Thu phí không dừng: Bộ Giao thông lại... 'bàn lùi'

4 dự án cao tốc của VEC chưa lắp thu phí không dừng

Bộ GTVT cho rằng, lý do phải lùi là do 5 tuyến cao tốc của Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc VN (VEC) quản lý, chỉ có 1 tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đang lắp đặt thiết bị, dự kiến vận hành trong năm 2019.

"Bốn tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về nguồn vốn để thực hiện nên không thể hoàn thành trong năm 2019 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", Bộ GTVT nêu.

Bộ GTVT cũng cho biết, trong giai đoạn 1, sẽ có 44 trạm phải lắp thu phí không dừng trên QL1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác. Đến nay, đã lắp đặt, vận hành 25/26 trạm trên QL1, đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 13 trạm trên các tuyến quốc lộ khác.

Nhưng hiện nay, chỉ còn 4 tuyến cao tốc do VEC quản lý vẫn chưa thể thực hiện lắp đặt. Bộ GTVT cho biết, việc triển khai các dự án do VEC  có nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện, dẫn đến 4/5 tuyến cao tốc thực hiện rất chậm, khó có thể hoàn thành tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

"Nguyên nhân do nguồn vốn để đầu tư hệ thống thiết bị ETC tại các trạm thu phí do hiệp định vay vốn các dự án đã hết. Việc chuyển VEC về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, trong khi phân cấp, phân quyền giữa Bộ GTVT và Ủy ban chưa rõ ràng cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai hệ thống ETC", Bộ GTVT cho biết.

Một điểm mấu chốt khác khiến thu phí không dừng chậm triển khai đó là doanh thu hoàn vốn cho dự án ETC không như dự kiến ban đầu do tiến độ ký hợp đồng dịch vụ, trích doanh thu còn chậm.

Ngoài ra, điểm nghẽn chính là do nhiều dự án BOT sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu cũng làm ảnh hưởng đến nguồn thu của dự án thu phí tự động không dừng.

Số lượng phương tiện dán thẻ và nộp tiền vào tài khoản giao thông để tham gia dịch vụ thu phí tự động không dừng chưa cao với khoảng 800.000 thẻ/3,5 triệu phương tiện dán thẻ sử dụng dịch vụ ETC). Nguyên nhân việc dán thẻ miễn chưa đạt được như mục tiêu.

Việc bắt buộc các phương tiện chưa đán thể không được đi qua làn thu phí tự động không dừng mặc dù đã được triển khai nhưng vẫn cần có lộ trình và chế tài để thực hiện.

Chấp nhận "đổi chủ" cho Dự án thu phí không dừng

Do gặp nhiều khó khăn, nhà đầu tư dự án thu phí không dừng đã đề xuất dừng triển khai dự án để chuyển giao cho nhà đầu tư khác hoặc nhà nước nhận lại dự án để tiếp tục thực hiện.

Sau khi xem xét đề xuất của Công ty thu phí tự động VETC, Bộ GTVT không đồng thuận giải pháp dừng triển khai dự án hoặc nhà nước tiếp nhận lại dự án mà sẽ tiếp tục phối với với VETC và các cơ quan đơn vị có liên quan từng bước tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai nhằm đáp ứng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", Bộ GTVT thông tin.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ GTVT cho biết, "đối với giai đoạn 2 của Dự án thu phí không dừng, trong quá trình tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án, tư cách pháp nhân của Viettel đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu cũng như quy định pháp luật, đã được Bộ Quốc phòng chấp thuận chủ trương cho phép Viettel tham gia đấu thầu thực hiện".

"Sau khi trúng thầu, để Viettel có thể thành lập doanh nghiệp dự án cần phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương. Đến thời điểm này (sau 6 tháng), thủ tục để Viettel thành lập doanh nghiệp dự án vẫn chưa hoàn thành. Do vậy, đến nay dự án vẫn chưa đủ cơ sở pháp lý để triển khai các bước tiếp theo".

Tại Công điện số 849/2017 của Thủ tướng Chính phủ có yêu cầu nhà đầu tư đường hoạt động thu phí đối với các dự án có trạm thu phí không chuyển sang thu tự động không dừng theo đúng quy định của pháp luật và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 06/2018.

Tuy nhiên, việc chưa thành lập doanh nghiệp dự án của Viettel không phải lỗi của nhà đầu tư BOT nên Bộ GTVT không đủ cơ sở dừng thu phí các trạm không kịp triển khai thu phí không dùng trước ngày 31/12/2019 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.