Bài 6: Động lực từ cắt giảm 30% thủ tục hành chính

Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện số 22 về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Trong Công điện này, Thủ tướng yêu cầu đảm bảo giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí kinh doanh, đồng thời bãi bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết.

Thủ tục hành chính là nỗi lo lớn với doanh nghiệp

Từ thực tế hoạt động của doanh nghiệp, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa Hà Nội cho hay giấy phép con, thủ tục hành chính vẫn là nỗi lo lớn với doanh nghiệp.

“Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn phản ánh với tôi rằng hệ thống thuế còn nhiều bất cập. Trong đó, quy trình kê khai và nộp thuế phức tạp, đòi hỏi doanh nghiệp phải có bộ phận kế toán chuyên trách. Hệ thống kê khai thuế điện tử chưa thực sự đồng bộ, đôi khi gặp lỗi kỹ thuật gây khó khăn cho doanh nghiệp”, ông Quốc Anh nói.

Trong khi đó, ông Quốc Anh cũng thừa nhận thủ tục xuất nhập khẩu còn nhiều rào cản, chậm trễ trong quá trình thông quan do phải thực hiện nhiều bước kiểm tra. Chi phí logistics cao do thời gian chờ đợi kéo dài. Một số quy định về kiểm dịch, tiêu chuẩn hàng hóa chưa nhất quán giữa các bộ, ngành, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi nhập khẩu nguyên liệu hoặc xuất khẩu sản phẩm.

Trước những khó khăn trên, ông Quốc Anh khẳng định việc cắt giảm thủ tục hành chính có tác động rất lớn đến doanh nghiệp. “Các doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi rất lớn từ quá trình này. Trong xuất nhập khẩu, giảm kiểm tra chuyên ngành và thủ tục hải quan giúp rút ngắn thời gian thông quan, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm”, ông Quốc Anh cho hay.

Cũng theo Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa Hà Nội, môi trường kinh doanh minh bạch, ít rào cản sẽ thu hút đầu tư, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nước ngoài tiếp cận thị trường Việt Nam dễ dàng hơn. Điều này thúc đẩy dòng vốn FDI và mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế và tạo động lực lớn cho quá trình thực hiện mục tiêu tăng trưởng.

Hạn chế cơ chế “xin – cho”

Ông Eric Johnson, Chủ tịch Hiệp hội thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham), cho rằng Việt Nam đã có những bước đi rất chủ động và đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc tinh gọn bộ máy và đơn giản hóa các thủ tục hành chính.

AmCham cũng rất hoan nghênh những khuyến nghị của Tổng Bí thư Tô Lâm đối với Chính phủ trong việc cắt giảm 30% gánh nặng hành chính.

Ở góc nhìn chuyên gia, TS Nguyễn Sĩ Dũng, Nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội khẳng định trước hết, việc cắt giảm 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giảm quan liêu, tinh gọn bộ máy và tăng cường năng lực phục vụ doanh nghiệp, người dân. Khi các thủ tục được xử lý nhanh hơn, hoạt động đầu tư, kinh doanh cũng trở nên thuận lợi hơn.

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), những quốc gia có thời gian xử lý thủ tục ngắn hơn thường có mức tăng trưởng đầu tư cao hơn từ 15-20%. Đồng thời, việc cắt giảm thủ tục cũng hạn chế tiêu cực, tham nhũng vặt do doanh nghiệp và người dân không còn phải "bôi trơn" để được giải quyết hồ sơ nhanh hơn. Song song với đó, việc giảm 30% chi phí kinh doanh giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng tài chính, gia tăng lợi nhuận và mở rộng quy mô hoạt động.

Những chi phí như tuân thủ quy định, thủ tục hành chính và chi phí không chính thức thường làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới chỉ ra rằng, nếu chi phí kinh doanh giảm 10%, năng suất lao động có thể tăng thêm 5-7%, nghĩa là với mức cắt giảm 30%, doanh nghiệp có thể gia tăng đáng kể hiệu quả hoạt động.

Quan trọng hơn, theo ông Dũng, việc bãi bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết sẽ giúp loại bỏ những rào cản pháp lý không cần thiết, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng hơn. Những điều kiện kinh doanh không phù hợp lâu nay đã gây khó khăn cho doanh nghiệp và làm phát sinh cơ chế “xin-cho”.

Khi điều kiện kinh doanh trở nên hợp lý hơn, doanh nghiệp có thể gia tăng tốc độ phát triển, tạo việc làm và đóng góp tích cực vào nền kinh tế. Một nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy, những nền kinh tế có chính sách cắt giảm điều kiện kinh doanh hợp lý thường có tốc độ tăng trưởng các doanh nghiệp mới cao hơn 20-30%.

Bên cạnh đó, ông Dũng khẳng định chính sách này cũng thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số, khi chính quyền buộc phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Điều này giúp cắt giảm thời gian xử lý, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nghiệp với cơ quan nhà nước, từ đó giảm tiêu cực và nâng cao hiệu quả quản lý.

Ba điều kiện cần đáp ứng

Ông Bruno Jaspart, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) cho rằng, để tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài thì Việt Nam vẫn phải tiếp tục giảm thủ tục hành chính để tháo gỡ các nút thắt cố hữu.

Theo đó, ông Bruno Jaspart đề nghị giảm bớt hành chính pháp lý; áp dụng cùng một quy tắc cho cùng một loại hoạt động dù ở bất kỳ đâu; đơn giản hóa các yêu cầu về giấy phép lao động để thu hút thêm nhiều chuyên gia quốc tế.

"Nền tảng của bất kỳ quốc gia và nền kinh tế nào chính là hệ thống luật pháp mà Chính phủ xây dựng. Chúng tôi mong muốn sự ổn định và minh bạch, nhất quán, đặc biệt là liên quan đến luật pháp và quản lý", ông Bruno Jasper cho biết.

Trong khi đó, ông Mạc Quốc Anh cho rằng cần rà soát lại và chỉ giữ lại các giấy phép thực sự cần thiết. Theo đó, cần tích hợp các thủ tục đăng ký, cho phép doanh nghiệp thực hiện các thủ tục đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế, bảo hiểm xã hội trên một nền tảng chung để tiết kiệm thời gian. Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để xử lý hồ sơ nhanh chóng hơn, giúp doanh nghiệp đi vào hoạt động sớm hơn.

Để thực hiện hiệu quả mục tiêu cắt giảm điều kiện kinh doanh, TS Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng quá trình cắt giảm cần đáp ứng một số điều kiện.

Đầu tiên, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ để đảm bảo các bộ, ngành và địa phương thực hiện nghiêm túc, không cắt giảm hình thức mà vẫn duy trì những rào cản ẩn.

Thứ hai, cần chuyển đổi số mạnh mẽ để đơn giản hóa quy trình, số hóa thủ tục hành chính và giảm sự can thiệp trực tiếp của cán bộ công quyền.

Thứ ba, cần đánh giá thực tiễn, tránh cắt giảm tùy tiện. Một số điều kiện kinh doanh vẫn cần thiết để đảm bảo chất lượng và an toàn cho người dân, nên cần đánh giá cẩn thận để không gây rủi ro.