Khủng hoảng ngân hàng: Nguồn cơn suy thoái kinh tế Mỹ?
Quang Đăng -
28/05/2023 08:52 (GMT+7)
(VNF) - Cuộc khủng hoảng ngân hàng dường như chưa tạo ra một tác động trực diện lên nền kinh tế Mỹ nhưng theo giới chuyên môn, đó là mối đe dọa đối với tăng trưởng, tiềm ẩn cho một cuộc suy thoái được dự đoán vào cuối năm nay.
Sự sụp đổ chóng vánh của nhiều ngân hàng
Ngành ngân hàng Mỹ vẫn quay cuồng trong rắc rối từ đầu tháng 3, với 3 vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB), Signature Bank (SB) và First Republic Bank (FRB). Dù các nhà lãnh đạo ngân hàng và cơ quan quản lý đã cố gắng trấn an các nhà đầu tư rằng giai đoạn tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng đã qua nhưng điều này dường như không có hiệu quả.
Ngân hàng khu vực PacWest Bancorp hiện trở thành tâm điểm mới nhất của cuộc khủng hoảng ngân hàng Mỹ. Đầu tháng 5, nhà băng này xác nhận đang cân nhắc các “lựa chọn chiến lược”. Điều này đồng nghĩa với thông điệp “xin hãy giúp đỡ chúng tôi” theo ngôn ngữ của giới đầu tư Phố Wall.
Trong tuyên bố chính thức của PacWest, ngân hàng cho biết gần đây, một số đối tác và nhà đầu tư tiềm năng đã tiếp cận ngân hàng và các cuộc thảo luận đang diễn ra. PacWest sẽ tiếp tục đánh giá tất cả các lựa chọn để tối ưu hóa lợi ích của cổ đông.
Trước đó, FRB cũng sử dụng cụm từ “lựa chọn chiến lược”. Nhà băng này sau đó đã chính thức phá sản vào hôm 1/5 và được JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất của Mỹ, mua lại, dù trước đó đã nhận được khoản giải cứu trị giá 30 tỷ USD từ một nhóm các ngân hàng ở Phố Wall dưới dạng tiền gửi.
Tính đến ngày 31/3, FRB có tổng tài sản 233 tỷ USD. Đây được xem là vụ sụp đổ ngân hàng lớn nhất tại Mỹ kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Vụ phá sản ngân hàng ở Mỹ gần đây nhất với quy mô tương tự là ngân hàng Washington Mutual vào năm 2008, với 307 tỷ USD tài sản và 188 tỷ USD tiền gửi.
Trước đó, sự sụp đổ của SVB vào ngày 10/3 sau khi chịu quá nhiều rủi ro lãi suất đã gây ra làn sóng chấn động khắp lĩnh vực ngân hàng. SVB là nhà cho vay hàng đầu trong giới khởi nghiệp công nghệ tại Thung lũng Silicon, xếp thứ 16 trong những ngân hàng lớn nhất nước Mỹ.
Theo Tổng công ty Bảo hiểm tiền gửi Liên bang (FDIC), tính đến cuối tháng 12/2022, SVB có khoảng 209 tỷ USD tài sản và 175,4 tỷ USD tiền gửi. SVB tuyên bố phá sản sau khi khách hàng ồ ạt rút tiền khiến ngân hàng này đứt thanh khoản. Nối gót SVB, Signature Bank cũng đổ vỡ không lâu sau đó do niềm tin của khách hàng đã bị hủy hoại nghiêm trọng dẫn tới làn sóng rút tiền quá mạnh.
Hiệu ứng domino chưa dừng lại?
Ông Jamie Dimon, CEO của ngân hàng JPMorgan Chase, cho hay: Một ngân hàng sụp đổ hay thất bại không phải là vấn đề. Chúng ta chỉ sợ hiệu ứng domino. Đó cũng là điều mà các nhà đầu tư lo ngại trước cuộc khủng hoảng ngân hàng đang diễn ra tại Mỹ.
Sau sự sụp đổ của loạt ngân hàng tên tuổi, một nghiên cứu về sự mong manh của hệ thống ngân hàng Mỹ cho thấy 186 ngân hàng có nguy cơ phá sản ngay cả khi chỉ một nửa số người gửi tiền không được bảo hiểm tiền gửi quyết định rút tiền (những người gửi tiền không được bảo hiểm sẽ mất một phần khoản tiền gửi của họ nếu ngân hàng sụp đổ và vì vậy họ dễ có động lực để rút tiền).
Cũng giống như SVB và SB, vụ đổ vỡ của First Republic một phần bắt nguồn từ chiến dịch tăng lãi suất dồn dập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sau giai đoạn nới lỏng chính sách tiền tệ trong thời kỳ đại dịch.
Lãi suất tăng làm xói mòn giá trị tài sản các ngân hàng đang nắm, như trái phiếu chính phủ và chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp. Điều này dẫn tới việc các ngân hàng gánh khoản thua lỗ hàng tỷ USD trên giấy tờ.
Thông thường, các ngân hàng trả lãi suất cố định và trái phiếu của họ sẽ trở nên hấp dẫn khi lãi suất liên bang thấp, thúc đẩy nhu cầu cũng như giá của trái phiếu.
Ở chiều ngược lại, khi lãi suất của Fed tăng cao, các nhà đầu tư sẽ không còn ưa chuộng mức lãi suất cố định của các ngân hàng nữa. Do đó, các ngân hàng phải tăng lãi suất tiền gửi để cạnh tranh thu hút người gửi tiền với các ngân hàng khác. Cuộc đua lãi suất này đặt ra sức ép lớn đối với các ngân hàng khu vực và tầm trung.
Tờ Telegraph dẫn lời Giáo sư Amit Seru, chuyên gia ngân hàng tại Đại học Stanford (Mỹ), cho hay, khoảng một nửa trong số 4.800 ngân hàng Mỹ đang mất khả năng thanh toán.
Bất chấp những bất ổn trong lĩnh vực ngân hàng, Fed ngày 3/5 đã quyết định tăng lãi suất cho vay thêm 0,2% trong nỗ lực nhằm kiềm chế lạm phát. Đây là lần tăng lãi suất thứ 10 liên tiếp của Fed kể từ tháng 3/2022. Quyết định này của Fed đồng thời nâng lãi suất tham chiếu của ngân hàng lên mức 5% - 5,25% lần đầu kể từ năm 2007.
Bà Heather Boushey, thành viên của Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng, cho rằng việc Fed tăng lãi suất tiếp tục mang tới rủi ro cho ngành ngân hàng. “Nghị viện Mỹ có thể dễ dàng loại bỏ rủi ro vỡ nợ bằng cách tăng trần nợ công, trong khi vấn đề lãi suất và tác động của lãi suất đối với hệ thống ngân hàng là một câu hỏi phức tạp hơn nhiều mà không một thực thể đơn lẻ nào có thể giải quyết”, bà Boushey nhấn mạnh.
Chất xúc tác gây suy thoái kinh tế
Sự hỗn loạn trong ngành ngân hàng hiện là một trong những vấn đề đau đầu đối với chính quyền Tổng thống Joe Biden khi đang cố gắng lèo lái nền kinh tế Mỹ thoát khỏi suy thoái trong bối cảnh Fed đang tích cực chống lạm phát.
Kể từ tháng 11/2022, Fed đã dự đoán mức tăng trưởng thấp và nền kinh tế Mỹ suy yếu trong năm 2023. Sau khi cuộc khủng hoảng ngân hàng diễn ra, Fed đã tính đến “tác động kinh tế tiềm ẩn của những diễn biến gần đây trong lĩnh vực ngân hàng”, nâng dự báo đó thành một cuộc suy thoái nhẹ bắt đầu vào cuối năm nay và cho rằng “cơ hội hạ cánh mềm dường như sẽ nhanh chóng đóng lại”.
Theo một báo cáo mới nhất của Fed, tình trạng hỗn loạn của những ngân hàng cỡ trung nước này sẽ khiến các nhà băng thắt chặt tiêu chuẩn cho vay đối với doanh nghiệp và hộ gia đình. Đó là mối đe dọa đối với tăng trưởng kinh tế Mỹ.
Cùng chung quan điểm với Fed, những biến động nhanh và mạnh trên thị trường sau các vụ phá sản ngân hàng ở Mỹ khiến nhiều chiến lược gia dự báo rằng suy thoái kinh tế sẽ tới sớm. Các nhà kinh tế cũng đang hạ dự báo tăng trưởng của kinh tế Mỹ do có thể chứng kiến sự sụt giảm trong hoạt động cho vay của các ngân hàng.
Theo các chuyên gia, ngân hàng có vị trí quan trọng trong huy động vốn của nền kinh tế. Khi khủng hoảng ngân hàng xảy ra, nguy cơ trước mắt là suy giảm niềm tin của các chủ thể kinh tế vào hệ thống tài chính và sự phá sản hàng loạt của nhiều doanh nghiệp và tổ chức tài chính.
Theo đó, thị trường chứng khoán bị tác động trực tiếp, giá tài sản chứng khoán sụt giảm mạnh. Tiếp đến là giảm cung tín dụng, đầu tư và tiêu dùng, từ đó dẫn đến suy thoái kinh tế với những tác động tiêu cực lên thị trường việc làm và tăng trưởng kinh tế.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
(VNF) - Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ sáng kiến thu thuế thừa kế 50% đối với giới tỷ phú. Kết quả này có tác động trực tiếp tới niềm tin nhà đầu tư và môi trường kinh tế Thụy Sĩ.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Hoạt động sản xuất của Trung Quốc cải thiện nhưng vẫn thu hẹp trong tháng 11, kéo dài chuỗi suy giảm lên mức kỷ lục khi nền kinh tế tiếp tục đối mặt với đà giảm tốc.
(VNF) - Chính phủ Indonesia triển khai chiến dịch quy mô lớn nhằm đóng cửa khoảng 1.400 mỏ vàng trái phép tại Vườn quốc gia Halimun Salak. Đánh dấu một trong những chiến dịch mạnh tay nhất của quốc đảo trong nhiều năm với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.