'Nghiện' lao động nhập cư giá rẻ, các nước giàu đang 'tự hại thân'
Khánh Tú -
06/03/2024 22:10 (GMT+7)
(VNF) - Các doanh nghiệp tại những nền kinh tế phát triển đang phụ thuộc nhiều hơn vào lao động nhập cư trong bối cảnh tình trạng thiếu lao động ngày càng căng thẳng hơn. Tuy nhiên, đằng sau xu hướng này lại là những mối nguy hiểm lâu dài.
Ảnh minh họa.
Mặt trái của lao động nhập cư
Nhiều chủ doanh nghiệp tại các nền kinh tế lớn thừa nhận rằng việc tuyển dụng lao động nước ngoài có tay nghề thấp đã trở thành xu hướng và là giải pháp thay thế hoàn hảo khi dân số địa phương đang già đi, kéo theo lực lượng lao động bị thu hẹp.
Ông John Rosenow, chủ một trang trại bò sữa tại vùng nông thôn Wisconsin, đã không thể tìm được lao động địa phương và phải thuê 13 người nhập cư Mexico. Những lao động này đã giúp ông tránh được khoản tiền đầu tư tốn kém vào robot vắt sữa bò như một số chủ trang trại bò sữa khác đã làm.
Tuy nhiên, ở góc độ của một số nhà kinh tế, sự phụ thuộc quá nhiều vào lao động nhập cư ở một số nơi có thể sẽ kìm hãm năng suất và khiến các doanh nghiệp ngày càng trì hoãn việc tìm kiếm các giải pháp bền vững hơn cho tình trạng thiếu lao động.
Thay vì lựa chọn lao động nhập cư với chi phí rẻ hơn, các doanh nghiệp nên đầu tư vào tự động hóa hoặc tái cơ cấu triệt để doanh nghiệp. Theo các nhà kinh tế, những giải pháp này tuy gây “đau đớn” nhưng lại mang đến nhiều lợi ích về mặt lâu dài.
Cuộc tranh luận này có thể còn nóng hơn nữa khi các nền kinh tế phương Tây đang tiến gần hơn đến “vực thẳm nhân khẩu học”. Lần đầu tiên kể từ chiến tranh thế giới thứ 2, dân số trong độ tuổi lao động đang bị thu hẹp ở các nền kinh tế tiên tiến.
Tăng trưởng năng suất lao động chậm lại ở những quốc gia sử dụng nhiều lao động nhập cư.
Theo một báo cáo gần đây của công ty bảo hiểm Đức, dân số trong độ tuổi lao động của Liên minh châu Âu sẽ giảm 1/5 cho đến năm 2050.
Trong tình thế đó, sử dụng lao động nhập cư thường là lựa chọn đầu tiên mà nhiều doanh nghiệp nghĩ đến do chi phí rẻ và nguồn cung lao động nhập cư dồi dào.
Số người nhập cư hiện đang tăng từ 2 – 3 lần so với mức trước đại dịch ở các quốc gia như Canada, Đức và Anh. Tại Mỹ, số người nhập cư đã vượt mốc 3,3 triệu người vào năm ngoái, tăng vọt từ mức 900.000 người của những năm 2010.
75% công nhân nông trại và 30% công nhân khai thác mỏ ở Mỹ ngày nay là người nhập cư. Vào năm 2021, người nhập cư chiếm tới 18% lực lượng lao động Mỹ.
Tương tự, dù có nhiều hứa hẹn sẽ hạn chế người nhập cư nhưng Anh cũng đã chứng kiến sự gia tăng đột biến về số người nhập cư kể từ khi rời EU vào năm 2020. Hiện nay, hơn 27% y ta của Cơ quan Y tế Quốc gia là người nước ngoài, tăng từ mức 14% vào năm 2013. Tại Đức, khoảng 80% công nhân lò mổ là người nhập cư.
Một số nghiên cứu kinh tế cho thấy sự phụ thuộc ngày càng lớn vào lao động nhập cư có tay nghề thấp có thể dẫn đến giảm năng suất lao động, từ đó ảnh hưởng đến tốc độ mở rộng của nền kinh tế.
Một nghiên cứu năm 2022 ở Đan Mạch chỉ ra việc các công ty chọn lao động nhập cư sẽ đầu tư ít hơn vào robot và công nghệ. Nghiên cứu ở Úc và Canada cũng cho thấy lao động nhập cư có thể khiến năng suất tổng thể của công ty bị sụt giảm.
Lao động nhập cư cũng là một trong những yếu tố khiến tăng trưởng năng suất lao động chậm lại ở các nền kinh tế tiên tiến trong những năm gần đây. Trong lĩnh vực nông nghiệp ở Mỹ và Anh, năng suất lao động đã không thay đổi trong một thập kỷ qua.
Trái lại, dữ liệu của OECD cũng cho thấy, tại Nhật Bản và Hàn Quốc – những nước có chính sách nhập cư khắt khe, năng suất lao động đã tăng khoảng 1,5% mỗi năm trong cùng kỳ.
Cuộc tranh cãi dai dẳng
Nhiều quốc gia đã cố gắng đẩy nhanh quá trình tự động hóa trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp.
Tại Cộng hòa Séc, một số trang trại đã sử dụng robot điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo để theo dõi và thu hoạch dâu tây. Công ty khởi nghiệp Tevel Aerobotics Technologies của Israel đã phát triển máy bay không người lái hái trái cây. Fieldwork Robotics, một công ty của Anh, gần đây đã bắt đầu bán robot hái mâm xôi.
Nhiều quốc gia đang nỗ lực giảm tỷ lệ lao động nhập cư.
Chính phủ Anh cũng đã đổ không ít tiền vào công nghệ nông nghiệp. Song song với đó, quốc gia này đang xem xét việc quy định các công ty không được trả lương cho lao động nhập cư thấp hơn 20% so với mức lương trung bình hiện hành.
Tại Malaysia, chính phủ nước này đã tuyên bố dừng việc tuyển dụng lao động nước ngoài mới từ năm ngoái.
Tuy nhiên, ở phía doanh nghiệp, động thái cứng rắn của chính phủ lại khiến hoạt động kinh doanh của họ gặp khó khăn.
Ngay cả các đơn vị kinh doanh hộ gia đình như các cửa hàng thịt lợn ở Đức cũng rơi vào cảnh khốn đốn. Những người trẻ ở đây không muốn làm việc tại các cửa hàng thịt lợn do công việc không mấy hấp dẫn và lương thấp. Tình trạng thiếu lao động là một trong những lý do khiến số lượng cửa hàng bán thịt tại đây đã giảm gần một nửa trong hai thập kỷ qua.
Ở Rosenow, Đức, một chủ trang trại bò sữa cho rằng ông đã tốn hàng đống tiền vào việc thử nghiệm sử dụng robot vắt sữa bò. Thế nhưng, “mặc dù có giá cao gấp đôi so với tiền công của lao động nhập cư, ngốn không ít tiền bảo trì nhưng những công cụ hiện đại này vẫn không đáp ứng được nhu cầu”, ông nói.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.