Nhìn lại những thất bại trong cổ phần hoá doanh nghiệp ngành giao thông
Đức Thọ -
15/08/2020 06:47 (GMT+7)
(VNF) - Trong giai đoạn 2011-2017, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) là một trong những bộ dẫn đầu về cổ phần hoá (CPH) doanh nghiệp (DN) nhà nước. Tuy nhiên, do cách làm nóng vội nên đã xảy ra nhiều sai phạm gây hậu quả đáng tiếc.
Nhiều sai phạm trong việc đấu giá quyền thu phí cao tốc Trung Lương - TP HCM
Ồ ạt CPH, thoái vốn DN
Tính đến năm 2017, Bộ GTVT cơ bản đã hoàn thành CPH 11 DN có quy mô lớn như Vietnam Airlines cùng hàng chục đơn vị khác.
Ngoài ra, Bộ cũng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt thực hiện CPH đối với 4 công ty mẹ - tổng công ty đó là các Tổng Công ty: Đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC), Cửu Long, Hàng hải Việt Nam, Công nghiệp tàu thủy) và 8 công ty con thuộc Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy.
Riêng với Vietnam Airlines, Bộ GTVT đã hoàn thành đàm phán, ký kết hợp đồng cổ đông chiến lược với hãng All Nippon Airways, Nhật Bản.
Riêng trong năm 2017, Bộ đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ triển khai, thực hiện CPH thêm 17 đơn vị chuyển tiếp từ năm 2016. Đặt lộ trình tiến tới CPH toàn diện các DN nhà nước vào năm 2018.
Điều này đã được cụ thể hoá rất rõ khi trong năm 2016, Bộ GTVT đã hoàn thành thoái vốn tại 22 công ty cổ phần, giá trị thu về đạt 2.301,7 tỷ đồng; trong đó, đã thoái toàn bộ vốn nhà nước tại 4 công ty mẹ - tổng công ty (Cienco 6, Công nghiệp ô tô Việt Nam, Tư vấn thiết kế GTVT, Vận tải thủy) và thoái giảm tỷ lệ vốn nhà nước tại 1 công ty mẹ - tổng công ty (Cienco5), thu về 2.039,7 tỷ đồng bằng 133,8% giá trị mệnh giá, toàn bộ số tiền thu được sau khi trừ chi phí đã được nộp về Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp theo quy định.
Các công ty mẹ - tổng công ty thuộc Bộ đã thoái vốn tại 17 doanh nghiệp, thu về 262 tỷ đồng, bằng 214,7% giá trị mệnh giá.
Đồng thời, tháng 11/2016, Bộ GTVT cũng đã hoàn thành việc chuyển giao quyền đại diện sở hữu nhà nước tại Tổng công ty Thăng Long - CTCP và 8 Công ty cổ phần Quản lý bảo trì đường thủy nội địa với tổng giá trị vốn nhà nước trên 140 tỷ đồng về SCIC theo quy định của pháp luật và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Chỉ một thời gian ngắn sau đó, Bộ GTVT chuyển giao quyền đại diện sở hữu nhà nước về SCIC tại 3 tổng công ty là Cienco 5, Cienco 8, Xây dựng đường thủy và 2 Công ty cổ phần Quản lý bảo trì đường thủy nội địa 1 và 10.
Việc dẫn đầu CPH của ngành giao thông là đáng ghi nhận, tuy nhiên, do cách làm, nóng vội đốt cháy giai đoạn nên một số chủ trương đã vi phạm pháp luật và lộ rõ sự thất bại.
Những thất bại trong CPH các DN giao thông
Cho đến thời điểm này, việc CPH ngành giao thông đã lộ rõ nhiều sai lầm đáng tiếc, thậm chí khiến nhiều tổng công ty lớn rơi vào tay tư nhân nhưng “sống mòn”, thất thoái vốn nhà nước.
Cụ thể nhất là việc CPH Tổng công ty Vận tải Đường thuỷ (Vivaso) ngày 19/3/2013, đơn vị này tiến hành đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) với việc chào bán rộng rãi hơn 15 triệu cổ phần nhưng chỉ 550.700 cổ phần bán được với giá 10.000 đồng/cổ phần.
Chỉ 1 tuần sau đó, Công ty Liên hợp xây dựng Vạn Cường xin mua toàn bộ hơn 14 triệu cổ phần chưa bán hết. Sau khi nắm giữ 45% số cổ phần (15 triệu cổ phiếu) của Vivaso, Vạn Cường tiếp tục đăng ký mua thêm 20% cổ phần.
Như vậy, chỉ trong 1 thời gian rất ngắn, đại gia Nguyễn Thủy Nguyên (người từng mua và phải trả lại Hãng phim truyện Việt Nam) đã “thôn tính” thành công Vivaso với giá bèo bọt.
Sau thương vụ này, Công ty Vạn Cường và ông Nguyên nắm trong tay quỹ đất rất lớn, lên tới 50ha, gồm các vị trí giá trị lớn như ở 158 Nguyễn Văn Cừ (Long Biên, Hà Nội), hay các khu nhà xưởng, mặt bằng cũng ở vị trí đẹp như phường Tân Ấp (quận Ba Đình); phố Kim Mã, Láng Hạ, Thanh Xuân, Đội Cấn (Hà Nội)…
Tuy nhiên, trong lĩnh vực chuyên ngành vận tải thuỷ thì đó là sự thất bại to lớn, khi đến nay, đơn vị này gần như không làm công tác chuyên môn, gần 1.000 cán bộ công nhân viên nghỉ việc, thay vào đó là vài chục nhân lực quản lý… văn phòng.
Một đơn vị khác cũng lùm xùm không kém trong quá trình CPH tại Bộ GTVT đó là Tổng công ty Xây dựng Công trình Giao thông 1 (Cienco 1).
Ngày 21/3/2014, Cienco 1 được IPO với 16.183.500 cổ phần và mức giá khởi điểm là 10.000 đồng/cổ phần – chiếm 23,12% vốn điều lệ. 8 tháng sau, tức tháng 12/2014, Bộ GTVT tiếp tục thoái toàn bộ 35% vốn nhà nước cho các nhà đầu tư. Đến giữa năm 2015, cổ đông lớn nhất của Cienco1 là Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Yên Khánh (sân sau của Đinh Ngọc Hệ - tức Út trọc) nắm 35,58%.
Hiện tại sau khi các lãnh đạo Yên Khánh lần lượt bị bắt thì Cienco 1 - cánh chim đầu đàn trong xây dựng cầu, đường của ngành giao thông - ngày một thu hẹp lại. Mới đây nhất là hàng chục công nhân đã đến trước cửa công ty đòi nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội 2 năm chưa trả.
Ngoài 2 trường hợp trên, ngành giao thông cũng thất bại trong CPH cảng biển, sân bay, bệnh viện, trường học… Đây là một trong những nguyên nhân khiến cựu Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh và nhiều lãnh đạo ngành giao thông bị kỷ luật trong thời gian qua.
Ngày 4/11/2019, Văn phòng Chính phủ cho hay, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký Quyết định số 1506/QĐ-TTg, thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo đối với ông Vũ Văn Ninh, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2011 - 2016, do có vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng trong công tác; Bộ Chính trị đã thi hành kỷ luật về Đảng.
Trong quá trình công tác, với cương vị Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban cán sự đảng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ (phụ trách lĩnh vực đổi mới doanh nghiệp từ tháng 8/2011 đến tháng 4/2016), đã ký các văn bản đồng ý cho giảm và thoái toàn bộ vốn nhà nước tại Công ty cổ phần cảng Quy Nhơn; bán phần vốn nhà nước hiện có tại Công ty cổ phần cảng Quảng Ninh; đồng ý chủ trương để Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa sau khi nhận chuyển giao Công ty cổ phần cảng Nha Trang tiếp tục được thoái vốn nhà nước theo hướng nhà nước không nắm giữ cổ phần chi phối.
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cũng đồng ý chủ trương cổ phần hoá Công ty mẹ - Tổng Công ty cảng Hàng không Việt Nam (doanh nghiệp này không thuộc đối tượng cổ phần hoá); đồng ý chủ trương cổ phần hoá 10 đoạn quản lý đường thủy nội địa, đây là các đơn vị sự nghiệp kinh tế chưa được quy định cổ phần hoá.
Nội dung những văn bản do ông Vũ Văn Ninh ký nêu trên trái với kết luận của Bộ Chính trị và Nghị định của Chính phủ về cổ phần hoá, thoái vốn nhà nước gắn với tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước...
Trong một diễn biến khác, ngày 14/8, cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an, đã khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Hồng Trường, cựu Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải về tội vi phạm quy định về sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí theo Điều 219 Bộ luật Hình sự.
Cùng ngày, C03 đã khởi tố, bắt ông Nguyễn Chí Thành, quyền Vụ trưởng Tài chính, Bộ GTVT; Lê Trung Cường, chuyên viên Vụ Tài chính, Bộ GTVT; tiếp tục khởi tố ông Đinh La Thăng, cựu Bộ trưởng Bộ GTVT.
Quyết định tố tụng với các bị can được đưa ra trong quá trình Bộ Công an điều tra vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh, Tổng Công ty Cửu Long và các đơn vị có liên quan trong việc đấu giá và thu phí tuyến cao tốc TP. HCM - Trung Lương.
Đối với việc đấu giá quyền thu phí cao tốc Trung Lương - TP. HCM, ông Trường là Chủ tịch Hội đồng bán đấu giá, ông Thành là ủy viên và ông Cường là thành viên Tổ Thường trực giúp việc Hội đồng bán đấu giá.
Ngoài ra, kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương xác định: “Cá nhân ông Trường chịu trách nhiệm về ký các quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp, phương án cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại nhiều doanh nghiệp, đơn vị thuộc Bộ GTVT; đề nghị Thủ tướng phê duyệt phương án cổ phần hóa, cho cổ phần hóa... không đúng thẩm quyền, vi phạm các quy định của pháp luật về cổ phần hóa, quản lý vốn tại các doanh nghiệp...”.
Liên quan các sai phạm trên, tháng 7/2019, Ban Bí thư cách chức Ủy viên Ban cán sự đảng Bộ Giao thông vận tải (nhiệm kỳ 2011-2016, 2016-2021) đối với ông Trường; yêu cầu cấp có thẩm quyền xử lý kỷ luật về hành chính đối với ông này đồng bộ với kỷ luật về Đảng.
Tháng 9/2019, Thủ tướng quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức xóa tư cách nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT giai đoạn 2011-2015 và 2016-2017 đối với ông Nguyễn Hồng Trường.
(VNF) - Liên danh Công ty TNHH MTV Đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Kim Long Huế và Công ty CP Kim Long Motor Huế đang rộng cửa trở thành nhà đầu tư thực hiện Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp (KCN) số 02 tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô, TP. Huế, với tổng vốn đầu tư hơn 1.840 tỷ đồng.
(VNF) - Kết thúc năm 2024, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Nhà Hà Nội (HANDICO) ghi nhận doanh thu thuần giảm 53%, tuy nhiên công ty lại báo lãi sau thuế tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái.
(VNF) - Bộ Xây dựng dự kiến sửa Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản trong 2026; Hà Nội có 9 dự án nhà ở xã hội đủ điều kiện vay vốn ưu đãi; Hà Tĩnh mời gọi đầu tư 2 khu dân cư nông thôn, tổng vốn hơn 310 tỷ đồng... là những tin tức nổi bật của thị trường bất động sản ngày 23/12.
(VNF) - Dự án Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng đã được chính thức khởi công. Sự kiện không chỉ đánh dấu bước khởi động cho một dự án hạ tầng – đô thị có ý nghĩa đặc biệt, mà còn cho thấy tầm nhìn phát triển dài hạn của Thủ đô Hà Nội trong việc tái cấu trúc không gian ven sông Hồng với sự đồng hành của các nhà đầu tư chiến lược, điển hình như T&T Group.
(VNF) - Trong kiến nghị lần 3 gửi tới lãnh đạo TP.HCM, Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường đề xuất tăng giá đất nông nghiệp lên mức bằng 40% giá đất ở cùng thửa đất.
(VNF) - Dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai đang mở ra khả năng hợp thức hóa nhiều trường hợp sử dụng đất vi phạm trước đây, nếu đáp ứng điều kiện sử dụng ổn định, qua đó tháo gỡ vướng mắc kéo dài trong cấp “sổ đỏ” và công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
(VNF) - Trong tự nhiên, dòng thác không khởi sinh từ độ cao mà từ dòng chảy. Nó bắt đầu lặng lẽ từ suối nguồn, tích tụ năng lượng qua từng tầng địa hình, để rồi đổ xuống mạnh mẽ, liên tục và không ngừng tái sinh. Triết lý ấy về chuyển động, về sự sống và về nhịp điệu tự nhiên chính là hình ảnh ẩn dụ, dẫn dắt toàn bộ tư duy cảnh quan tại Rivea Residences.
(VNF) - Tổng Công ty Xây dựng số 1 – CTCP (UPCoM: CC1) đã công bố định hướng chiến lược tăng vốn thông qua phát hành thêm cổ phần, nhằm chủ động tham gia vào các dự án hạ tầng theo phương thức đối tác công tư (PPP).
(VNF) - Khi kết thúc năm 2024, điều đọng lại trong cảm nhận của giới quan sát là thị trường bất động sản đã phục hồi tích cực, mang đến kỳ vọng tăng trưởng mạnh trong năm 2025. Song, điều bất ngờ là thị trường bất động sản năm 2025 đã vượt qua cả kỳ vọng, khi không những tăng trưởng mạnh mà còn đạt đến cấp độ “bùng nổ”.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, tại Đặc khu Vân Đồn, Công ty cổ phần Everland Vân Đồn (thành viên Everland Group) Khánh thành và gắn biển “Công trình chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng” cho Giai đoạn 1 Tổ hợp du lịch, nghỉ dưỡng và giải trí Crystal Holidays Harbour Vân Đồn (Tòa tháp A-B).
(VNF) - Dự án Khu nhà ở xã hội tổ dân phố Nam Ngạn, Phường Nếnh tại tỉnh Bắc Ninh do Công ty cổ phần Phát triển nhà và đô thị New Star có quy mô hơn 3,3ha, tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng.
(VNF) - Dự án Khu dân cư Trung tâm Sài Gòn - Saigon Downtown Residence chính thức được khởi công vào ngày 19/12 vừa qua. Đây là dự án chung cư duy nhất được TP. HCM lựa chọn khởi công trong dịp này.
(VNF) - Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra Tổng công ty Đầu tư và phát triển Nhà Hà Nội (HANDICO) trong quý III/2026. Nội dung thanh tra về phòng chống lãng phí trong quản lý, sử dụng các cơ sở nhà, đất,....
(VNF) - Đề xuất xem xét cấp sổ đỏ với đất vi phạm trước 1/7/2014; chính thức vận hành các nền tảng số quốc gia ngành xây dựng từ 2026; Đà Nẵng lấy ý kiến quy định giao đất ở không qua đấu giá cho cá nhân... là những tin tức đáng chú ý về thị trường bất động sản ngày 22/12.
(VNF) - Từ 2026, chuyển đất nông nghiệp, đất vườn, ao trong cùng thửa có đất ở sang đất ở chỉ phải nộp 30-50% phần chênh lệch tiền sử dụng đất, thay vì 100% như hiện nay.
(VNF) - Giữa áp lực nợ vay và thanh khoản chưa được cải thiện, Novaland tiếp tục trình cổ đông phương án vay thêm tối đa 10.000 tỷ đồng để bổ sung vốn và tái cơ cấu tài chính.
(VNF) - Đề xuất loạt quy định mới về bảng giá đất áp dụng từ năm 2026, Cloud Gate triển khai ba dự án nhà ở tại phía đông Đăk Lăk, TP. HCM thí điểm 6 dự án nhà ở thương mại tại xã Long Điền... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 21/12.
(VNF) - Các phương án xây dựng bảng giá đất và các trường hợp sửa đổi, bổ sung do cơ quan soạn thảo đề xuất được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình áp dụng Luật Đất đai 2024.
(VNF) - Hà Tĩnh chính thức gọi vốn hơn 310 tỷ đồng cho hai dự án khu dân cư tại TP Hà Tĩnh và huyện Hương Sơn, lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu rộng rãi, mở thêm quỹ đất phát triển đô thị ngay đầu năm 2026.
(VNF) - BIM Group khởi công 3 dự án gần 10.500 tỷ đồng tại Quảng Ninh, Sun Group khởi công dự án casino hơn 2 tỷ USD tại Vân Đồn, TP. HCM chuẩn bị chọn chủ đầu tư 8 khu đất nhà ở xã hội đầu năm 2026... là những tin tức đáng chú ý về thị trường bất động sản ngày 20/11.
(VNF) - Công ty cổ phần Hạ tầng GELEX làm chủ đầu tư dự án khu đô thị nhà ở thấp tầng ANmaison tại Hải Phòng thông qua công ty thành viên là Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu vật liệu Kim Trang.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, UBND TP. HCM phối hợp với Tập đoàn Sun Group tổ chức Lễ khởi động Tổ hợp dự án tại phường Tây Nam và Phú An quy mô 724 ha, tổng mức đầu tư 51.160 tỷ đồng, gồm ba khu đô thị hiện đại (Đông An Tây, Bắc An Tây, Tây An Tây) và Cảng Tổng hợp An Tây.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, tại Quần thể nghỉ dưỡng quốc tế Mường Hoa, lễ cất nóc dự án Sofitel Sapa Hotel & Residences đã chính thức diễn ra, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình hiện thực hóa tổ hợp nghỉ dưỡng hạng sang tại thung lũng Mường Hoa.
(VNF) - Liên danh Công ty TNHH MTV Đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Kim Long Huế và Công ty CP Kim Long Motor Huế đang rộng cửa trở thành nhà đầu tư thực hiện Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp (KCN) số 02 tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô, TP. Huế, với tổng vốn đầu tư hơn 1.840 tỷ đồng.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.