Khả năng hiệu ứng domino bao phủ khắp các nền kinh tế trong năm 2019
P.V -
11/03/2019 06:51 (GMT+7)
Tổng thống Donald Trump với tham vọng bảo vệ lợi ích kinh tế Mỹ đã làm rung chuyển toàn bộ hệ thống thương mại toàn cầu. Đó là chất Mỹ điển hình, khi một quốc gia dám đứng ra cáng đáng mọi hậu quả.
Khả năng hiệu ứng domino bao phủ khắp các nền kinh tế trong năm 2019.
Tuy nhiên, tình hình căng thẳng thương mại tăng cao ở những nền kinh tế lớn nhất thế giới đang làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xảy ra một làn sóng domino bao phủ khắp các nền kinh tế.
Bấp bênh quan hệ Mỹ - Trung
Ngày nay, xuất hiện những dấu hiệu về một sự lung lay nghiêm trọng với hiệu ứng domino trải dài. Mặc dù đã có những dự đoán lạc quan về khả năng đạt thỏa thuận thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới là Mỹ và Trung Quốc, song việc Tổng thống Trump đang quay trở lại với chủ nghĩa song phương, nếu không muốn nói là chủ nghĩa đơn phương, trong các mối quan hệ quốc tế cho thấy ông đang làm đảo lộn một cách nguy hiểm nền kinh tế thế giới vốn đã rất mong manh.
Hậu quả là lạm phát nhập khẩu tại Mỹ tăng lên vì thuế quan làm tăng chi phí ước tính lên đến 100 tỷ USD đối với người tiêu dùng Mỹ. Nhưng hiện tại, ngay cả khi những sản phẩm nhập khẩu bị đánh thuế, người Mỹ vẫn chưa cảm nhận được điều đó vì sức mua của đồng USD ở nước ngoài cũng tăng lên. Thị trường chứng khoán tăng điểm.
Điều này chắc chắn mang lại lợi ích cho ông Trump - người tự cho mình là một thiên tài kinh tế, nhưng đã nhanh chóng quên đi rằng hàng xuất khẩu tiếp tục bị trừng phạt bởi việc tăng giá của đồng USD, bất chấp những cam kết của ông Trump.
Tất cả điều đó đã được Tổng thống Trump dùng như là lý lẽ phòng vệ trước những khiếu nại vây quanh: “Tôi hay là sự hỗn loạn”. Về truyền thống, Mỹ dựa vào Trung Quốc, nguồn hàng giá rẻ liên tục và dồi dào đã cho phép dân Mỹ kiếm sống.
Người Mỹ cũng dựa vào Trung Quốc để mua những trái phiếu Chính phủ nhằm tài trợ cho các khoản thâm hụt ngân sách đang được nới rộng theo thời gian. Thế nhưng về mặt hải quan, phải biết rằng mức thuế trung bình của Trung Quốc chỉ là 3,5%.
Con số này đã giảm so với con số 32% hồi năm 1992. Những biện pháp đối phó của Trung Quốc sẽ khiến các nhà sản xuất Mỹ tăng thêm chi phí, ví như nông dân xuất khẩu mỗi năm sang Trung Quốc khoảng 13 tỷ USD đậu tương. Tổng quan mà nói, Trung Quốc bán nhiều hơn là mua từ Mỹ; nên họ mất nhiều hơn trong cuộc chiến này.
Tuy nhiên, vì nước này cũng là khách hàng mua nhiều nguyên liệu thô nhất thế giới nên rủi ro này được chia sẻ bởi tất cả các đối tác thương mại Trung Quốc, trong đó có Mỹ. Nói cách khác, nếu Trung Quốc phải rơi vào một cơn suy thoái, Mỹ sẽ sớm theo sau.
Mặt khác, vấn đề đặt ra là nợ công Mỹ. Trung Quốc nắm giữ hơn 1.100 tỷ USD trái phiếu Mỹ, chiếm 37% dự trữ ngoại hối, đã bán ròng cổ phiếu Mỹ vào mùa Xuân năm ngoái. Dường như sự giận dữ với chủ nợ chính của họ không phải là điều tốt cho nước Mỹ khi mà các khoản nợ thường được sử dụng như một thứ vũ khí, thậm chí còn nguy hiểm hơn hàng rào thuế quan.
Kinh tế Trung Quốc suy yếu
Tuy nhiên, Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng dường như đang thể hiện một vài dấu hiệu suy yếu. Sản xuất công nghiệp ở nước này cũng như sự tăng trưởng đầu tư thấp hơn mức dự báo trong tháng 7/2018.
Các khoản đầu tư bằng nguồn vốn cố định, "đong đếm" những khoản chi cho cơ sở hạ tầng, cho thấy sự khó khăn thực sự chưa từng được biết đến ở Trung Quốc kể từ gần 20 năm qua.
Hơn nữa, những nỗ lực của Chính phủ nhằm kiềm chế gánh nặng nợ khổng lồ đã phần nào tác động lên hoạt động kinh tế, nhất là những chỉ dấu minh chứng cho tính mong manh mới trong nhu cầu nội địa Trung Quốc sau cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Tuy nhiên, Trung Quốc đang nỗ lực để thúc đẩy tiến trình quốc tế hóa đồng nhân dân tệ trên thị trường thế giới và Trung Quốc rất muốn tận dụng những lợi ích từ việc phá vỡ những thỏa thuận với Tehran khi châu Âu một lần nữa lại "ngủ quên" trong vấn đề hạt nhân Iran: dầu mỏ của nước này có thể cung ứng cho toàn bộ thị trường châu Á. Giờ đây, để đi đến Tehran thì cần phải thanh toán bằng đồng nhân dân tệ cho Iran Air. Tất cả chỉ là biểu tượng.
Hiệu ứng domino dàn trải
Sau Trung Quốc và Mỹ, chúng ta phải kể đến trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ. Nguyên nhân chính là sự phụ thuộc vào các nguồn vốn nước ngoài tính bằng đồng USD cũng như phần lớn các nước đang trong tình trạng khó khăn khi không thu đủ số USD này để giải quyết các món nợ.
Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục sụt giảm 6,3%, ở mức 6,86 lira/USD vào trung tuần tháng 8/2018. Đồng USD đã nhanh chóng chạm mức cao kỷ lục 7,61 lira. Quỹ Kapstream đánh giá rằng một sự gia tăng với biên độ rộng của tỷ giá hối đoái từ 5% đến 10% là cần thiết để hy vọng lật ngược tình thế. Vấn đề của Thổ Nhĩ Kỳ có chút giống với trường hợp của châu Âu: muốn tránh rủi ro tài chính và tiền tệ gây ra bởi cuộc khủng hoảng ngân hàng.
Theo Ngân hàng Goldman Sachs, sự sụt giảm của đồng lira ở mức 7,1 lira/USD là mối đe dọa cho tính ổn định của hệ thống ngân hàng địa phương. Trên thị trường chứng khoán Istanbul, nhóm cổ phiếu khu vực ngân hàng đã mất đến gần 10% giá trị. Trong những điều kiện này, việc đầu cơ quốc tế là nguyên nhân khiến đồng lira giảm.
Phản ứng yếu ớt của Chính quyền Erdogan cho thấy sự bất lực khi quyết định tiến hành điều tra đối với những chủ thể “đe dọa an ninh kinh tế của đất nước” và phát tán những tin đồn thất thiệt về ngân hàng và các công ty lớn của Thổ Nhĩ Kỳ với án phạt lên đến 5 năm tù.
Trên các hệ thống mạng xã hội, gần 350 tài khoản nằm trong tầm kiểm soát của giới cầm quyền Thổ Nhĩ Kỳ, vốn buộc tội những chủ thể nói trên đã cố tình gây ra sự sụt giảm của đồng lira. Tất cả các thị trường mới nổi đều phải chịu áp lực ngay sau Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhất là đồng rand của Nam Phi và đồng rupiah của Indonesia. Một hiệu ứng domino đang diễn ra và bắt đầu lây nhiễm sang các đồng tiền của các nước được đánh giá là mỏng manh, vì phụ thuộc vào nguồn vốn nước ngoài.
Đồng ruble (rúp) của Nga, đồng peso của Argentina, đồng real của Brazil và đồng peso của Mexico cũng đồng loạt giảm từ 4% đến 6% giữa mùa Hè vừa qua. Thật vậy, các nhà đầu tư lo ngại về những hậu quả việc đồng USD tăng giá sẽ làm đội chi phí của các khoản nợ bằng USD.
Vì đồng USD luôn tồn tại và nó là “đồng tiền của chúng tôi và là vấn đề của các bạn”, theo phát ngôn của John Connolly, Bộ trưởng Tài chính dưới thời Tông thống Richard Nixon năm 1971.
Ông Trump tuyên bố đấu tranh chống một đồng USD mạnh, nhưng có những cơ chế chống lại những điều mà không ai có thể làm gì được. Trong khi đó, châu Âu cũng không phải là ngoại lệ khi các cổ phiếu ngân hàng cũng phải chịu nhiều áp lực.
JP Morgan nhắc lại rằng “các mối liên kết tài chính và thương mại của Thổ Nhĩ Kỳ với châu Âu mạnh mẽ hơn nhiều so với những nền kinh tế mới nổi khác”. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đặc biệt lo ngại cho UniCredit và BNP Paribas vốn đầu tư rất nhiều vào nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong cùng thời gian, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ nâng lãi suất, điều này thông thường sẽ gây những hệ quả xấu đối với tài sản của những nước mới nổi. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ không thể xử lý tình trạng mất giá của đồng nội tệ, nền kinh tế của họ sẽ bị thiệt hại nghiêm trọng và thu nhập của 83 triệu dân nước này sẽ sụt giảm thê thảm.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Sự bùng nổ của stablecoin đặt ra thách thức đối với hệ thống giám sát tài chính toàn cầu khi bị khai thác để rửa tiền và giúp dòng tiền né tránh kiểm soát.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết họ đang yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD, đồng thời Điện Kremlin đưa ra lời cảnh báo cứng rắn về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.