Một trong những điểm đáng chú ý là báo cáo đề xuất về phát triển các đô thị, TP. HCM không nên chuyển các huyện thành quận, mà khi đủ điều kiện sẽ tổ chức thành các thành phố trực thuộc.
Cụ thể, từ nay đến đầu năm 2026, cần nghiên cứu tổ chức thêm 2 thành phố mới trực thuộc gồm: thành phố phía Nam, lấy 2 địa bàn chính là huyện Nhà Bè và Quận 7 (có điều chỉnh thêm 1 phường của quận 8 và 1 xã của huyện Bình Chánh dựa theo ranh giới tự nhiên về sông và kênh rạch).
Thứ hai là thành phố phía Tây, lấy địa bàn chính là huyện Bình Chánh (có thể bao gồm 1 phần của quận Bình Tân).
Bên cạnh đó, đầu tư xây dựng đô thị Tây Bắc (huyện Củ Chi), đường ven sông Sài Gòn; Khu đô thị lấn biển Cần Giờ, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và các công trình hạ tầng kỹ thuật và xã hội khác.
Các chuyên gia đề xuất, đến sau năm 2030, có thể chuyển huyện Củ Chi và Cần Giờ thành 2 thành phố trực thuộc TP. HCM.
Như vậy, sau năm 2030, với TP. Thủ Đức đã có, TP. HCM dự kiến bao gồm 5 thành phố trực thuộc theo các trục Đông - Tây - Nam - Bắc và Đô thị sinh thái biển Cần Giờ.
Trước đó, tại hội thảo Đề án Đầu tư xây dựng huyện Bình Chánh thành quận hoặc thành phố thuộc TP. HCM giai đoạn 2012 - 2030 vào ngày 22/9, các chuyên gia đã góp ý trong tương lai thành phố Bình Chánh nên hướng thành thành phố phức hợp. Huyện Bình Chánh có cơ sở hạ tầng giao thông kết nối với trung tâm thành phố, đồng thời đang đóng vai trò trung tâm kết nối TP. HCM với Đồng bằng sông Cửu Long về cả đường bộ lẫn đường thủy nên điều kiện phát triển kinh tế là vô cùng thuận lợi.
Theo báo cáo kết quả 3 năm triển khai thực hiện Đề án chuyển một số huyện thành quận hoặc thành phố trực thuộc TP. HCM giai đoạn 2021 – 2030, mô hình thành phố thuộc TP. HCM là phương án được lựa chọn của cả 5 huyện Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Nhà Bè, Cần Giờ
Trong đó, huyện Bình Chánh đang phấn đấu đạt tiêu chí đô thị loại III và làm thủ tục đề nghị công nhận thành phố thuộc TP. HCM vào năm 2025.
Đối với một số huyện còn thiếu tiêu chí dài hạn, các đơn vị lập đề án đề xuất có thể tính đến phương án về khả năng sáp nhập các huyện liền kề có tiêu chí chưa đạt để bổ trợ hoàn thiện lẫn nhau.
Theo ước tính, nhu cầu tổng vốn đầu tư cho 5 huyện giai đoạn 2021 - 2030 khoảng 242.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua kết quả phân tích của Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP. HCM, cơ hội thu lại giá trị gia tăng từ đất nếu khai thác tốt, theo ước tính có thể đạt khoảng 528.000 tỷ đồng trên địa bàn 5 huyện trong 10 năm tới.
