụ thuộc gì vào công nghệ của Trung Quốc (Trong ảnh: Việc cào bóc lớp bê tông nhựa và làm sạch bản mặt thép cầu Thăng Long đã hoàn tất). Ảnh: Thanh Bình
- Công nghệ không liên quan đến Trung Quốc, song vật liệu hay máy móc thiết bị phục vụ thi công dự án có yếu tố xuất phát từ Trung Quốc hay không?
Sau khi hoàn thiện công nghệ và hồ sơ thiết được phê duyệt, tiếp theo là bước của các nhà thầu tổ chức thi công, vai trò của Đại học GTVT là giám sát, làm sao để kiểm soát được chất lượng tốt nhất theo hồ sơ thiết kế. Ngoài trách nhiệm tư vấn giám sát, nhà thầu làm tốt thì tư vấn thiết kế cũng phải lên đó để kiểm tra, cái gì cần điều chỉnh sẽ điều chỉnh ngay.
Về vật tư thi công dự án chủ yếu là nguồn vật liệu trong nước, chỉ có máy đầm gạt bê tông, nhà thầu có thể phải nhập từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu… hoặc có thể tự chế tạo.
Với vai trò là tư vấn giám sát, chúng tôi không thể phản đối nhà thầu mua từ đâu, miễn sao đảm bảo thi công dự án đúng chỉ dẫn kỹ thuật. Dự án có tính pháp lý rất cao, nhà thầu mua thiết bị và mời phía cung cấp thiết bị sang để hướng dẫn vận hành máy móc là việc rất bình thường.
Còn việc cán bộ kỹ thuật của nhà cung cấp thiết bị chưa sang kịp để hướng dẫn nhà thầu vận hành máy đầm gạt bê tông hiện chưa ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án.
Theo quy trình, ban đầu chúng ta phải làm sạch bản mặt cầu, tiến hành hàn đinh neo, vận hành thử rồi mới đưa lên cầu làm đại trà. Ở bước vận hành thử nếu có cán bộ kỹ thuật sang hướng dẫn nhà thầu vận hành thử máy đầm gạt bê tông sau đó mới làm thật là điều tốt cho dự án.
Trong bước này, chúng tôi sẽ giám sát rất kỹ lưỡng để làm sao khi đưa lên cầu làm thật phải đảm bảo đúng chỉ dẫn kỹ thuật, chất lượng cho dự án.
- Vì sao công nghệ này đã áp dụng 30 năm ở nhiều nước nhưng lại không phổ biển ở Việt Nam?
Công nghệ này không chỉ đã đưa vào giảng dạy mà đã có luận án tiến sỹ bảo vệ thành công tại nhà trường với đề tài “Nghiên cứu lớp mặt cầu bằng bê tông tính năng siêu cao gia cường cốt sợi thép trên bản thép trực hướng” từ mấy năm trước.
Tuy nhiên, tại Việt Nam chỉ có hai cầu liên quan đến công nghệ này là cầu Thăng Long và cầu Thuận Phước. Vì vậy, đến nay công nghệ này mới được nghiên cứu, trong trường hợp Việt Nam có nhiều cầu dạng này thì sẽ được nghiên cứu từ nhiều năm trước.
Cảm ơn ông!
|
Dự án sửa chữa cầu Thăng Long có tổng mức đầu tư gần 270 tỷ đồng, bắt đầu thi công từ ngày 16/8. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành vào cuối quý 4/2020. Đến thời điểm hiện tại, dự án đã thi công xong hệ thống điện phục vụ thi công dọc cầu; lắp đặt xong 2 trạm trộn ướt; lắp đặt xong 2 nhà mái che di động dài 240m với 196 tấn thép; tháo dỡ xong hệ thống hộ lan hiện hữu dài 3,3km. Với các hạng mục hàn đinh neo, bê tông UHPC, cốt thép, bê tông nhựa polyme, hiện đã hoàn thành công tác thí nghiệm đầu vào, đã nhập đủ vật liệu để phục vụ thi công bê tông UHPC (sợi thép, phụ gia, vật liệu khô). Tổng giá trị thực hiện đến nay là 15,3 tỷ đồng/228,75 tỷ đồng, đạt 7% giá trị hợp đồng. Tổng giá trị giải ngân đến nay là 72,85 tỷ đồng/242,85 tỷ đồng, đạt 32% giá trị hợp đồng. Thời gian tới, dự kiến việc thi công hàn đinh neo sẽ được triển khai từ 15/9 - 30/11/2020; thi công cốt thép từ 16/9 - 1/12/2020; lắp đặt khe co giãn từ 4/9-4/12/2020; đổ bê tông UHPC từ 19/9 - 14/12/2020; thi công lớp dính bám và thảm bê tông nhựa polume từ 17/11-27/12/2020. Dự án sẽ hoàn thành thông xe trên cầu trước ngày 31/12/2020. Vì sao không lựa chọn công nghệ Nga?Trước thắc mắc của dư luận mấy ngày qua về việc vì sao không lựa chọn công nghệ mà Liên Xô trước đây và nay là Liên bang Nga để sửa chữa mặt cầu Thăng Long, trao đổi với Báo Giao thông, ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho biết, yêu cầu của chuyên gia Nga không phù hợp với pháp luật Việt Nam nên không thể lựa chọn. Theo ông Toàn, với mong muốn sửa chữa mặt cầu Thăng Long bằng công nghệ gốc, Tổng cục Đường bộ VN đã tìm hiểu tài liệu, hồ sơ và tìm được TS. Sakharova là người đã tham gia thiết kế và thi công mặt cầu Thăng Long. Ngày 1/8/2018, Tổng cục có thư đề nghị bà Sakharova hợp tác để sửa chữa mặt cầu Thăng Long. Ngày 2/8/2018, bà Sakharova đã có thư trả lời khẳng định có thể hợp tác và đề nghị chuyển tài liệu để nghiên cứu trước, đồng thời phía Nga sẽ khảo sát tình hình thực tế. Tổng cục Đường bộ đã chuyển các tài liệu về cầu Thăng Long cho bà Sakharova. Từ ngày 17 - 23/9/2018, chuyên gia Nga là TS. Kazarin Vilgen Yurevich - Tổng giám đốc Công ty SK MOST, người được bà Sakharova cử sang thay do bà Sakharova không đủ sức khỏe, đã sang và làm việc với Bộ GTVT và đi thị sát cầu Thăng Long. Trên cơ sở thị sát và kết quả trao đổi hai bên đã ký biên bản ghi nhớ về các công việc đã thực hiện và các công việc tiếp theo. Tuy nhiên, đến ngày 22/10/2018 tại thư trả lời từ phía Công ty SK MOST lại nêu: Cần phải thay lại toàn bộ kết cấu lớp áo đường trên mặt cầu, cần cung cấp các thông số để phía Nga có thể tính toán thiết kế sửa chữa mặt cầu. Đặc biệt, công ty này cũng đề nghị phía Việt Nam ký hợp đồng để triển khai lập dự án. Đến ngày 26/10/2018, Tổng cục đã gửi thư cho Công ty SK MOST trong đó nêu rõ các nguyên nhân chưa ký được hợp đồng là do chưa đủ thủ tục theo quy định và mong muốn phía Công ty có đề xuất các hướng hợp tác để triển khai. Ngày 14/11/2018, tại thư trả lời công ty này đưa ra nhiều yêu cầu, đáng chú ý là đề nghị chi phí tư vấn dự kiến 7 - 8% chi phí sửa chữa mặt cầu, tương đương khoảng 14 tỷ đồng. Đề nghị này trái các quy định pháp luật Việt Nam nên không thể thực hiện theo yêu cầu. Sau đó 1 tuần, phía Tổng cục Đường bộ có điện thoại qua cho ông Kazarin Vilgen Yurevich để trao đổi tình hình, tuy nhiên không liên lạc được và đã phải liên hệ đến bà Sakharova để đề nghị hợp tác. Bà Sakharova có nói mọi việc đều do ông Kazarin Vilgen Yurevich quyết định. Đến ngày 10/7/2019, Tổng cục tiếp tục liên lạc với ông Kazarin Vilgen Yurevich trao đổi. Tuy nhiên phía Công ty SK MOST và ông Kazarin Vilgen Yurevich tiếp tục yêu cầu ký hợp đồng tư vấn với chi phí nêu trên mới triển khai các bước tiếp theo. Việc ký hợp đồng khi chưa được các cấp phê duyệt là không phù hợp với quy định của Việt Nam. Không chỉ vậy, qua kênh ngoại giao chính thức, ngày 23/3/2019, Bộ GTVT có văn bản gửi Bộ Công thương đề xuất trong phiên họp của tổ công tác cấp cao về các dự án đầu tư ưu tiên Việt - Nga để phía Nga hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm sửa chữa cầu Thăng Long và công nghệ bảo trì cầu, đường nói chung. Đến ngày 4/7/2019, tại thư do Thứ trưởng Bộ Phát triển kinh tế Liên Bang Nga A.M. Talibov gửi cho Bộ Công thương Việt Nam nêu rõ: “Bộ Phát triển kinh tế Liên Bang Nga đã gửi yêu cầu Công ty SK MOST, kèm đề nghị của phía Việt Nam, tham gia sửa chữa cầu Thăng Long, tuy nhiên công ty không thể hiện sự quan tâm”. Do không nhận được thông tin trả lời từ phía chuyên gia và Công ty SK MOST, trên cơ sở thư trả lời nói trên và do nhu cầu phải sửa mặt cầu Thăng Long nên ngày 25/9/2019, Tổng cục Đường bộ đã báo cáo Bộ GTVT cho phép chuẩn bị đầu tư dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long. |
