Vỡ tiến độ đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Bộ GTVT 'nhận lỗi'

5 nguyên nhân khách quan

Nói về cácnguyên nhân khách quan, Bộ GTVT lý giải do: Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) tại Hà Nội rất chậm và phức tạp, không đáp ứng được yêu cầu của công tác khảo sát thiết kế kỹ thuật.

Ngoài ra, do yếu tố khác biệt về quy định giữa hai quốc gia về tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình, quy phạm trong bước thiết kế, thi công và dự toán gây khó khăn trong công tác điều hành, tổ chức thực hiện.

Hệ thống quy định của pháp luật hiện hành của Việt Nam về thực hiện hợp EPC chưa đầy đủ, đồng bộ, đặc biệt là quy định về tính trọn gói giữa các yếu tố kỹ thuật, tài chính, thủ tục, thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh Dự án.

Bên cạnh đó, sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan HD981 trong thềm lục địa của Việt Nam đầu tháng 5/2014 ảnh hưởng trực tiếp đến thực hiện dự án (mất hơn 1 năm hạn chế các hoạt động xây dựng của Tổng thầu).

Do đó, tổng lạm phát trong giai đoạn thực hiện (2008-2011) lên tới 49,83%, đã ảnh hưởng lớn đến giá nhân công, vật tư, vật liệu xây dựng.

Thừa nhận 7 nguyên nhân chủ quan

Bên cạnh những nguyên nhân khách quan, Bộ GTVT thừa nhân 7 nguyên nhân chủ quan như: do thiết kế cơ sở ban đầu sơ sài, chưa lường hết quy mô, tính chất, công năng, nên phải điều chỉnh tại bước thiết kế kỹ thuật.

Ngoài ra, do phải chờ Nhà Tài trợ phê duyệt hợp đồng, cấp hiệu lực cho Hiệp định vay vốn bổ sung kéo dài; Ngân hàng xuất nhập khẩu Trang Quốc (China Eximbank) là Cơ quan quản lý, cung cấp nguồn vốn vay không thiết lập đại diện thường trú tại Việt Nam, ảnh hưởng đến hiệu quả điều hành cấp vốn thực hiện Dự án.

Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc (Tổng thầu EPC) chưa có kinh nghiệm trong triển khai thực hiện Dự án tổng thể theo hình thức họp đồng EPC, đồng thời chưa thực hiện theo đúng cam kết về tiến độ, thiếu kinh nghiệm trong việc thiết kế.

Cách thức triển khai thực hiện Dự án ở mỗi nước có sự khác biệt, đặc biệt là cách thức lập Hồ sơ thiết kế, nghiệm thu thanh toán. Trong khi đây là lần đầu tiên Tổng thầu Trung Quốc thực hiện dự án tại Việt Nam, dẫn đến công tác quản lý điều hành của Tổng thầu còn nhiều lúng túng và bất cập.

Công tác giải ngân của Hiệp định vay bổ sung gặp nhiều vướng mắc do các bên chưa thống nhất được ý kiến pháp lý (Hiệp định vay bổ sung được ký tháng 5, nhưng phải tới tháng 12/2017 mới thống nhất được ý kiến pháp lý, tới tháng 4/2018 mới thống nhất được 13 điều kiện cho lần giải ngân đầu tiên của dự án).

Trong khi đó, các quy định và chế tài xử lý đối với hợp đồng EPC của Việt Nam chưa đầy đủ.

Bộ GTVT đứng ra nhận lỗi

Sau khi liệt kê các nguyên nhân trên, Bộ GTVT đã nhận trách nhiệm chỉ đạo về mình trên cương vị chủ đầu tư, trách nhiệm trực tiếp là của Ban Quản lý dự án Đường sắt.

Ngoài ra, tư vấn thiết kế chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư, tư vấn giam sát chịu trách nhiệm trong công tác giám sát; UBND Hà Nội chịu trách nhiệm về giải phóng mặt bằng chậm.

Thậm chí, dù chậm tiến độ nhiều năm, Bộ GTVT cho rằng, tới nay, dự án vẫn có nguy cơ kéo dài do một số nội dung Tổng thầu không thực hiện theo chỉ đạo của Bộ GTVT.

Bộ GTVT đã tổng hợp báo cáo Chính phủ, các bộ ngành liên quan để chỉ đạo giải quyết. Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban QLDA Đường sắt chủ động rà soát các điều khoản trong hợp đồng EPC, xác định rõ trách nhiệm của Tổng thầu và các bên liên quan để xử lý, giải quyết các khiếu kiện trong trường hợp cần thiết, phù hợp với điều kiện của hợp đồng EPC.

Theo tìm hiểu của VietnamFinance, tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông sử dụng vốn vay ODA Trung Quốc, với điều kiện chỉ định Tổng thầu EPC là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc thực hiện.

Tư vấn giám sát Công ty TNHH giám sát xây dựng Viện nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh (Trung Quốc). Chủ đầu tư là Bộ GTVT (Ban QLDA Đường sắt được giao trực tiếp đại diện chủ đầu tư).

Dự án có chiều dài hơn 13km, điểm đầu tại ga Cát Linh, điểm cuối tại ga Yên Nghĩa. Trên tuyến có 12 nhà ga trên cao và khu depot dưới mặt đất, có đường ray đôi khổ 1.435mm. Dự án có 13 đoàn tàu, mỗi đoàn 4 toa, tần suất khai thác 3-5 phút/chuyến, tương lai 2 phút/chuyến.

Dự án cung cấp 10.000 thẻ vé điện tử có giá trị sử dụng một lần hoặc nhiều lần. Hiện Tổng công ty TNHH MTV đường sắt Hà Nội đã đề xuất phương án giá vé đường sắt Cát Linh - Hà Đông lên UBND TP Hà Nội, sau khi được phê duyệt sẽ có giá vé chính thức.