Nhà đầu tư đạt chuẩn buộc phải nộp thuế TTTC
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết Quốc hội đã thảo luận tại Tổ và tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.
Về cơ bản, các vị đại biểu quốc hội (ĐBQH) thống nhất cao về sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết để chủ động hội nhập quốc tế, nội luật hóa các quy định của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) để giữ được quyền đánh thuế tối thiểu toàn cầu (TTTC) tại Việt Nam.
Về hình thức văn bản và tên của dự thảo nghị quyết, một số ý kiến tán thành đề xuất tên gọi của nghị quyết không có chữ “thí điểm” để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn theo quy định của OECD.
Có ý kiến đề nghị coi nghị quyết như một luật thuế/nghị quyết chính thức, không phải là thí điểm để bảo đảm tính ổn định. Có ý kiến đề nghị tên gọi của nghị quyết phải là nghị quyết thí điểm…
Về nội dung này, ông Lê Quang Mạnh cho biết dự thảo nghị quyết quy định về việc áp dụng thuế TTTC là những nội dung hoàn toàn mới; có nhiều quy định là khác, trái với các quy định hiện hành của Luật Thuế TNDN và một số luật liên quan khác. Vì vậy, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), đây là một nghị quyết thí điểm và tên gọi của nghị quyết nên có chữ “thí điểm”.
Tuy nhiên, để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn khi OECD hoặc các nước có quyền lợi liên quan thực hiện rà soát đồng cấp, UBTVQH đề nghị tên gọi của nghị quyết không có chữ “thí điểm” nhưng được áp dụng như một nghị quyết thí điểm. Việc này để có cơ sở pháp lý cho việc áp dụng những quy định về chính sách mới, khác với các quy định của các luật, nghị quyết hiện hành.
Theo ông Mạnh, để tránh khả năng nghị quyết bị xem là “không đạt chuẩn” theo quy định của OECD, đồng thời để tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các quy định của dự thảo nghị quyết, UBTVQH đã điều chỉnh lại nội dung quy định này và thể hiện tại khoản 2, Điều 8 của dự thảo.
Cụ thể: “Trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa nghị quyết này với luật, nghị quyết khác của Quốc hội thì áp dụng quy định của nghị quyết này”.
Như vậy, các nhà đầu tư thuộc diện điều chỉnh sẽ bắt buộc phải nộp thuế TTTC tại Việt Nam và cũng có khả năng họ sẽ khiếu kiện trong trường hợp muốn nộp khoản thuế này về nước mẹ.
Vì vậy, đồng thời với việc ban hành nghị quyết này, đề nghị Chính phủ chủ động chuẩn bị và có các giải pháp, phương án xử lý hiệu quả, phù hợp trong trường hợp có thể xảy ra tranh chấp, khiếu kiện để bảo đảm môi trường đầu tư.
Cần có chính sách hỗ trợ đầu tư mới
Về vấn đề môi trường đầu tư, một số ý kiến đề nghị Chính phủ đánh giá tổng thể về môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC để có các giải pháp về ưu đãi đầu tư phù hợp, giải quyết vướng mắc cho các nhà đầu tư hiện hành cũng như làm rõ về chế độ ưu đãi thuế đối với các nhà đầu tư mới sẽ vào Việt Nam.
Một số ý kiến đề nghị làm rõ trường hợp doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam sau thời điểm nghị quyết có hiệu lực thi hành thì áp dụng ưu đãi đầu tư về thuế theo quy định của Luật Thuế TNDN hay áp dụng thuế suất theo quy định của nghị quyết.
Tiếp thu ý kiến Đại biểu Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ triển khai đánh giá một cách tổng thể hệ thống chính sách ưu đãi thuế hiện nay và khẩn trương xây dựng dự án sửa đổi, bổ sung Luật Thuế TNDN cùng với phương án điều chỉnh hệ thống thuế suất và ưu đãi thuế một cách phù hợp.
Nhiều ý kiến băn khoăn về vấn đề bảo đảm môi trường đầu tư và đề nghị Chính phủ khẩn trương có các giải pháp chính sách ưu đãi phù hợp khác để tiếp tục duy trì môi trường đầu tư khi thực hiện thuế TTTC.
Một số ý kiến đề nghị có thể dùng khoản thu này để triển khai các hoạt động hỗ trợ khác ngoài thuế và cần sử dụng nguồn thu này một cách hợp lý, đúng mục đích. Điều này nhằm thu hút, cải thiện môi trường đầu tư, như kinh nghiệm của Thái Lan và cần tính cho cả các doanh nghiệp trong nước…
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách khẳng định, đồng thời với việc thực hiện thuế TTTC, cần thiết phải có những chính sách hỗ trợ đầu tư mới, thay thế cho các ưu đãi thuế sẽ không còn hiệu quả. Điều này nhằm mục đích để các nhà đầu tư có thể yên tâm về môi trường đầu tư tại Việt Nam và thu hút được các nhà đầu tư lớn, chiến lược, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước.
UBTVQH đã phối hợp với Chính phủ và các cơ quan liên quan để tìm kiếm và xác định phương án xử lý phù hợp. Ngày 15/11/2023, Chính phủ đã có báo cáo số 45/BC-CP báo cáo về tình hình xây dựng dự thảo nghị quyết thí điểm về chính sách hỗ trợ đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, trong đó có kiến nghị việc thành lập một quỹ để thực hiện các biện pháp hỗ trợ đầu tư.
UBTVQH xin Quốc hội cho phép không ban hành một nghị quyết riêng về chính sách hỗ trợ đầu tư mà đưa vào nghị quyết chung của kỳ họp thứ 6.
Nội dung cụ thể là: “Đồng ý chủ trương, giao Chính phủ trong năm 2024 xây dựng dự thảo nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế tối thiểu toàn cầu và các nguồn hợp pháp khác. Điều này nhằm để ổn định môi trường đầu tư, khuyến khích thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư”.
