'Thị trấn thú cưng' ở Trung Quốc: Khống chế dịch vụ toàn cầu, thu 630 triệu USD/năm

Ở một khu nhà máy rộng rãi, những công nhân mặc quần áo bảo hộ lao động màu xanh lam đang phân loại những khúc xương đồ chơi cho những chú chó. Các công nhân cẩn thận kiểm tra trước khi đóng vào bao. Trong một hoặc hai tháng nữa, những món đồ chơi này sẽ bắt đầu hành trình đi đến phương Tây, nơi chúng được bày bán trên các kệ ở siêu thị.

Đây là một trong hàng chục nhà máy sản xuất đồ chơi thú cưng ở Shuitou - một thị trấn nhỏ của Trung Quốc. Nơi đây đang dần “thống trị” thị trường thức ăn và đồ chơi cho thú cưng trên toàn cầu, chiếm 60% thị phần với doanh thu lên tới 630 triệu USD mỗi năm. Các sản phẩm ở đây được xuất khẩu tới hơn 60 thị trường. Tại Mỹ, khoảng 1/5 số thức ăn và đồ chơi cho thú cưng đều được sản xuất ở Shuitou.

Trong khi nhiều ngành nghề bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, ngành sản xuất thức ăn và đồ chơi cho thú cưng của Shuitou vẫn tăng trưởng mạnh với doanh thu cao gấp đôi thời điểm trước dịch. Thế nhưng, ít ai biết được thị trấn Shuitou “ăn nên làm ra” này lại từng là thị trấn “chết” với nền kinh tế ảm đạm.

Trong những năm 1980 – 1990, Shuitou được biết đến là thủ phủ thuộc da của Trung Quốc, nơi có hàng trăm xưởng thuộc da với doanh thu 4 tỷ NDT/năm vào thời kỳ đỉnh cao. Tuy mang lại lợi nhuận lớn nhưng ngành công nghiệp da thuộc cũng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Quy trình sản xuất da sử dụng một lượng lớn hóa chất công nghiệp. Các xưởng thường xả trực tiếp các hóa chất này vào nguồn nước của địa phương. Đến những năm 2000, các con sông của thị trấn chuyển dần sang màu đen và bốc mùi khó chịu. Tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng đến mức chính quyền Trung Quốc liệt Shuitou vào danh sách 10 địa phương vi phạm môi trường ở mức độ báo động.

Để bảo vệ môi trường, chính quyền địa phương đã thực hiện một chiến dịch “dọn dẹp” quy mô lớn: cấm sử dụng crôm để thuộc da và siết chặt các quy chuẩn về môi trường. Trong những năm tiếp theo, số lượng xưởng thuộc da ở Shuitou đã giảm từ 1.000 xuống chỉ còn 8.

Môi trường ô nhiễm nặng nề trong khi nghề chính lại bị hạn chế khiến cuộc sống của người dân nơi đây trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Để cứu lấy mình, Shuitou buộc phải thay đổi – trở thành một “thị trấn thú cưng”.

Chen Zhenbiao, người sáng lập công ty địa phương Petpal Pet Nutrition Technology – nhân vật chủ chốt đằng sau sự thay đổi này cho biết: “Mặc dù ngành công nghiệp da thuộc và thú cưng dường như khác xa hoàn toàn nhưng quá trình chuyển đổi lại diễn ra hết sức tự nhiên”.

Ông cho biết quá trình gia công đồ da sẽ tạo ra một lượng lớn thành phẩm thừa. Thông thường, các xưởng da sẽ vứt bỏ chúng. Nhưng một ngày nọ, một khách hàng đến từ Đài Loan gợi ý Chen sử dụng những thành phẩm thừa này để làm đồ nhai cho chó. Nhận thấy đây là một cơ hội tiềm năng, Chen đã vay mượn tiền để mua một số thiết bị đơn giản và tạo ra mẫu vật nhai dành cho chó đầu tiên.

Vào thời điểm đó, gia cảnh của Chen rất khó khăn. Anh từng làm giáo viên cấp 2 với mức lương chỉ 100 NDT/tháng. Có lúc anh còn không đủ tiền để mang con gái ốm tới bệnh viện. Các thành viên trong gia đình cho rằng Chen đã sai lầm khi từ bỏ công việc giảng dạy ổn định để thực hiện kế hoạch điên rồ kia.

Thế nhưng không lâu sau đó, Chen đã nhận được đơn đặt hàng đầu tiên. Một công ty ở Canada đã trả 300.000 NDT cho một lô đồ nhai cho chó. Sản phẩm sau đó được hoàn thiện hơn và giúp Petpal Tech phát triển mạnh mẽ. Hiện công ty xuất khẩu hơn 200 triệu đồ nhai cho chó sang Mỹ mỗi năm. Công ty còn có thêm cơ sở sản xuất ở Đông Nam Á và New Zealand.

Nhu cầu đối với các sản phẩm dành cho thú cưng đã bùng nổ trong vài năm trở lại đây và chưa có dấu hiệu chậm lại. Đại dịch là thời điểm tăng trưởng mạnh mẽ nhất của ngành công nghiệp này. Ngoài đồ chơi cho thú cưng, nhiều nhà máy ở Shuitou còn sản xuất thức ăn cho thú cưng.

Bên cạnh thị trường Đông Nam Á và Trung Đông, các nhà máy sản xuất thức ăn và đồ chơi cho thú cưng ở Shuitou cũng đang chú ý khai thác thị trường nội địa Trung Quốc. Thị trường thú cưng của Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng khi người tiêu dùng đã chi 270 tỷ NDT cho thú cưng của mình vào năm 2021, tăng 8,7% so với năm trước đó.

“Chúng tôi nhắm đến những người yêu thú cưng và không nhạy cảm về giá cả. Miễn là chúng tôi sản xuất được những sản phẩm tốt thì sẽ không thiếu thị trường cho chúng tôi”, ông Chen khẳng định.