Hội đồng bầu cử 'bất ngờ' việc bà Nguyệt Hường có hai quốc tịch

Sáng 18/7, ông Nguyễn Hạnh Phúc, Chánh Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia trao đổi với báo chí về việc không xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa 14 với bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường (Hà Nội) và ông Trịnh Xuân Thanh (Hậu Giang).

Chánh Văn phòng Hội đồng bầu cử quốc gia Nguyễn Hạnh Phúc. Ảnh: Q.H

- Một ứng viên để được bầu làm đại biểu Quốc hội phải trải qua quy trình chặt chẽ, vì sao lại "lọt" hai trường hợp không được xác nhận tư cách đại biểu?

- Vì người ta không trung thực trong kê khai hồ sơ, nói dối. Tôi ví dụ, người ta đi đăng ký một quốc tịch nước ngoài, làm sao ai biết được. Quá trình nộp tiền, làm thủ tục, không ai biết. Đến khi thành kết quả rồi mới biết là có quốc tịch nước ngoài. Việc này hoàn toàn bất ngờ.

- Việc bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường có hai quốc tịch được phát hiện như thế nào?

- Từ cơ quan chức năng, chứ chúng tôi không biết. Chị Nguyệt Hường được cơ cấu là một trong 31 ứng cử viên mà Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giới thiệu cho Hội đồng bầu cử quốc gia, trong cơ cấu này có hai doanh nhân và chị Hường là một trong số đó.

- Ngoài lý do vi phạm quốc tịch, bà Hường có vi phạm nào khác?

- Hiện nay chúng tôi mới biết một lý do đó và xử lý ngay, còn có lý do nào khác hay không thì chờ sau này cơ quan chức năng vào cuộc.

- Bà Hường là đại biểu Quốc hội hai khoá 12 và 13, am hiểu pháp luật, vì sao lại có vi phạm này?

- Tôi không chắc chị Nguyệt Hường biết mình đăng ký quốc tịch thứ hai là vi phạm pháp luật hay không. Có thể có những người nghĩ rằng người Việt Nam được hai quốc tịch. Tuy nhiên, trong Luật Quốc tịch đã quy định rất rõ, phân biệt hai trường hợp. Thứ nhất, công dân Việt Nam chỉ có một quốc tịch, khi ai đó muốn có quốc tịch thứ hai thì phải xin thôi quốc tịch của mình, để đăng ký quốc tịch nước ngoài. Thứ hai, trường hợp một người Việt Nam ra định cư ở nước ngoài, nếu quốc gia sở tại cho phép công dân có nhiều quốc tịch thì đương nhiên người đó có từ hai quốc tịch trở lên.

Vấn đề ở chỗ, cho dù một người có hai quốc tịch thì khi về Việt Nam chỉ được sử dụng một quốc tịch, chứ không thể cùng lúc hai quốc tịch. Nghĩa là khi về Việt Nam, người đó sử dụng hộ chiếu nước ngoài của quốc tịch nước ngoài thì người đó là người nước ngoài, không phải là công dân Việt Nam. Còn nếu sử dụng hộ chiếu Việt Nam thì là công dân Việt Nam, được hưởng cơ chế của công dân Việt Nam. Tóm lại, một người khi về nước chỉ được sử dụng một quốc tịch, không thể cùng lúc sử dụng hai quốc tịch.

Từ nay đến hết nhiệm kỳ nếu xác định trường hợp nào vi phạm thì đều phải xử lý.

- Thực tế có những người trước đây quốc tịch Mỹ, nay sử dụng quốc tịch Việt Nam. Trường hợp này được hiểu như thế nào?

- Nếu trước đây người ta có quốc tịch Mỹ, nay trở về Việt Nam thì có quyền giữ hai quốc tịch, không ai cấm điều này cả. Miễn là khi về Việt Nam thì dùng quốc tịch nào như tôi nói ở trên. Nếu dùng quốc tịch Mỹ thì là người Mỹ, còn dùng quốc tịch Việt thì là công dân Việt.

- Ông bình luận gì về việc bà Nguyệt Hường viết đơn xin thôi làm đại biểu Quốc hội vì lý do sức khỏe?

- Trong đơn nêu không đủ điều kiện làm đại biểu Quốc hội. Theo quy định thì một trong những điều kiện là sức khoẻ phải đảm bảo.

- Trường hợp ông Trịnh Xuân Thanh (nguyên Phó chủ tịch tỉnh Hậu Giang) cũng không được công nhận tư cách đại biểu Quốc hội vì có nhiều vi phạm, trách nhiệm của cơ quan bầu cử địa phương được xem xét thế nào?

- Ông Trịnh Xuân Thanh là do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hậu Giang giới thiệu, hiệp thương qua các vòng. Ở đây có việc hồ sơ không trung thực, không rõ ràng, người dân không có thông tin, có thể nhiều người cứ tưởng ông này qua nhiều chức là "ghê gớm" lắm.

- Vai trò của cơ quan chức năng trong thẩm tra lý lịch ở đâu?

- Bây giờ vào kiểm tra mới biết, tất cả không thể kiểm tra hết cùng lúc. Chính vì vậy mới có quy trình giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo. Thậm chí sau khi công bố danh sách trúng cử rồi, vẫn phải chờ 35 ngày xem những người trúng cử có vấn đề gì không và ông Trịnh Xuân Thanh rơi vào trường hợp này.