Ngân hàng mở rộng hệ sinh thái, lập DN bảo hiểm để tự kinh doanh

Loạt ngân hàng lập công ty bảo hiểm

Sau giai đoạn ảnh hưởng tiêu cực của cuộc khủng hoảng niềm tin, mảng phân phối bảo hiểm qua ngân hàng (bancassurance) đang dần hồi phục. Nhiều nhà băng báo lãi lớn từ mảng kinh doanh này trong nửa đầu năm nay. Thay vì chỉ dừng ở vai trò phân phối sản phẩm bảo hiểm thông qua mô hình bancassurance, nhiều ngân hàng tìm hướng đi mới, muốn tự mình bán bảo hiểm để hoàn thiện hệ sinh thái tài chính.

Mới đây, ACB thông báo đến cổ đông về việc lấy ý kiến thành lập công ty con hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Dự kiến, đây sẽ là công ty con thứ 5 trong hệ sinh thái ACB. Với việc dự kiến thành lập thêm công ty bảo hiểm phi nhân thọ, ACB đang từng bước hoàn thiện hệ sinh thái tài chính, bên cạnh hợp tác phân phối bảo hiểm nhân thọ (BHNT) độc quyền với Sun Life Việt Nam.

Trước ACB, một số ngân hàng tư nhân lớn đã nhanh chóng gia nhập thị trường bảo hiểm với việc thành lập công ty bảo hiểm phi nhân thọ và nhân thọ để mở rộng hệ sinh thái tài chính và chiếm lĩnh thị trường đầy tiềm năng.

Tháng 10/2024, Techcombank thành lập Công ty Bảo hiểm phi nhân thọ Techcom (TCGIns). Đến tháng 7 vừa qua, ngân hàng này tiếp tục ra mắt Công ty Bảo hiểm nhân thọ Kỹ Thương (Techcom Life). Techcombank cũng ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện với Techcom Life, thành đại lý phân phối chính các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và sức khỏe của Techcom Life.

VPBank cũng đang tăng tốc trong “cuộc đua bảo hiểm”. Năm 2022, ngân hàng này hoàn tất thương vụ thâu tóm Công ty Bảo hiểm phi nhân thọ OPES, nâng tỷ lệ sở hữu lên 99,42%, với vốn điều lệ 1.900 tỷ đồng. Tại đại hội đồng cổ đông tháng 4/2025, lãnh đạo VPBank tiết lộ kế hoạch thành lập công ty BHNT với vốn điều lệ gần 2.000 tỷ đồng, hướng tới mục tiêu xây dựng mô hình tập đoàn tài chính đa năng, bao gồm: FE Credit, OPES, VPBankS và sắp tới là công ty BHNT và công ty quản lý quỹ.

Trong khi đó, các ngân hàng đã có liên doanh bảo hiểm thì tìm cách gia tăng tỷ lệ sở hữu hoặc thúc đẩy các sáng kiến nội bộ nhằm mở rộng thị phần. Thực tế, xu hướng các ngân hàng phát triển thêm mảng bảo hiểm đã được triển khai từ lâu.

Agribank là 1 trong 3 cổ đông lớn sở hữu hơn 52% cổ phần tại Công ty CP Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp (ABIC). BIDV là cổ đông lớn tại Tổng công ty CP Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIC), đồng thời BIDV chung vốn với liên doanh để thành lập Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ BIDV MetLife. Còn Tổng công ty Cổ phần bảo hiểm VietinBank (VBI) được thành lập từ nguồn vốn của VietinBank.

MB hiện sở hữu 2 công ty bảo hiểm là Bảo hiểm Quân đội - MIC (bảo hiểm phi nhân thọ) và Bảo hiểm Nhân thọ MB Ageas. Hai công ty này đóng góp khoảng 20% lợi nhuận trước thuế mỗi năm vào lợi nhuận của MB.

Bên cạnh đó, LPBank chính thức tiếp nhận Bảo hiểm Xuân Thành từ tháng 2/2024 và đổi tên thành Bảo hiểm LPBank.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, thị trường bảo hiểm Việt Nam hiện có tổng 32 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, 19 doanh nghiệp BHNT, 2 doanh nghiệp tái bảo hiểm. Nhưng thị trường vẫn chưa có nhiều các công ty BHNT do người Việt Nam làm chủ. Hiện cả nước có duy nhất công ty BHNT nội địa là Bảo Việt Nhân thọ. Doanh nghiệp này do Tập đoàn Bảo Việt (có đối tác ngoại là Sumitomo Life, Nhật Bản) nắm 100% vốn. Trong thời gian tới, dự báo sẽ có thêm nhiều ngân hàng thành lập công ty bảo hiểm hoặc công ty con hoạt động theo mô hình đại lý bảo hiểm.

Theo ông Trương Minh Cát Nguyên, CEO TILA Finance, ngoài việc thành lập công ty bảo hiểm, ngân hàng có thể mở thêm công ty hoạt động theo mô hình đại lý bảo hiểm tổ chức. Mô hình này đã được triển khai tại Techcombank. Hiện Techcombank là ngân hàng duy nhất sở hữu cả công ty bảo hiểm lẫn công ty hoạt động theo mô hình đại lý bảo hiểm tổ chức là TCA.

Tiềm năng và thách thức

Số liệu từ Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, số lượng hợp đồng BHNT đang có hiệu lực đạt hơn 11,7 triệu, tăng 1,06% so với cùng kỳ năm trước. Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính khiến các ngân hàng ngày càng quan tâm đến mảng BHNT là bởi tiềm năng tăng trưởng rất lớn trong dài hạn. Đây là lĩnh vực còn nhiều dư địa phát triển, cả về nhu cầu thị trường lẫn khả năng khai thác từ tệp khách hàng hiện hữu.

Tỷ lệ dân số đang được bảo vệ bởi hợp đồng BHNT mới chỉ tương đương 20% dân số trong độ tuổi lao động và 10% dân số cả nước. Trong khi tỷ lệ này ở các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Nhật Bản… lên tới 80-90%; ở một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Singapore, Malaysia lần lượt là 80% và 50%...

Các công ty bảo hiểm trực thuộc ngân hàng có thể tận dụng nguồn khách hàng dồi dào của hệ sinh thái nhà băng và đối tác để mở rộng thị trường. Thay vì phụ thuộc vào đối tác bên ngoài, ngân hàng có thể trực tiếp thiết kế các sản phẩm bảo hiểm phù hợp với từng phân khúc khách hàng hiện tại của mình. Việc kiểm soát toàn bộ quy trình từ tư vấn, bán hàng đến chăm sóc khách hàng trong hệ sinh thái tài chính đảm bảo chất lượng đồng bộ, nâng cao uy tín và xây dựng niềm tin lâu dài với khách hàng.

Việc tham gia thành lập và sở hữu các công ty bảo hiểm giúp ngân hàng tận dụng thế mạnh về nguồn lực tài chính, công nghệ và mạng lưới khách hàng rộng, qua đó hình thành hệ sinh thái cung cấp dịch vụ toàn diện từ gửi tiết kiệm, đầu tư, bảo hiểm đến quản lý tài sản. Việc này không chỉ mở rộng hoạt động kinh doanh mà còn tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm tài chính toàn diện cho khách hàng. Nhờ vậy, ngân hàng có thể đáp ứng đa dạng nhu cầu, tăng cường sự gắn kết và giữ chân khách hàng hiệu quả hơn.

Về phía thị trường bảo hiểm, sự tham gia của các ngân hàng góp phần nâng cao tính cạnh tranh, cung cấp công nghệ hiện đại, giúp mở rộng mạng lưới và các đối tượng tham gia bảo hiểm.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học kinh tế TP.HCM, đánh giá rằng trong khoảng 30 năm phát triển của thị trường này, đặc biệt trong mảng BHNT phần lớn là các doanh nghiệp bảo hiểm đa quốc gia. Nhưng hiện giờ các định chế tài chính trong nước, ngân hàng cũng đã tham gia bởi mảng bảo hiểm tương đối “màu mỡ” và tiềm năng. Công ty bảo hiểm của ngân hàng sẽ tận dụng nguồn khách hàng dồi dào của hệ sinh thái nhà băng và đối tác để mở rộng thị trường, chiếm lĩnh miếng bánh bảo hiểm, đẩy doanh thu và lợi nhuận nhanh hơn.

Tuy nhiên, cuộc chơi BHNT dù nhiều tiềm năng nhưng vẫn không ít thách thức bởi việc tự thân trên “sân” BHNT vẫn là một điều khá mới mẻ với các nhà băng. Hơn nữa, cuộc cạnh tranh trên thị trường này rất khốc liệt, miếng bánh BHNT không còn dễ ăn.

Việc các ngân hàng tự phát triển bảo hiểm được đánh giá là không dễ, bởi BHNT đòi hỏi khả năng quản trị nguồn vốn dài hạn, vốn đối nghịch với tính chất ngắn hạn của vốn vay thương mại, bên cạnh kỹ năng trong phân phối bảo hiểm.

Để đạt thành công, theo nhiều chuyên gia, các ngân hàng cần đặt sự minh bạch và quyền lợi của khách hàng lên hàng đầu, tránh lặp lại những sai lầm của mô hình bancassurance trong quá khứ.