'Quản chặt quá thì mất quyền tự chủ, làm lỏng quá thì không đảm bảo quản lý nhà nước'

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) trong phiên thảo luận ngày 24/5, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu sử dụng vốn nhà nước và vốn của doanh nghiệp nhà nước là nội dung được rất nhiều đại biểu quan tâm thảo luận và còn có nhiều ý kiến khác nhau.

Đánh giá Luật Đấu thầu (sửa đổi) là luật khó vì phải giải quyết những vướng mắc và tạo điều kiện cho hoạt động đấu thầu, quản lý nhà nước, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng nếu quản lý chặt quá thì sẽ mất quyền tự chủ và gây khó khăn, ách tắc; còn làm lỏng quá thì lại không đảm bảo được quản lý nhà nước.

Ông Dũng cho biết theo phương án Chính phủ đã trình Quốc hội, Luật này chỉ áp dụng đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 88 Luật Doanh nghiệp, gồm doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và  Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã bãi bỏ điểm c khoản 1 Điều 1 Luật Đấu thầu hiện hành để không áp dụng Luật này đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu thuộc các dự án có sử dụng vốn nhà nước, vốn của DNNN từ 30% trở lên hoặc dưới 30% nhưng trên 500 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư của dự án.

Tuy nhiên, trong quá trình thảo luận, cho ý kiến, một số đại biểu cho rằng, quy định như phương án của Chính phủ sẽ thu hẹp đáng kể phạm vi áp dụng của Luật đối với các gói thầu sử dụng vốn nhà nước và vốn của DNNN, tạo khoảng trống pháp luật trong quản lý vốn nhà nước.

Nhiều đại biểu lo ngại sẽ dẫn đến hầu hết gói thầu của công ty con thuộc các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước sẽ không phải đấu thầu. Do vậy, đề nghị áp dụng Luật này đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu của cả DNNN và doanh nghiệp có trên 50% vốn điều lệ của DNNN.

Làm rõ phương án của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết phương án của Chính phủ sẽ không làm thu hẹp phạm vi áp dụng của Luật và vẫn đảm bảo quản lý chặt chẽ việc sử dụng vốn Nhà nước. Dự thảo Luật đã quy định tất cả các hoạt động lựa chọn nhà thầu mà có sử dụng vốn ngân sách nhà nước đều thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này. Khi mà đã sử dụng vốn của nhà nước thì doanh nghiệp nhà nước hay không phải doanh nghiệp nhà nước mà đã sử dụng vốn của nhà nước đều phải thực hiện đấu thầu theo vi phạm điều chỉnh của Luật này.

Mặt khác, doanh nghiệp nhà nước phải có trách nhiệm bảo toàn sử dụng có hiệu quả nguồn vốn của nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Nhà nước không khan thiệp vào các hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tại các doanh nghiệp khác và phải bảo đảm doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo cơ chế thị trường và lấy hiệu quả kinh tế làm tiêu chí để đánh giá chủ yếu làm sao để đảm bảo tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cạnh tranh bình đẳng theo luật pháp.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng phương án Chính phủ trình đã phù hợp với cả các quan điểm của Nghị quyết của Trung ương 12, Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, vừa đảm bảo thông thoáng, thuận lợi cho hoạt động đấu thầu của các doanh nghiệp nhà nước, vừa đảm bảo hiệu quả quản lý của nhà nước tại tại các doanh nghiệp.

Về các trường hợp chỉ định thầu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết đã tiếp thu tất cả các ý kiến của các đại biểu. Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tiếp tục nghiên cứu thêm, rà soát lại có thể bổ sung, mở rộng ra một số các trường hợp chỉ định thầu khác mà chúng ta thấy cần thiết, nhất là liên quan đến thiên tai, dịch bệnh, quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia.

Về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết đã tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo cũng đã hoàn thiện quyết định về thẩm quyền quyết định phân cấp cho Bộ trưởng và các Chủ tịch UBND các tỉnh, còn Thủ tướng chỉ quyết định những vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh.