Nhìn lại 35 năm từ 'ngôi sao ngân hàng' đến bi kịch cuối đời của nguyên Chủ tịch BIDV Trần Bắc Hà

Theo hồ sơ, ông Trần Bắc Hà sinh năm 1956 tại Bình Định, bắt đầu gắn bó với BIDV từ năm 25 tuổi. Sau 10 năm công tác tại ngân hàng (NH) này, tháng 7/1991 ông được bổ nhiệm làm Giám đốc chi nhánh BIDV tỉnh Bình Định.

Đến năm 1999, ông Hà được bổ nhiệm làm Phó tổng giám đốc BIDV và đến tháng 5/2003 được lựa chọn làm Ủy viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc ngân hàng này. Ông chính thức trở thành lãnh đạo quyền lực nhất tại ngân hàng này từ đầu năm 2008 với vai trò Chủ tịch HĐQT và là người đại diện sở hữu gần 40% trên tổng số 95,3% cổ phần nhà nước nắm giữ tại BIDV. Ngoài ra, ông cũng trực tiếp nắm giữ hơn 163.600 cổ phiếu BIDV.

Trong vòng hai thập kỷ qua, ông Trần Bắc Hà được coi là một "ngôi sao ngân hàng" khi luôn xuất hiện ở những điểm nóng với những phát ngôn mạnh mẽ về các vấn đề của ngành. Tuy nhiên, tính cách của ông cũng khiến nhiều người mất thiện cảm, nhất là khi so sánh với các lãnh đạo ngân hàng bặt thiệp khác.

Ông Trần Bắc Hà (thứ hai từ trái qua) khi còn làm việc tại BIDV Bình Định. Ảnh tư liệu

Tính đến ngày về hưu, ông Trần Bắc Hà đã có 35 năm công tác tại BIDV và 8 năm 8 tháng giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) của BIDV. Ông Hà cũng từng được coi là kiến trúc sư cho hơn một thập kỷ phát triển của Ngân hàng BIDV, là người khởi tạo Sở Giao dịch 3, Công ty Chứng khoán, Công ty Quản lý nợ khai thác tài sản BIDV…

Trong một bài viết được công bố gần đây, chuyên gia kinh tế Huỳnh Thế Du đã bày tỏ cái nhìn thiện cảm với vị lãnh đạo này. Theo ông Huỳnh Thế Du, ông đã được chính ông Trần Bắc Hà tuyển dụng năm 1996 và trong 9 năm làm việc dưới quyền, ông học hỏi được nhiều điều.

"Tôi học được quyết tâm đạt được những mục tiêu đề ra là qua quan sát những gì ông ấy làm. Tôi nghiệm ra rằng, những bài học hay và dễ thấm nhất là nhìn vào hành động thực tiễn của người khác", ông Huỳnh Thế Du viết.

Tuy nhiên, đến cuối đời, ông Trần Bắc Hà đã dính vào bi kịch vì những sai phạm của mình trong điều hành ngân hàng.

Cuối tháng 6/2018, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã có thông báo về việc thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trần Bắc Hà, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV.

Thông báo của Ủy ban Kiểm tra trung ương nêu rõ xem xét, thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Đảng ủy Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) và các cá nhân liên quan về các vi phạm, khuyết điểm đã được kết luận tại kỳ họp 26 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ các quy định của Đảng về xử lý kỷ luật tổ chức Đảng và đảng viên vi phạm, Uỷ ban Kiểm tra Trung ương quyết định khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trần Bắc Hà, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch hội đồng quản trị ngân hàng BIDV.

Ủy ban Kiểm tra cũng quyết định cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng đối với ông Đoàn Ánh Sáng, nguyên ủy viên Ban Thường vụ đảng ủy, phó tổng giám đốc; cảnh cáo đối với ông Trần Lục Lang, Ủy viên Ban Thường vụ đảng ủy, Phó tổng giám đốc BIDV.

Ủy ban cũng yêu cầu Ban Thường vụ đảng ủy khối doanh nghiệp trung ương thi hành kỷ luật đối với Ban Thường vụ đảng ủy BIDV.

Trước đó, tại phiên họp thứ 26, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã nêu rõ ông Trần Bắc Hà với tư cách nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV, phải chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ đảng ủy nhiệm kỳ 2010 - 2015, 2015 - 2020.

Ông Hà đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, có biểu hiện áp đặt, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành; vi phạm nghị quyết của Ban Thường vụ đảng ủy về nghĩa vụ, trách nhiệm của người giữ chức vụ trong hệ thống BIDV. Ông cũng được cho là vi phạm quy trình, thủ tục, thẩm quyền, quy định về tín dụng trong việc phê duyệt chủ trương, quyết định một số khoản cho vay, bảo lãnh, đầu tư, quản lý nợ, trong đó có việc phê duyệt chủ trương cho vay 4.700 tỷ đồng đối với 12 công ty liên quan đến vụ án xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng

Những vi phạm của ông Trần Bắc Hà được cho là "rất nghiêm trọng, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng và Ngân hàng BIDV, gây bức xúc trong xã hội đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật".

>>> Xem thêm: Ông Trần Bắc Hà trong hoài niệm của chuyên gia kinh tế Fulbright