Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng vừa yêu cầu các địa phương tạm dừng triển khai thực hiện việc đầu tư xây dựng các trung tâm hành chính tập trung.
Thời gian qua, Thủ tướng đã đồng ý cho một số địa phương lập quy hoạch và chuẩn bị đầu tư xây dựng trung tâm hành chính.
Tuy nhiên, để có điều kiện đánh giá kỹ hơn và rút kinh nghiệm việc đầu tư xây dựng trung tâm hành chính tập trung, Thủ tướng yêu cầu các địa phương tạm dừng triển khai thực hiện việc đầu tư xây dựng các công trình này.
Hơn một tuần sau khi yêu cầu này được đưa ra, các chuyên gia kinh tế hàng đầu của Việt Nam đã gặp nhau ở Hà Nội trong một hội thảo về đầu tư công, trong đó vấn đề "ngân sách tôm hùm", một hình ảnh ẩn dụ để nói về việc các tỉnh thành luôn muốn có những dự án đầu tư hoành tráng, đã được đưa ra thảo luận sôi nổi.
Ai cũng thích "tôm hùm"
Ông Huỳnh Thế Du, Chuyên gia thuộc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright cho rằng ở Việt Nam, một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất hiện nay là "cơ chế ngân sách tôm hùm", theo đó hầu như địa phương hay đơn vị nào nào cũng muốn có được những công trình quy mô được hỗ trợ từ ngân sách trung ương mà không quan tâm đến hiệu quả và sự hữu dụng của chúng.
Theo ông Du, chỉ tính từ khi Nhà nước quyết định chuyển định hướng phát triển từ tăng trường cao sang ổn định kinh tế vĩ mô từ đầu năm 2011, có thể thấy vô số các dự án, công trình gần như không mang lại ý nghĩa về mặt quốc kế dân sinh nào cả.
Các ví dụ được chuyên gia dẫn chứng là dự án tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng lên tới trên 400 tỷ đồng ở Quảng Nam vào năm 2011, theo đó dự án này chiếm tới 5,1% chi ngân sách và 10,7% thu ngân sách năm 2010 của tỉnh Quảng Nam; trong khi chính tỉnh này thừa nhận "hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu".
Các ví dụ khác được dẫn chứng là việc Sơn La, một địa phương có số thu ngân sách hơn 3.000 tỷ đồng nhưng lại có kế hoạch xây cụm tượng đài và quảng trường lên đến 1.400 tỷ đồng hay việc bảo tàng mấy nghìn tỷ ở Hà Nội đang bỏ không nhưng thành phố này vẫn triển khai kế hoạch xây dựng bảo tàng hơn 11.000 tỷ đồng.
Đặc biệt, kế hoạch xây dựng các trung tâm hành chính tập trung nghìn tỷ với lý do việc tập trung vào một đầu mối sẽ tiết kiện được chi phí đi lại, giao dịch được chuyên gia cho là rất kém thuyết phục.
Chuyên gia cho rằng "vấn đề cốt lõi của sự lãng phí trong đầu tư công hiện nay ở Việt Nam nằm ở khía cạnh kinh tế chính trị chứ không phải các vấn đề kinh tế hay kỹ thuật thuần túy".
Cơ chế và cách thức phân bổ ngân sách và nguồn lực hiện tại đang có nhiều bất cập làm cho các nơi luôn muốn chọn "tôm hùm" thay vì liệu cơm gắp mắm. Cách thức phân bổ nguồn lực nhà nước hiện nay đang tạo điều kiện cho các nhóm trục lợi vì lợi ích ngắn hạn ảnh hưởng đến việc chọn lựa và quyết định nhiều dự án đầu tư công.
"Thay vì tập trung nguồn lực để làm cho hệ thống trở lên hiệu quả hơn thì các địa phương lại tìm cách tạo dựng các quan hệ, đi "xin" và cạnh tranh kéo nhau xuống đáy. Nghiêm trọng hơn, cơ chế hiện tại không tạo điều kiện cho các nhóm hay đối tượng có lợi ích dài hạn tham gia vào liên minh ủng hộ và vận hành dự án", ông viết, nhấn mạnh thêm rằng "lợi ích chung là rất mơ hồ và không có ai đại diện trong các dự án đầu tư công từ lớn tới nhỏ".
Trong khi đó, nhiều người, nhiều nhóm trong việc quyết định và thực thi các dự án đang tìm cách xà xẻo của công dành những phần rất lớn cho mình với nhiều dự án và khoản chi tiêu hoang phí.
‘Tôm hùm’ không chỉ là trách nhiệm địa phương
Đánh giá về tình hình đầu tư công hiện nay, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng hiện Việt Nam đang mắc phải "một khuyết tật nghiêm trọng của thể chế" là thiếu cơ chế giám sát quyền lực độc lập, có hiệu lực, thiếu chế độ trách nhiệm, thiếu trách nhiệm giải trình. Sự thiếu cơ chế này đã tạo điều kiện cho thiểu số quyền lực lạm dụng đầu tư công để theo đuổi lợi ích của mình trước.
Về vấn đề "ngân sách tôm hùm" hiện nay ở các địa phương trong khi tình hình ngân sách nhà nước mất cân đối rất nghiêm trọng, ông Doanh cho rằng lý do thực là lợi ích nhóm, theo đó "thông qua việc xây dựng những công trình lớn để bòn rút của cải cho riêng mình, công trình càng lớn thì khả năng rút ruột càng nhiều, vì vậy cần có liệu pháp để ngăn chặn tình trạng này một cách căn bản".
Chuyên gia giàu kinh nghiệm này cho rằng vấn đề này liên quan đến thể chế hiện nay ở Việt Nam, theo đó "Trung ương phải làm vừa lòng địa phương, đáp ứng những đòi hỏi của địa phương để nhận được sự ủng hộ của địa phương".
"Ta có thể thấy các trường đại học, các cảng biển xây dựng ở các địa phương đều có sự chấp thuận của Trung ương, cho nên trong phần "tôm hùm" này không chỉ có các địa phương mà các cơ quan và cá nhân có trách nhiệm ở Trung ương tham gia, chia chác. Có lãnh đạo tỉnh đã nói" chúng em đi có về có, đi không về không", ông phân tích.
Ông Lê Đăng Doanh cũng cho rằng việc Thủ tướng Chính phủ mới đây đã có chỉ thị tạm thời dừng việc xây các trung tâm hành chính hoành tráng này là cần thiết. "Chúng ta cần hướng tới nguyên tắc tự chịu trách nhiệm về tài chính của địa phương, người dân biết và tự quyết định lựa chọn các khoản thu, chi ngân sách ở địa phương mình", ông nói thêm.
Mặt khác, về thể chế, điều cần và có thể làm ngay là chấm dứt tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi" dẫn đến vô hiệu hóa luật pháp; theo đó cần tách cơ quan quyết định chính ra khỏi cơ quan thực hiện và có cơ quan giám sát độc lập.
Tags:
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định hệ thống ngân hàng không thể mở rộng mãi, việc tăng cung tín dụng quá mức cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số nhưng lạm phát cao thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa.
(VNF) - Ngày 12/12, TAND TP. HCM đã tuyên án đối với bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC) và các đồng phạm trong vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
(VNF) - Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng, không đảm bảo điều kiện về thu nhập, nhà ở xã hội sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; nếu đã thực hiện mua - bán sẽ bị thu hồi căn hộ.
(VNF) - Bộ Công an quyết định truy nã đặc biệt nguy hiểm đối với bị can Hoàng Bá Nghị, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Công nghệ NhoNho.
(VNF) - Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam tổ chức Hội nghị Tổng kết Dự án Chính sách thương mại và Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam do Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ (Dự án SwissTrade).
(VNF) - Nhằm tăng tốc chuyển đổi số và hình thành năng lực làm việc với AI trong toàn hệ thống, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo – Phú Mỹ) đã triển khai chương trình đào tạo AI chuyên sâu theo từng nghiệp vụ, với sự tham gia toàn thể các phòng ban tại Tổng công ty và Nhà máy Đạm Phú Mỹ. Khác với đào tạo kỹ năng thông thường, chương trình hướng tới thay đổi tư duy, chuẩn hóa quy trình và đưa AI vào các tác vụ thực tế ngay trong từng khốinghiệp vụ.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu bảo đảm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình theo quy định để tổ chức khai thác thương mại cảng hàng không quốc tế Long Thành vào đầu năm 2026.
(VNF) - Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất của CT Group về dự án đường sắt TP. HCM - Cần Thơ - Cà Mau và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện theo quy định pháp luật.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết kỳ họp thứ 10 đã hoàn thành toàn bộ chương trình, thông qua 51 luật và 39 nghị quyết quan trọng, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
(VNF) - 174 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật trong nhiệm kỳ vừa qua, trong đó xử lý hình sự 66 cán bộ, kể cả đương chức và nghỉ hưu.
(VNF) - Từ 1/7/2026, 38 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện sẽ không cần xin giấy phép, được chuyển sang hậu kiểm, nhằm thúc đẩy tự do kinh doanh.
(VNF) - Ở những bản làng miền Tây Nghệ An, việc nâng cao dân trí không chỉ là mở mang tri thức mà còn trực tiếp tạo ra cơ hội thoát nghèo bền vững. Từ lớp học đến công tác tuyên truyền, từ đào tạo nghề đến hỗ trợ kỹ thuật, tri thức đang mở ra con đường mới cho đồng bào dân tộc thiểu số.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo điều kiện cho Hà Nội triển khai các dự án lớn, mang tính cấp bách và chiến lược.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua nghị quyết tạo điều kiện để tư nhân đầu tư điện hạt nhân mô đun nhỏ, đồng thời bổ sung nhiều cơ chế thuận lợi thúc đẩy điện gió ngoài khơi và các dự án năng lượng giai đoạn 2026-2030.
(VNF) - Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An, được bầu giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhiệm kỳ 2021-2026.
(VNF) - Cán bộ phải kê khai cung cấp, bổ sung thông tin liên quan và giải trình khi có biến động về tài sản, thu nhập trong năm có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên để phục vụ xác minh
(VNF) - Việc cấp giấy phép xây dựng toàn trình trực tuyến (online), dự kiến tối đa 7-10 ngày, giúp giảm 30% thời gian, chi phí so với hiện nay.
(VNF) - Đèo Cả vừa đề nghị UBND Hà Nội thẩm định chủ trương đầu tư Đại lộ cảnh quan sông Hồng, đồng thời kiến nghị chọn phương án hướng tuyến ngoài đê giúp giảm khoảng 25% chi phí GPMB và hạn chế tác động đến khu dân cư hiện hữu.
(VNF) - Tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm từ NHNN khi số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để trả tiền bảo hiểm.
(VNF) - Các nước trên thế giới có nhiều quy định nghiêm ngặt về các quỹ từ thiện, nhằm giảm thiểu rủi ro đạo đức và tài chính từ các nguồn tiền khổng lồ này.
(VNF) - Nhà nước sẽ hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh con tại các địa phương có mức sinh thấp và ưu tiên các gia đình sinh đủ 2 con trong việc tiếp cận nhà ở xã hội.
(VNF) - Quốc hội thông qua Luật Thuế TNCN sửa đổi, nâng mức miễn thuế lên 500 triệu đồng/năm và áp thuế 0,1% với mỗi lần bán vàng miếng, cùng các điều chỉnh về biểu thuế, giảm trừ gia cảnh và cách tính thuế cho hộ kinh doanh từ năm 2026.
(VNF) - Theo cơ quan cảnh sát điều tra, thống kê doanh thu của Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung trong 5 năm (2020-2025) lên tới 5.000 tỷ đồng, nhưng mỗi tháng chỉ nộp thuế cho nhà nước xấp xỉ 10 triệu đồng.
(VNF) - Quy mô nền kinh tế của Hải Phòng đứng thứ 3 toàn quốc, ước đạt xấp xỉ 30 tỷ USD, chỉ dứng sau Hà Nội (khoảng 63 tỷ USD), TP. HCM (khoảng 118 tỷ USD), và cao gấp đôi tỉnh Quảng Ninh (14,69 tỷ USD).
(VNF) - Chiều nay, chuyến bay kỹ thuật sử dụng máy bay Boeing 787 của Vietnam Airlines sẽ hạ cánh xuống sân bay Long Thành để thực hiện thử tải, đánh dấu bước kiểm tra quan trọng trước khi sân bay này chính thức đón các chuyến bay chở khách đầu tiên vào ngày 19/12.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
