Bắt nguồn từ tuyển dụng truyền thống, “tuyển dụng xanh” dần hình thành và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Theo nghiên cứu gần đây của Begum và cộng sự, (2023), tuyển dụng xanh là quá trình thu hút và tuyển dụng những ứng viên có kiến thức, kỹ năng và các giá trị xanh. Hay nói cách khác tuyển dụng xanh là một quá trình xác định, đánh giá và xác minh (khi cần thiết) tư duy, giá trị và sự nhạy cảm của ứng viên với các vấn đề liên quan đến môi trường.
Xét ở khía cạnh tiêu chí đánh giá, tuyển dụng xanh là một phương thức nhằm tuyển chọn những ứng viên có thái độ, hành vi, kiến thức và kỹ năng phù hợp với việc quản lý môi trường của một tổ chức.
Đây là quá trình tìm kiếm các cá nhân có năng lực dựa trên các tiêu chí và nguyên tắc gắn với hoạt động bảo vệ môi trường. Các tiêu chí này nhằm mục đích lựa chọn những ứng viên có ý thức và trách nhiệm cao với các công việc liên quan đến môi trường.
Khung tiêu chí về tuyển dụng xanh
Nhìn chung, tuyển dụng xanh được xem là phương thức thu hút hiệu quả các ứng viên tiềm năng nộp đơn vào các vị trí tuyển dụng của tổ chức. Qua đó giúp các công ty sản xuất dễ dàng thuê nhân viên có nhận thức cần thiết về bảo tồn môi trường, đủ kiến thức để tiếp cận với các vấn đề cơ bản về bền vững môi trường và đáp ứng các kỹ năng trong các hoạt động liên quan đến tái chế, tái sử dụng, giảm thiểu khí thải, phát thải ra môi trường.
Những tác động của tuyển dụng xanh
Tuyển dụng xanh có tác động tích cực và đáng kể đến hiệu quả môi trường, hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội. Trong báo cáo của Ủy ban thế giới về môi trường và phát triển (WCED) và Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường và Phát triển (UNCED) đều xác định ba thành phần để phát triển bền vững bao gồm: (1) bảo vệ môi trường, (2) tăng trưởng kinh tế và (3) công bằng xã hội.
Tác động đối với nền kinh tế
Tuyển dụng xanh có tác động tích cực đối với nền kinh tế toàn cầu. Tuyển dụng xanh là một xu hướng quan trọng, giúp thúc đẩy các hoạt động bền vững cho khách hàng và ứng viên. Theo Jamil và cộng sự (2023), tồn tại mối tương quan tuyệt vời giữa hiệu quả hoạt động tài chính của tổ chức và việc triển khai thực hành tuyển dụng xanh.
Các quốc gia có thể tạo ra sự thay đổi tích cực trên quy mô nền kinh tế bằng cách khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng các chính sách xanh trong tuyển dụng. Đánh giá của Tổ chức lao động thế giới (ILO) cũng cho thấy tăng trưởng việc làm xanh được dự báo không đủ để đáp ứng nguồn lực lao động ngày càng tăng ở các nước mới nổi và đang phát triển.
Tác động đối với doanh nghiệp
Có mối quan hệ tích cực giữa tuyển dụng xanh và tính bền vững của doanh nghiệp. Theo Ben Keighley - Đồng sáng lập nền tảng thu hút nhân tài AI Socially Recruited nhận định: “Vì ngày càng có nhiều người quan tâm đến các vấn đề môi trường, nên các doanh nghiệp có nhiều thông tin xanh, dự án xanh sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với nhân viên, nhà đầu tư và khách hàng.
Sự cam kết phát triển xanh sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện thương hiệu nhà tuyển dụng, từ đó thu hút được nhiều ứng viên tiềm năng”. Dựa trên kết quả khảo sát của British Carbon Trust, hơn 75% nhân viên bày tỏ mong muốn làm việc với các tổ chức có chiến lược giảm khí thải các-bon mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu gần đây cũng cho thấy những nỗ lực tuyển dụng xanh nếu được quản lý tốt sẽ mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Tiêu biểu như tuyển dụng xanh và đào tạo xanh có tác động tích cực và đáng kể đến hiệu suất của nhân viên.
Ở góc độ quản lý, tuyển dụng xanh giúp cải thiện hiệu suất quản lý của tổ chức và góp phần gia tăng tính bền vững. Hay trong báo cáo thống kê của Tập đoàn quản lý đầu tư toàn cầu BlackRock4 về hiệu suất tài chính của các doanh nghiệp trong đại dịch cho thấy các tổ chức có thành tích quản trị môi trường, xã hội và doanh nghiệp (ESG) tốt hơn sẽ có lợi nhuận vượt trội hơn so với những tổ chức cùng thời.
Ngoài ra, tuyển dụng xanh sẽ giúp doanh nghiệp tăng khả năng giữ chân nhân viên và mang lại lợi nhuận cao hơn cho doanh nghiệp. Nhìn từ quy trình tuyển dụng và đào tạo nhân sự, khi tuyển dụng xanh được thực hiện tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các giai đoạn sau khi gia nhập tổ chức, bao gồm đào tạo và phát triển xanh, hướng đến sự tham gia của đội ngũ nhân sự xanh.
Tác động đối với môi trường
Trong tương lai, xu hướng trong tuyển dụng của các tổ chức là tìm kiếm những ứng viên có nhận thức trong việc bảo vệ môi trường. Bên cạnh sự quan tâm của các cá nhân trong cộng đồng, việc bảo vệ môi trường được nhìn nhận như một chiến lược quan trọng trong tuyển dụng xanh, đặc biệt là ở các tập đoàn lớn như McDonald’s, General Electric, Google hay Microsoft…
Tuyển dụng xanh không chỉ là một cách để thu hút và tuyển dụng nhân tài, mà còn là một cách để thể hiện cam kết của doanh nghiệp với môi trường. Trong tuyển dụng xanh, các tổ chức sử dụng công nghệ để giảm bớt thủ tục giấy tờ và đây là hành động, giải pháp thân thiện với môi trường.
Đáp ứng nhu cầu xã hội
Về thực trạng nguồn nhân lực xanh, thống kê của Manpower gần đây cho thấy, trong khi gần 8 trên 10 tổ chức đã phát triển các chiến lược xanh bền vững, 94% các tổ chức vẫn thiếu các kỹ năng cần thiết để thực hiện các mục tiêu đã đề ra.
Theo Joanna Bonnett - Trưởng phòng Bền vững và Kho bạc Tập đoàn tại PageGroup và Người sáng lập Green Jobs Foundation, từ năm 2022 đến năm 2023, tỷ lệ nhu cầu về nhân sự xanh trong lực lượng lao động tăng 12,3%, trong khi tỷ lệ tuyển dụng yêu cầu ít nhất một kỹ năng xanh tăng 22,4%, cho thấy rằng vào năm 2026 nhu cầu sẽ lớn hơn nguồn cung.
Doanh nghiệp ngày nay không chỉ đơn giản là cung cấp một sản phẩm hoặc dịch vụ chất lượng mà cần phải nhìn xa hơn. Thành công phụ thuộc vào việc thực hiện các bước tích cực hướng tới “làm cho thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn”.
Cả người tiêu dùng và nhân viên đang ngày càng tìm kiếm các thương hiệu để hành động về thay đổi xã hội và môi trường. Một nghiên cứu Fapohunda và cộng sự (2022) cho thấy đa phần các ứng viên ngày càng quan tâm nhiều hơn đến “danh tiếng xanh” của doanh nghiệp. Nếu ngày trước các doanh nghiệp tập trung nhiều vào tiềm lực tài chính thì hiện nay danh tiếng xanh như một điểm sáng để thu hút ứng viên tiềm năng gia nhập doanh nghiệp.
Chính sách cho nhân sự xanh
Chính sách liên quan đến tuyển dụng xanh là một trong những giải pháp giúp các tổ chức thu hút và tuyển dụng được những nhân tài phù hợp với giá trị và mục tiêu phát triển bền vững của doanh nghiệp. Dựa trên số liệu thống kê của trang việc làm số 1 thế giới Indeed, hiện nay thu nhập từ các công việc xanh ngày càng cao và trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều người.
Công việc và mức lương (USD/năm) của một số việc làm xanh năm 2023
Bên cạnh nhu cầu về các sản phẩm và dịch vụ xanh ngày càng tăng cao, một nguyên nhân khác là các doanh nghiệp ngày càng quan tâm đến việc phát triển bền vững và đang đầu tư nhiều hơn vào phát triển các chính sách về nhân sự xanh.
Đơn cử như Tập đoàn JSW, một trong những tập đoàn đa quốc gia lớn nhất Ấn Độ với những cam kết mạnh mẽ về phát triển bền vững. Ngoài việc xây dựng các chiến lược sản xuất xanh, kinh doanh xanh hay văn phòng xanh nhằm tạo ra một môi trường làm việc thân thiện với môi trường thì gần đây, JSW áp dụng chính sách trợ cấp cho nhân viên mua xe điện để khuyến khích nhân viên sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, tái chế và tiết kiệm năng lượng. Trước đây, chính sách khuyến khích ưu đãi này cũng từng được Google, tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới triển khai.
Một số kiến nghị
Tại Việt Nam, quyết định số 687/QĐ-TTg về phê duyệt đề án phát triển kinh tế tuần hoàn nêu rõ nhiệm vụ xây dựng cơ chế, chính sách thu hút và sử dụng đầu tư, phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Để thực hiện được mục tiêu này, tăng cường nguồn nhân lực xanh dựa trên các tiêu chí là vô cùng cần thiết.
Một là, hầu hết các tổ chức, doanh nghiệp đều cần sự chuẩn bị cho các công việc liên quan đến phát triển tuyển dụng xanh. Về phía tổ chức và doanh nghiệp, nên xây dựng bản mô tả công việc xanh và đưa ra các tiêu chí cụ thể về ứng viên xanh. Bản mô tả sẽ hỗ trợ tích cực trong việc tìm kiếm và tuyển chọn những ứng viên có nhận thức đầy đủ về kiến thức xanh, kỹ năng xanh và thái độ xanh.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần nêu rõ những cam kết trong việc bảo vệ môi trường trong quá trình tuyển dụng, ví dụ như thông qua bản tin tuyển dụng có chứa yếu tố chứa đựng kiến thức về bảo vệ môi trường. Qua đó, thể hiện mong muốn tìm kiếm ứng viên có năng lực và phẩm chất phù hợp với nhu cầu tuyển dụng xanh.
Bên cạnh các tiêu chí về tuyển dụng xanh, doanh nghiệp cũng cần thiết lập các tiêu chuẩn về đào tạo xanh. Đơn cử là phân tích nhu cầu đào tạo để tìm ra loại hình huấn luyện, đào tạo thân thiện với môi trường, để đội ngũ công nhân viên trong tổ chức, doanh nghiệp sẽ chung tay xây dựng không gian làm việc xanh, an toàn, tiết kiệm năng lượng…
Về phía cá nhân, cần chủ động trang bị những kiến thức, kỹ năng xanh phù hợp với công việc. Quan trọng hơn hết vẫn là nhận thức về bảo vệ môi trường để trở thành những nhân sự xanh thực thụ.
Hai là, để tạo nên những “bước chuyển mình” trong chính sách về tuyển dụng xanh ở các tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam, sự thay đổi cần đi từ nhận thức, tư duy đến hành động thông qua lối sống và làm việc hàng ngày.
Về nhận thức, nhà lãnh đạo và đội ngũ quản lý của tổ chức, doanh nghiệp cần hiểu rõ tầm quan trọng của tuyển dụng xanh đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuyển dụng xanh không chỉ giúp tổ chức, doanh nghiệp thu hút và tuyển dụng được những nhân sự có chất lượng cao, mà còn góp phần xây dựng một môi trường làm việc lành mạnh, thúc đẩy các hoạt động bảo vệ môi trường trong doanh nghiệp và cộng đồng.
Về tư duy, tổ chức và doanh nghiệp phải thay đổi tư duy về tuyển dụng xanh từ việc chỉ tập trung vào năng lực chuyên môn của ứng viên sang chú trọng nhiều hơn đến những yếu tố liên quan đến môi trường, chẳng hạn như quan điểm, thái độ và hành động của ứng viên đối với việc bảo vệ môi trường chung.
Về hành động, tổ chức và doanh nghiệp cần triển khai các chính sách và hoạt động trong việc thực hiện tuyển dụng xanh. Thứ nhất, xác định các tiêu chí tuyển dụng xanh phù hợp với mục tiêu và chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Thứ hai, xây dựng quy trình tuyển dụng xanh, bao gồm 7 bước: quy hoạch nguồn xanh, kế hoạch sàng lọc xanh, bản mô tả công việc xanh, kế hoạch phỏng vấn xanh, kế hoạch thử việc xanh, kế hoạch đánh giá xanh, kế hoạch định hướng nhân viên xanh. Thứ ba, thúc đẩy công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cán bộ công nhân viên, ứng viên về tuyển dụng xanh.
.JPG "Mobifone tuyển dụng nhân sự công nghệ thông tin quy mô lớn")
