Mỹ có thể 'giết chết' Huawei nhưng có lý do để họ không làm như vậy

Nếu lệnh cấm của chính phủ Mỹ đối với Huawei được duy trì trong dài hạn, gã khổng lồ thiết bị viễn thông Trung Quốc có thể đối diện với nguy cơ phá sản.

Phần lớn các bộ phận cấu thành thiết bị mạng và điện thoại thông minh Huawei đến từ Mỹ. Đáng chú ý là chất bán dẫn và phần mềm. Có những bộ phận không thể dễ dàng được thay thế bởi các nhà cung cấp đến từ quốc gia khác mà bắt buộc phải là Mỹ.

Thậm chí, đối với những thành phần có thể thay thế bằng các sản phẩm của Hàn Quốc hoặc Nhật Bản thì các sản phẩm thay thế này thường được sản xuất bằng tài sản trí tuệ của Mỹ.

Điều này có nghĩa là các nhà cung cấp Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ phải chịu hình phạt của Mỹ nếu họ bán hàng cho Huawei. Điều này giải thích tại sao tuần trước, Panasonic và Hitachi đã tạm dừng bán các lô hàng linh kiện chính cho gã khổng lồ Huawei của Trung Quốc.

Người ta đã nói nhiều về khả năng tự chủ của Huawei vì họ sở hữu công ty bán dẫn của riêng mình là HiSilicon. HiSilicon được kỳ vọng giúp Huawei bớt phụ thuộc vào chip do Mỹ sản xuất.

Tuy nhiên, các sản phẩm của HiSilicon phụ thuộc vào thiết kế nước ngoài. Ví dụ, hệ thống trên 1 con chip (system on a chip) của HiSilicon sử dụng bộ xử lý được thiết kế bởi ARM tại Cambridge, Anh.

Rất nhiều điện thoại thông minh trên thế giới chạy trên các thiết kế của ARM.  Và tuần trước, ARM đã đình chỉ tất cả các giao dịch với Huawei, vì các thiết kế của nó có chứa tài sản trí tuệ của Mỹ.

Các quan chức Trung Quốc tuyên bố Bắc Kinh đang lên kế hoạch rót các nguồn lực khổng lồ vào một chương trình dài lâu nhằm phát triển các thiết kế, chip bán dẫn và tự sản xuất phần mềm.

Nhưng không có nhiều hứa hẹn đối với Trung Quốc trong lĩnh vực này. Vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, chính phủ Trung Quốc đã theo đuổi một chương trình cải cách nhằm thiết kế và chế tạo chip của riêng mình. Bắc Kinh đã đầu tư hàng tỷ USD vào các công ty bán dẫn như Grace Semiconductor của Giang Miên Hằng, con trai cựu Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân.

Tuy nhiên, dù có một "chiếc ví không đáy" và sự ủng hộ chính trị ở cấp độ cao nhất, Grace vẫn không thành công.

Nỗ lực xây dựng "nhà vô địch" chip quốc gia dựa trên công nghệ nước ngoài của Trung Quốc cũng gặp khó khăn.

Chip bộ nhớ Dram - niềm hy vọng của công ty Mạch tích hợp Fujian Jinhua đã sụp đổ vào năm ngoái sau khi Mỹ cáo buộc hãng này âm mưu đánh cắp các thiết kế từ công ty chip khổng lồ Micron của Mỹ.

Những người hoài nghi nói rằng các ông chủ của công ty Trung Quốc đã có nhiều tiến bộ trong phát triển bất động sản hơn là sản xuất chip.

Trung Quốc đã không thành công trong phát triển phần mềm. Sau gần 20 năm nỗ lực, Trung Quốc vẫn chưa tự sản xuất được hệ điều hành cho máy tính cá nhân để thách thức Microsoft Windows.

Sau bao nhiêu nỗ lực, đến nay hệ điều hành do Trung Quốc tự sản xuất na ná Windows XP, thứ mà Microsoft đã ngừng sử dụng hơn 10 năm trước.

Và mặc dù thường xuyên có các tuyên bố táo bạo trong suốt thập kỷ qua, Trung Quốc vẫn chưa thể tự sản xuất hệ điều hành cho điện thoại thông  minh.

Tất cả điều này giải thích tại sao Huawei không thể tồn tại khi lệnh cấm của Mỹ kéo dài.

Huawei dựa vào sở hữu trí tuệ của Mỹ để duy trì hoạt động kinh doanh và cạnh tranh. Điều này cũng giải thích tại sao nền kinh tế Trung Quốc không thể thịnh vượng bằng cách theo đuổi tự cung tự cấp công nghệ.

Người sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi đã thừa nhận điều này vào tuần trước. Ông nói với truyền thông đại lục: "Trung Quốc không thể thành công nếu phụ thuộc hoàn toàn vào sự đổi mới của người bản địa".

Về lâu dài, Trung Quốc có thể tạo ra một khối các quốc gia đồng minh sử dụng các hệ thống, tiêu chuẩn và phần mềm của mình.

Các nước này sẽ bị cắt đứt khỏi phần còn lại của thế giới. Những đồng minh này sẽ mãi mãi là anh em. Họ nghèo về công nghệ và phải bỏ ra chi phí cơ hội rất lớn cho sự phát triển kinh tế của họ.

Tuy nhiên, kịch bản nghiệt ngã này vẫn có thể tránh được.

Mặc dù có những con diều hâu ở Washington muốn lái Huawei vào tường, nhưng điều này cũng không khiến Mỹ có lợi.

Huawei và các công ty công nghệ Trung Quốc khác là những khách hàng lớn của các công ty Mỹ, vốn sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn từ lệnh cấm xuất khẩu linh kiện được thi hành nghiêm ngặt.

Do đó, chính quyền Mỹ có thể sẽ nhắm đến việc không phá hủy Huawei mà chỉ đơn thuần là cắt cánh bằng cách thực thi lệnh cấm một phần đối với việc bán các công nghệ tiên tiến của Mỹ.

Washington sẽ khiến các công ty Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn khi trở thành đối tác cho các đồng minh Mỹ trên toàn thế giới và khiến nó suy yếu đáng kể.

Điều này có thể đủ để thỏa mãn cộng đồng tình báo Mỹ, vốn coi sự trỗi dậy của Huawei là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Rất có thể Mỹ sẽ yêu cầu Huawei phải thừa nhận các cáo buộc liên quan đến các thỏa thuận kinh doanh của họ với Iran.

Cuối cùng, Washington có thể đề nghị cử các giám sát viên bên trong Huawei để đảm bảo tuân thủ các điều khoản do Mỹ đưa ra, xóa tan mối lo ngại lâu dài về độ mờ đục của Huawei.

Đây có lẽ là kết quả tốt nhất cho tất cả các bên liên quan: Huawei, Trung Quốc, Mỹ và phần còn lại của thế giới.

Tất nhiên, tất cả những mong muốn nói trên của Mỹ có thể là quá nhiều để các quan chức Trung Quốc chấp thuận.