Vừa dỡ bỏ thuế quan, thương mại Trung – Úc vọt lên mức kỷ lục

Theo Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, tổng kim ngạch thương mại giữa Úc và Trung Quốc đạt 219 tỷ đô la Úc (khoảng 145 tỷ USD Mỹ) vào năm 2023, ghi nhận mức cao nhất từ ​​trước đến nay và tăng mạnh từ 168 tỷ đô la Úc vào năm 2019, năm cuối cùng trước khi đại dịch bùng phát và Trung Quốc áp đặt các đòn trừng phạt thuế quan.

Tầm quan trọng của mối quan hệ thương mại đã được thể hiện rõ ràng vào cuối tuần trước, khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường bắt đầu chuyến thăm kéo dài 4 ngày tới Úc, bao gồm các chuyên đi tới các khu vực khai thác mỏ và sản xuất rượu vang của Úc.

Chuyến đi làm nổi bật tầm quan trọng của hàng hóa Úc với nền kinh tế Trung Quốc ngay cả khi Canberra có mối quan hệ an ninh chặt chẽ hơn với Mỹ.

Đây là chuyến đi đầu tiên của một nhà lãnh đạo cấp cao Trung Quốc kể từ chuyến thăm của cựu Thủ tướng Lý Khắc Cường vào năm 2017, diễn ra sau các cuộc gặp cấp cao bao gồm các chuyến thăm của Thủ tướng Úc Anthony Albanese và Ngoại trưởng Penny Wong, khi Bắc Kinh và Canberra đang tìm cách hàn gắn mối quan hệ đã rạn nứt trong một thời gian dài.

Sự phục hồi về giá trị thương mại được thúc đẩy đặc biệt bởi giá quặng sắt tăng, vốn là mặt hàng xuất khẩu quan trọng nhất của Úc, và sự phục hồi của ngành dịch vụ sau khi ngành du lịch sụt giảm trong đại dịch và các mối quan hệ trở nên xấu đi.

Quan hệ ngoại giao là điểm căng thẳng nhất của Úc và Trung Quốc trong nhiều thập kỷ sau khi Bắc Kinh vào năm 2020 ban hành thuế quan trừng phạt, lệnh trừng phạt và lệnh cấm không chính thức đối với lượng hàng hoá Úc trị giá khoảng 20 tỷ đô la Úc, bao gồm than đá, lúa mạch và rượu vang, đồng thời bắt giữ công dân Úc.

Trung Quốc đưa ra các mức thuế này nhằm đáp lại lời kêu gọi của Thủ tướng Úc lúc bấy giờ là ông Scott Morrison về một cuộc điều tra công khai về nguồn gốc của Covid-19, và sau khi Úc trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm các nhà cung cấp Trung Quốc, bao gồm cả Huawei, tham gia mạng viễn thông 5G của nước này.

Chiến lược của Úc

Cuộc bầu cử vào năm 2022 được chứng minh là chất xúc tác giúp giảm bớt căng thẳng, nhưng Úc đã vượt qua được các lệnh trừng phạt nhờ giá hàng hóa toàn cầu tăng vọt trong thời kỳ đại dịch và đa dạng hóa sang các thị trường khác.

Trong khi đó, quặng sắt và lithium của Úc, thành phần quan trọng trong pin xe điện và là cốt lõi cho nỗ lực phát triển công nghệ mới của Bắc Kinh, tiếp tục chảy sang Trung Quốc, giúp duy trì khả năng phục hồi kinh tế của Úc.

Tôm hùm là mặt hàng xuất khẩu còn lại duy nhất vẫn phải chịu các hạn chế thương mại năm 2020. Tuy nhiên, ông Don Farrell, Bộ trưởng Thương mại Úc, tuần trước cho biết ông “rất tin tưởng” rằng các rào cản đối với loài giáp xác này sẽ sớm được dỡ bỏ.

Ông Farrell nói thêm rằng khối lượng rượu vang trị giá 86 triệu đô la Úc đã được chuyển đến Trung Quốc vào tháng 4 vừa qua, một tháng sau khi thuế quan được dỡ bỏ và ông lạc quan rằng thương mại sẽ “phục hồi hoàn toàn”. Úc đã xuất khẩu rượu vang trị giá 1,2 tỷ đô la Úc mỗi năm sang Trung Quốc trước khi áp dụng thuế quan.

Chặng dừng chân tại Úc của Thủ tướng Trung Quốc bao gồm các địa điểm như Adelaide, nơi việc nối lại thương mại sẽ được các nhà sản xuất rượu vang bị ảnh hưởng bởi tình trạng dư cung hoan nghênh, và Perth, trung tâm khai thác mỏ và khoáng sản, nơi ông Lý Khắc Cường và người đồng cấp Úc Anthony Albanese sẽ tổ chức hội nghị bàn tròn kinh doanh với BHP, Rio Tinto, Fortescue và các công ty khai thác Trung Quốc hoạt động tại Úc.

Ông Lý cũng sẽ đến thăm cơ sở nghiên cứu năng lượng xanh của Fortescue ở ngoại ô Perth và nhà máy lọc lithium hydroxit, lớn nhất bên ngoài Trung Quốc, do công ty Tianqi của Trung Quốc và IGO của Úc điều hành, vốn đang gặp khó khăn trong việc tăng sản lượng.

Ông Hendrischke nói rằng chuyến đi tới cơ sở lithium là một “tín hiệu gây áp lực” đối với chính quyền Úc về tham vọng khoáng sản quan trọng của nước này. Trong tháng này, Úc đã ra lệnh cho các quỹ liên kết với Trung Quốc cắt giảm đầu tư vào một công ty khai thác đất hiếm với lý do “lợi ích quốc gia”.

“Dù muốn hay không, Úc sẽ phải hợp tác với Trung Quốc về các khoáng sản này. Mỹ sẽ chống lại điều đó, nhưng họ không có công nghệ”, ông Hendrischke nhấn mạnh thêm.

Một số nhà quan sát đặt câu hỏi về chiến lược của Canberra không chỉ khôi phục mà còn mở rộng thương mại với Bắc Kinh vào thời điểm rạn nứt an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ngày càng sâu sắc và khi Úc tìm cách tạo ra chuỗi cung ứng chế biến khoáng sản quan trọng để cạnh tranh với Trung Quốc.