Lệnh cấm nhập khẩu dầu Nga ảnh hưởng thế nào tới kinh tế toàn cầu?
Quỳnh Anh -
09/03/2022 20:33 (GMT+7)
(VNF) - Vào thời điểm giá dầu và xăng vốn đã tăng vọt, bất kỳ sự hạn chế nào đối với xuất khẩu dầu Nga cũng có thể ảnh hưởng mạnh tới người tiêu dùng, doanh nghiệp, thị trường tài chính và nền kinh tế toàn cầu.
Nga chiếm khoảng 12% nguồn cung dầu thô thế giới.
Ngày 8/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga, theo sau là động thái tương tự từ đồng minh Anh, nhằm gây sức ép buộc Nga phải rút lui trong cuộc chiến tại Ukraine.
Một lệnh cấm vận hoàn toàn sẽ hiệu quả nhất nếu được các đồng minh châu Âu hưởng ứng và làm theo. Tuy nhiên, ngoại trừ Anh, các quốc gia còn lại tại châu Âu vẫn chưa có động thái rõ ràng với năng lượng Nga.
Tác động với kinh tế Mỹ
Mỹ nhập khẩu một phần nhỏ dầu mỏ của Nga và không mua bất kỳ khí tự nhiên nào của nước này, vì vậy, tác động của lệnh cấm đối với Mỹ sẽ ở mức tối thiểu.
Năm 2021, khoảng 8% nhập khẩu dầu và các sản phẩm dầu mỏ của Mỹ đến từ Nga. Tổng lượng nhập khẩu tương đương 245 triệu thùng vào năm 2021, tương đương khoảng 672.000 thùng dầu và các sản phẩm dầu mỏ mỗi ngày.
Do lượng dầu khiêm tốn Mỹ nhập khẩu từ Nga, nên Nga có khả năng bán dầu đó ở những nơi khác, có thể là ở Trung Quốc hoặc Ấn Độ, với mức chiết khấu cao, vì ngày càng ít người mua chấp nhận dầu của Nga.
Tuy nhiên, tin tức về lệnh cấm dầu của Mỹ đã khiến giá xăng tăng vọt, với giá trung bình 4,17 USD/gallon vào ngày 8/3. Chỉ 1 tháng trước, dầu được bán với giá khoảng 90 USD/thùng. Giờ đây, giá đang tăng lên gần 130 USD/thùng.
Các nhà phân tích năng lượng cảnh báo rằng giá dầu có thể lên tới 160 USD hoặc thậm chí 200 USD/ thùng nếu người mua tiếp tục né tránh dầu thô của Nga. Xu hướng đó có thể khiến giá xăng của Mỹ vượt qua mức 5 USD/gallon, một kịch bản mà ông Biden và các nhân vật chính trị khác đều đang muốn tránh.
Morgan Bazilian, Giám đốc Viện Payne tại Trường Mỏ Colorado, cho biết: “Lệnh cấm vận của Mỹ đối với dầu mỏ của Nga hiện đang rất hấp dẫn về mặt chính trị. Tuy nhiên, các chính trị gia vẫn quan ngại rằng lệnh cấm sẽ trở thành “gây ông đập lưng ông” với tổng thống Biden nếu giá xăng Mỹ tăng thêm”.
Không chỉ vậy, Việc Mỹ đưa ra lệnh cấm với năng lượng Nga chắc chắn sẽ tác động xấu tới giá dầu trong nước, như tổng thống Biden thừa nhận, chưa kể tới giá dầu trên thế giới, gián tiếp tạo ra nhiều hệ quả nghiêm trọng khác như lạm phát và cản trở tăng trưởng.
Theo tính toán thông thường, tại Mỹ, cứ giá dầu tăng 10 USD/thùng sẽ làm tăng lạm phát 0,2 điểm phần trăm. Chỉ tính trong tuần qua, giá dầu thô đã tăng hơn 30%, phần nào phản ánh mức lạm phát cao mà quốc gia này đã, đang và sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.
Với giá khí đốt tự nhiên đạt mức cao nhất mọi thời đại, chi phí năng lượng tăng cao dự kiến sẽ đẩy lạm phát lên trên 7% ở cả hai bờ Đại Tây Dương trong những tháng tới và ăn sâu vào sức mua của các hộ gia đình.
Đối với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), tác động lạm phát đã quá lớn, khiến Chủ tịch Jerome Powell khẳng định cần tăng lãi suất trong tháng này, gây áp lực chồng chất lên những người đi vay.
Tác động với kinh tế châu Âu
Không giống như Mỹ, châu Âu phụ thuộc sâu sắc vào năng lượng nhập khẩu từ Nga, nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới sau Ả Rập Xê-út. Trong khi Mỹ có thể thay thế lượng nhiên liệu tương đối nhỏ mà họ nhận được từ Moscow, thì châu Âu không thể làm được điều này, ít nhất là không phải ở thời điểm hiện tại.
Theo phát biểu của Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak ngày 7/3, việc từ chối dầu của Nga sẽ dẫn đến hậu quả thảm khốc đối với thị trường toàn cầu, khiến giá dầu có thể tăng lên hơn 300 USD/thùng. Ngoài ra, Nga cũng có thể xem xét cắt nguồn cung khí đốt sang châu Âu – nơi đang nhập khẩu tới 40% khí đốt từ Moscow.
Việc châu Âu phải chịu mức giá năng lượng cao vốn đã không còn là chuyện lạ. Tuy nhiên, việc giảm phụ thuộc vào dầu khí Nga và tìm được nguồn cung thay thế mà không làm ảnh hưởng tới kinh tế khu vực châu Âu gần như bất khả thi.
Theo quy luật thông thường, cứ 10% giá dầu tăng theo quy tắc đồng EUR sẽ làm tăng lạm phát của khu vực châu Âu thêm 0,1 - 0,2 điểm phần trăm, mà từ ngày 1/1, giá dầu thô Brent đã tăng khoảng 80% tính theo đồng EUR.
Tính toán sơ bộ của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), chiến tranh có thể làm giảm mức tăng trưởng của khu vực đồng EUR từ 0,3 - 0,4 điểm phần trăm trong năm nay theo kịch bản cơ bản và 1 điểm phần trăm trong trường hợp xảy ra cú sốc nghiêm trọng.
Mặc dù có thể xuất hiện lạm phát đình trệ trong những tháng tới hoặc tăng trưởng tối thiểu với mức lạm phát cao, nhưng về lâu dài, nhìn chung tăng trưởng của khu vực đồng EUR sẽ vẫn mạnh mẽ.
Tác động với kinh tế Nga
Tương tự với việc Mỹ chịu ít ảnh hưởng từ ngành dầu khí Nga, nên việc Mỹ cấm nhập khẩu dầu từ Nga cũng không gây thiệt hại nặng nề với quốc gia này, nếu xét theo các tiêu chí ngắn hạn. Nga cũng hoàn toàn có thể chuyển qua giao thương với Trung Quốc hay Ấn Độ để bù vào phần của Mỹ, dù sẽ phải tăng chiết khấu.
Sự bế tắc của mối quan hệ Nga - phương Tây có thể củng cố mối quan hệ của Moscow với Bắc Kinh nhưng cơ sở hạ tầng năng lượng giữa hai nước còn rất ít.
Kaho Yu, nhà phân tích chính về châu Á của công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft cho biết: “Mặc dù công ty Pivot to the East của Nga đã đẩy mạnh hợp tác khí đốt với Trung Quốc thông qua cơ sở hạ tầng khí đốt, nhưng tất cả những phát triển này vẫn còn sơ khai so với các thị trường trưởng thành ở châu Âu”.
Nhìn chung về triển vọng tăng trưởng của Nga, JPMorgan ước tính thiệt hại với tăng trưởng Nga có thể rất lớn và có hiệu lực trong thời gian ngắn, nền kinh tế của quốc gia này sẽ giảm tăng trưởng tới 12,5%, thậm chí có thể rơi vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế.
Tác động tới kinh tế thế giới
Nga là nước xuất khẩu dầu thô lớn, chiếm khoảng 12% nguồn cung của thế giới. Các chuyên gia cho biết bất kỳ sự gián đoạn nào đối với những mặt hàng xuất khẩu đó đều có thể khiến giá bơm cao hơn đối với người tiêu dùng ở hầu hết mọi nơi.
Ngoài là nhà cung cấp dầu và khí đốt lớn, Nga còn là nhà xuất khẩu ngũ cốc và phân bón lớn nhất thế giới và là nhà sản xuất palladi, niken, than và thép hàng đầu. Nỗ lực loại trừ nền kinh tế của nước này khỏi hệ thống thương mại sẽ ảnh hưởng đến một loạt các ngành công nghiệp và làm tăng thêm lo ngại về an ninh lương thực toàn cầu.
Tất nhiên, lệnh cấm đối với dầu của Nga cũng càng làm chậm quá trình phục hồi toàn cầu từ đại dịch Covid-19.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
(VNF) - Ngày 25/11, tập đoàn Amazon cho biết họ sẽ đầu tư 50 tỷ USD để mở rộng năng lực cung cấp trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng điện toán hiệu năng cao cho khách hàng là các cơ quan chính phủ Mỹ.
(VNF) - Thị trường bất động sản (BĐS) Trung Quốc tiếp tục khủng hoảng với gần 80 triệu căn hộ trống và giá nhà liên tục giảm sâu. Trước sức ép chưa từng có, nhiều chủ sở hữu và dân buôn BĐS buộc phải tìm đến các biện pháp tâm linh, từ cầu nguyện ở chùa đến đặt bùa nhằm tìm tia hy vọng trong bối cảnh thị trường tê liệt.
(VNF) - Từng bị xem là “thủ phạm” tàn phá rừng nhiệt đới và đẩy loài đười ươi tới bờ tuyệt chủng, các tập đoàn dầu cọ Malaysia nay bất ngờ bước vào một cuộc đua mới: xây dựng trung tâm dữ liệu AI và pin mặt trời. Liệu những “kẻ thù khí hậu” suốt nhiều thập kỷ có thật sự lột xác thành các nhà cung cấp năng lượng xanh?
(VNF) - Phố Wall từng kỳ vọng kết quả kinh doanh bùng nổ của Nvidia sẽ giúp xoa dịu nỗi lo ngày càng lớn về nguy cơ bong bóng trong nhóm cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI). Nhưng thực tế lại không như vậy.
(VNF) - Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 không chỉ để bảo vệ chính sách hạn chế xuất khẩu đất hiếm của nước mình mà còn đưa ra các giải pháp nhằm xoa dịu mối quan ngại của các quốc gia đang phát triển.
(VNF) - Thị trường tiền điện tử biến động mạnh trong những tháng gần đây đã tác động rõ rệt đến tài sản liên quan crypto của gia đình Tổng thống Mỹ Donald Trump. Dù chịu thiệt hại, các thành viên vẫn giữ quan điểm lạc quan, tận dụng cơ chế đầu tư độc quyền để giảm rủi ro.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.