Giá cổ phiếu chứng khoán và chỉ số đại diện thị trường chứng khoán (như VN-Index) có mức độ tương quan rất cao, vì vậy, khi VN-Index tạo đáy trong tháng 11/2022 cũng là thời điểm hầu hết cổ phiếu chứng khoán tạo đáy.
Thống kê từ vùng đáy trên đến thời điểm mở phiên 5/9/2023, đại đa số cổ phiếu chứng khoán đã tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba. Cụ thể, thị giá HCM tăng 118%, VND tăng 135%, MBS tăng 155%, SSI tăng 157%, FTS tăng 214%, BSI tăng 224%, SHS tăng 272%, VIX tăng 296%...
Nhìn vào đà tăng khủng khiếp này của cổ phiếu chứng khoán, nhiều nhà đầu tư có phần chùn bước dù vẫn lạc quan về triển vọng lợi nhuận của các công ty chứng khoán trong bối cảnh thị trường vẫn trong giai đoạn đi lên (uptrend).
Hiện nay, sau giai đoạn tăng phi mã, khoảng cách thị giá cổ phiếu chứng khoán so với mức đỉnh lịch sử ngày càng thu hẹp. Theo đó, trong số các mã chứng khoán liệt kê ở trên, khoảng cách với đỉnh chỉ còn chưa tới 60%, thậm chí có cổ phiếu sắp vượt đỉnh lịch sử. Cụ thể, thị giá SHS tăng 56% nữa là sẽ chạm đỉnh lịch sử, MBS cách đỉnh lịch sử 52%, VND cách 49%, SSI cách 47%, FTS cách 38%, BSI cách 29%, VCI cách 23% và VIX chỉ còn cách vỏn vẹn 11%.
Dù vậy, theo nhận định của Công ty Chứng khoán VNDIRECT, từ nay đến cuối năm, cổ phiếu chứng khoán vẫn sẽ có diễn biến tích cực bởi nhiều lý do.
Thứ nhất, Việt Nam là một trong những điểm đầu tư hấp dẫn nhất đối với lĩnh vực dịch vụ tài chính, được hưởng lợi từ thị trường chứng khoán với mức độ thâm nhập thấp, tốc độ tăng trưởng thu nhập khả dụng cao và cam kết của Chính phủ phát triển lĩnh vực.
Thứ hai, lãi suất tiền gửi thấp sẽ hỗ trợ dòng vốn chảy vào thị trường chứng khoán. “Chúng tôi tin rằng các công ty môi giới có lợi thế về nhà đầu tư bán lẻ và mức độ số hóa cao sẽ được hưởng lợi, bao gồm: SSI, VND, MBS”, phía VNDIRECT cho hay.
Thứ ba, hoạt động cho vay ký quỹ (margin) cũng được cải thiện. Các công ty môi giới có tiềm năng cao cho tăng trưởng cho vay margin và chênh lệch lãi suất cao bao gồm: SHS, AGR, SSI, BSI và MBS.
Thứ tư, thu nhập của toàn bộ thị trường chứng khoán được cải thiện nhờ lãi suất duy trì ở mức thấp, do đó cải thiện hiệu quả đầu tư trong danh mục đầu tư của các công ty chứng khoán.
Mặc dù “nước lên thuyền lên”, thị trường chứng khoán chung diễn biến tích cực thì cổ phiếu chứng khoán cũng giao dịch khả quan, nhưng qua quá trình tăng phi mã, có thể thấy dường như cổ phiếu chứng khoán đã đi qua quãng đường thuận lợi nhất. Quãng đường sau có thể sẽ phân hóa hơn. Cổ phiếu của các doanh nghiệp có hiệu quả kinh doanh tốt hơn, định giá hấp dẫn hơn và khoảng cách so với đỉnh lịch sử nhiều hơn có thể là mục tiêu đầu tư an toàn hơn và đem lại mức sinh lời tốt hơn.
Xét theo hệ số định giá P/B (P: giá trị vốn hóa mở cửa phiên 5/9; B: giá trị sổ sách đến hết quý II/2023), trong 9 cổ phiếu tiêu biểu (gồm VIX, BSI, SHS, MBS, HCM, VND, FTS, SSI, VCI), có thể chia ra làm 3 nhóm.
Nhóm 1 có P/B thấp, ở mức 1,5 lần, gồm: VIX, BSI, SHS. Nhóm 2 có P/B ở mức 1,9 lần, gồm: MBS, HCM, VND. Nhóm 3 có P/B khá cao, trên 2 lần, gồm: FTS (2,2 lần), SSI (2,3 lần) và VCI (2,8 lần).
Xét chỉ tiêu đo lường hiệu quả kinh doanh là tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu bình quân (ROEA) 4 quý gần nhất, có thể thấy MBS tỏ ra vượt trội khi đạt mức ROEA 10%; kế đến là nhóm VIX, HCM, FTS, SSI, BSI; kém hiệu quả hơn là nhóm SHS, VND, VCI.
Kết hợp 2 chỉ tiêu trên, có thể thấy MBS, HCM và VIX nhỉnh hơn các mã khác về mức độ hấp dẫn.
Tuy nhiên, các công ty chứng khoán hiện nay mới chỉ bước qua giai đoạn khó khăn nhất khoảng nửa năm, lợi nhuận còn cách xa vùng đỉnh lịch sử, do đó vẫn còn tiềm năng gia tăng lợi nhuận, từ đó khiến định giá trở nên hấp dẫn hơn trong tương lai. Ở khía cạnh này, để lọc cổ phiếu, có thể kết hợp 2 chỉ tiêu để mường tượng về dư địa tăng trong tương lai. Thứ nhất là hệ số P/E với P là giá trị vốn hóa mở phiên 5/9 và E là lợi nhuận sau thuế 4 quý liên tiếp lớn nhất lịch sử của công ty chứng khoán, tạm gọi là hệ số P/E max. Thứ hai là khoảng cách của thị giá cổ phiếu hiện tại so với đỉnh lịch sử.
Nhìn vào đồ thị tương quan giữa P/E max và khoảng cách từ thị giá hiện tại đến đỉnh lịch sử, có thể thấy các cổ phiếu chứng khoán nhỉnh hơn về dư địa tăng (P/E max thấp và khoảng cách đến đỉnh còn nhiều) gồm: SHS, MBS và VND. Ngoài ra, FTS và HCM cũng có mức tương quan tương đối hấp dẫn.
Nhìn chung, MBS xuất hiện nhiều nhất trong nhóm đầu khi kết hợp các chỉ tiêu lọc cổ phiếu trên, kế đó là HCM. Dù vậy, cũng cần lưu ý rằng đà tăng giá của các cổ phiếu chứng khoán còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, vì vậy, việc lọc cổ phiếu trên một số khía cạnh nhất định mang ý nghĩa tham khảo.
