Từ phản ánh của báo chí, Thủ tướng yêu cầu đề xuất giải pháp về chống chuyển giá

Trước đó, báo Tiền Phong ngày 21/9/2018 có bài phản ánh “Hàng loạt doanh nghiệp FDI dùng chiêu chuyển giá, trốn thuế”.

Cụ thể, thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, mỗi năm có khoảng 40 - 50% doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam kê khai lỗ. Trong đó, rất nhiều doanh nghiệp lỗ liên tục trong nhiều năm nhưng vẫn tiếp tục hoạt động, thậm chí mở rộng quy mô.

Sau thanh tra, cơ quan thuế xác định được hành vi chuyển giá và truy thu thuế, tuy nhiên một số công ty việc xác định chuyển giá rất khó. Như trường hợp Công ty Adidas vào Việt Nam từ năm 1993 và báo lỗ liên tục. Việc phát sinh quá nhiều chi phí trung gian đầu vào đã khiến cho giá thành nhập khẩu các sản phẩm Adidas tại thị trường Việt Nam tăng cao và doanh nghiệp rơi vào tình trạng thua lỗ, không phải nộp thuế thu nhập.

Trường hợp của Công ty TNHH sản phẩm công nghiệp Toshiba Asia (Đồng Nai) báo lỗ lũy kế trong 3 năm hơn 430 tỷ đồng, Fujitsu Việt Nam với số lỗ lũy kế 2 năm là hơn 292 tỷ đồng, Kureha Việt Nam với mức lỗ lũy kế 3 năm là 264 tỷ đồng, Olympus Việt Nam với mức lỗ lũy kế 2 năm là 256 tỷ đồng.

Hàng loạt công ty chè ở Lâm Đồng đã liên tục báo lỗ trong khi doanh nghiệp chè Việt Nam đều có lãi và nộp ngân sách nhà nước. Cụ thể là Công ty Chế biến trà Ô Long Jun Chow của Đài Loan đầu tư vào Việt Nam với số vốn chỉ 6.344 tỷ đồng. Sau 4 năm hoạt động, tổng số lỗ lũy kế của công ty lên đến 23.903 tỷ đồng, tức gấp 3,7 lần vốn đầu tư.

Tương tự là Công ty Jun Chow, Công ty Trà Đài Loan có số vốn đầu tư đăng ký là 10,427 tỷ đồng nhưng số lỗ lũy kế đã lên đến 17,7 tỷ đồng. Để bù vốn do bị thua lỗ, các doanh nghiệp này đã được các công ty mẹ ở nước ngoài cho vay hỗ trợ với lãi suất rất cao do vậy tránh được các khoản thuế thu nhập.

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Hòa, quyền giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán, rất khó xác định quan hệ liên kết để từ đó áp dụng các quy trình, thủ tục kiểm tra đánh giá về mức phù hợp của giá giao dịch. Tình trạng thanh toán dùng tiền mặt còn phổ biến ở nước ta là mảnh đất màu mỡ, thuận lợi để các tổ chức trốn thuế, không khai báo đầy đủ các giao dịch mà các cơ quan chức năng khó lòng kiểm soát được.

“Thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế và các cơ quan chức năng trong công cuộc chống chuyển giá, tạo kẽ hở để các đối tượng lợi dụng. Trình độ của các kiểm toán viên nhà nước còn hạn chế về ngoại ngữ, tin học, về các chuẩn mực kế toán, kiểm toán quốc tế và hiểu biết chung về khung pháp lý liên quan các lĩnh vực kinh doanh và luật pháp quốc tế”, PGS.TS  Nguyễn Đình Hòa nói.

Trước vụ việc này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc mới đây yêu cầu Bộ Tài chính rà soát, đánh giá tình hình thực hiện các nhiệm vụ của các cơ quan liên quan được giao tại Điều 13 Nghị định số 20/2017/NĐ-CP ngày 24/2/2017 của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết, đề xuất các giải pháp cần thực hiện để có thể làm tốt hơn chức năng, nhiệm vụ được giao về chống chuyển giá, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.