Suất đầu tư của cao tốc Bắc - Nam thấp nhất là dự án Cam Lộ - La Sơn với 78 tỷ đồng/km (3,4 triệu USD), cao nhất là cầu Mỹ Thuận 2 với 756,9 tỷ đồng/km (32,8 triệu USD).
Một số dự án cao tốc có chất lượng kém, hư hỏng ngay sau khi đưa vào khai thác
Tính bình quân, suất đầu tư 1 km cao tốc Bắc - Nam là 115,8 tỷ đồng (khoảng 5 triệu USD).
Vì sao giữa các dự án lại có mức chênh lệch lớn về suất đầu tư? Nếu so với suất đầu tư bình quân, cao tốc Bắc - Nam đắt hay rẻ?
Chênh lệch lớn do đâu?
Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 11 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía đông, suất đầu tư cao nhất là dự án cầu Mỹ Thuận 2 với 756,9 tỷ đồng/km. Đây là dự án công trình cầu dây văng đặc biệt vượt qua sông Tiền, tổng chiều dài 1,9 km, mặt cắt ngang 25 m. Đứng thứ 2 là đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt với suất đầu tư 270,5 tỷ đồng (gồm 1 công trình hầm Thần Vũ dài 1 km, cầu Hưng Đức vượt sông Lam, Nghệ An dài 4 km).
Cùng có quy mô mặt cắt ngang lớn nhất tuyến là 25 m như dự án cầu Mỹ Thuận 2, song đoạn Phan Thiết - Dầu Giây suất đầu tư chỉ 145 tỷ đồng/km, do đoạn tuyến này đi qua khu vực có điều kiện thuận lợi, không phải xử lý nền đất yếu, công trình cầu nhỏ, chỉ chiếm 9,6% chiều dài tuyến. Tương tự, suất đầu tư thấp nhất dự án là đoạn Cam Lộ - La Sơn với 78 tỷ đồng/km, do mặt cắt làn đường chỉ 12 m (2 làn đường), không phải xử lý nền đất yếu, quy mô nhỏ nhất trong các dự án cao tốc Bắc - Nam.
Theo ông Phạm Hữu Sơn, Tổng giám đốc Tổng công ty tư vấn thiết kế GTVT (Tedi - tư vấn lập dự án), suất đầu tư trung bình 5 triệu USD bao gồm chi phí đầu tư xây dựng công trình cầu, hầm, xử lý nền đất yếu và hệ thống giao thông thông minh (ITS), thu phí điện tử không dừng, đường gom dân sinh nhưng chưa bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB).
Ông Sơn cũng khẳng định, suất đầu tư này phù hợp, thấp hơn so với suất đầu tư đường cao tốc một số nước trong khu vực và thấp hơn số liệu được Bộ Xây dựng công bố. Cụ thể, theo Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng, suất đầu tư xây dựng cao tốc 4 làn xe, vùng 2 (miền Trung và Tây nguyên) là 157,4 tỷ đồng/km, vùng 3 (các tỉnh phía nam) là 192,4 tỷ đồng/km, bao gồm chi phí xây dựng cầu, hầm và xử lý nền đất yếu.
Ông Sơn cũng dẫn chứng, dự án Phan Thiết - Dầu Giây có quy mô 4 làn xe có suất đầu tư 145 tỷ đồng (đã bao gồm chi phí GPMB, lãi vay, dự phòng), thấp hơn chi phí do Bộ Xây dựng công bố là 192 tỷđồng (khu vực 3, chưa gồm chi phí GPMB, lãi vay, dự phòng).
Cũng theo lãnh đạo Tedi, tổng mức đầu tư được tính toán cho các dự án theo hình thức PPP, cao hơn so với theo hình thức đầu tư công (do tính thêm cả phần lãi vay ngân hàng). Nếu Quốc hội phê duyệt 3 dự án PPP sang đầu tư công, sẽ giúp giảm chi phí lãi vay và rút ngắn thời gian triển khai.
Có thể giảm tiếp?
Trước đó, theo Nghị quyết số 52/2017 của Quốc hội, cao tốc Bắc - Nam gồm 11 dự án thành phần với tổng mức đầu tư 118.716 tỷ đồng. Tới tháng 10/2018, theo báo cáo nghiên cứu khả thi toàn bộ 11 dự án của Bộ GTVT, tổng mức đầu tư giảm còn 102.513 tỷ đồng, giảm 16.203 tỷ đồng so với quyết định trước đó.
Một tính toán khác của Bộ GTVT cho biết, nếu chuyển cả 8 dự án PPP sang đầu tư công, tổng mức đầu tư xây dựng cao tốc Bắc - Nam sẽ giảm thêm được 19.000 tỷ đồng. Vậy, suất đầu tư trong thực tế triển khai của cao tốc Bắc - Nam có thể thấp hơn nữa so với dự toán ban đầu hay không?
PGS-TS Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng), cho rằng tổng mức đầu tư của dự án giai đoạn đầu mới là khái toán, khi đấu thầu nhà đầu tư phải nghiên cứu kỹ thiết kế, dự toán và đưa ra mức giá thấp hơn mức trần mà Bộ GTVT đưa ra. “Dự án PPP là lời ăn lỗ chịu, nên các nhà đầu tư trúng thầu sẽ phải tính toán rất kỹ, làm đúng giá cam kết ban đầu, nói cách khác, tổng mức đầu tư của các dự án cao tốc Bắc - Nam khi triển khai có thể giảm tiếp so với hiện tại”, ông Chủng nói.
Trên thực tế, nếu so sánh với một số dự án cao tốc trước đó, suất đầu tư của cao tốc Bắc - Nam đang thấp hơn. Theo ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên chính sách công, ĐH Fulbright VN, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây có tổng vốn đầu tư hơn 930 triệu USD cho 51 km (không tính 4 km đầu do TP.HCM xây) gồm 4 làn xe, suất đầu tư lên tới 18,3 triệu USD/km.
Đường cao tốc Bến Lức - Long Thành chi phí dự kiến lên tới 28,2 triệu USD/km. Trong khi đó, chi phí xây dựng đường cao tốc 4 làn xe tại Trung Quốc chỉ khoảng 6 triệu USD/km, tại Mỹ khoảng 8 triệu USD/km.
“Loại trừ chi phí xây cầu dẫn, đền bù GPMB, việc xây dựng đường tại VN vẫn cao hơn thế giới. Dự án đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, trừ 2 khoản phí trên (khoảng 286 triệu USD), vẫn tốn khoảng 13 triệu USD để xây mỗi ki lô mét đường, đắt hơn nhiều so với chi phí tại Mỹ và Trung Quốc”, ông Thành đánh giá.
Theo PGS-TS Nguyễn Lê Ninh, Ủy viên Hội đồng Tư vấn khoa học kỹ thuật môi trường - Ủy ban MTTQ TP.HCM, không thể đưa ra khái niệm 1 km đường giá bao nhiêu để so sánh bởi chi phí xây dựng tùy thuộc vào điều kiện kỹ thuật, yêu cầu mặt đường, vị trí địa lý, quy mô, cách làm... của từng quốc gia.
Nếu chia theo trung bình, chi phí làm đường của Việt Nam thấp hơn một số quốc gia nhưng thực chất, giá gốc để làm một công trình không phải như giá đã công bố. Giá được công bố là giá xây dựng, để đối chiếu, khoản này chỉ chiếm 2/3 tổng mức chi phí, 1/3 còn lại gọi là chi phí “đuôi”, là giá thủ tục, dự phòng phí và khoản này cực đắt.
Lo chi phí cao, chất lượng thấp
Theo ông Ninh, suất đầu tư cao hay thấp còn do chất lượng và tuổi thọ tuyến đường làm ra. Nhiều tuyến cao tốc hiện nay có suất đầu tư rất cao, song chất lượng lại thấp báo động. “Chưa nói đến nước ngoài, các con đường người Pháp làm tại VN từ xưa đến nay chạy vẫn tốt, trong khi đường bây giờ xây lên không được mấy ngày lại hỏng, trồi lên sụt xuống, sửa chữa cải tạo liên tục.
Chỉ tính riêng chi phí thủ tục và đền bù giải tỏa đã khiến giá thành không chỉ đường cao tốc mà với đường sá, cầu cống nói chung ở VN cực kỳ đắt. Rồi dự toán một đằng, sau lại đội giá, xin thêm kinh phí bao nhiêu lần”, ông Ninh nói thẳng.
Trước ý kiến cho rằng chi phí đầu tư đường cao tốc ở Việt Nam hiện nay cao là do chi phí GPMB, một chuyên gia giao thông phản bác, đường cao tốc thường không đi qua khu vực đông dân cư, đô thị mà chủ yếu qua những vùng đất trống, như trường hợp cao tốc TP.HCM - Trung Lương. Ông cũng không đồng ý với nhận định suất đầu tư đường cao tốc ở Việt Nam cao là do chi phí xây dựng cầu, cống… cao vì ở các nước khi xây dựng đường bộ cao tốc cũng tốn những chi phí cầu, cống nhiều như ở Việt Nam. Thậm chí, ở Nhật Bản, Hồng Kông còn làm đường cao tốc trên biển, khắc nghiệt và tốn kém hơn nhiều.
Theo vị này, chi phí đường cao tốc ở Việt Nam cao là do bộ máy quản lý cồng kềnh, thủ tục hành chính rườm rà dẫn đến chi phí cao hơn.
Bên cạnh đó, không loại trừ các chi phí không chính danh, tiêu cực trong việc thi công các dự án cao tốc ở Việt Nam mà ông ước tính lên đến khoảng 30% tổng chi phí. “Càng nghịch lý hơn là chi phí làm đường thì quá cao trong khi chất lượng đường cao tốc lại thấp, tuổi thọ kém hơn nhiều các nước. Chẳng hạn như cao tốc TP.HCM - Trung Lương, Đà Nẵng - Quảng Ngãi mới đưa vào sử dụng đã xảy ra hàng loạt sự cố”, vị này nói.
(VNF) - Khối ngoại bán ròng hơn 9.100 tỷ đồng trong tuần giao dịch đầy biến động, khiến VN-Index thủng liên tiếp các mốc hỗ trợ quan trọng. Dù vậy, GEX bất ngờ trở thành điểm sáng hiếm hoi khi dẫn đầu danh sách mua ròng, thu hút gần 478 tỷ đồng từ nhà đầu tư nước ngoài.
(VNF) - Streamer ViruSs (Đặng Tiến Hoàng) gần đây trở thành tâm điểm cộng đồng mạng nhờ các buổi livestream và câu chuyện tình ái với TikToker Ngọc Kem, thu hút hàng triệu lượt xem và đặt ra câu hỏi về việc quà tặng ảo và tiền donate có phải chịu thuế không.
(VNF) - Hộ, cá nhân kinh doanh trên các sàn online có thể chủ động kê khai tại Cổng thông tin thương mại điện tử (TMĐT) hoặc chờ Nghị định hướng dẫn cụ thể để thực hiện nghĩa vụ thuế
(VNF) - Hai nhà thầu kê giá thiết bị y tế (TBYT) cao hơn giá nhập nhiều lần tại dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 bệnh viện Bạch Mai và cơ sở 2 bệnh viện Việt Đức là ai?
(VNF) - UBND TP.HCM vừa ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung quyết định cho thuê đất, chuyển từ cho thuê sang giao hơn 96% diện tích đất đối với Công ty TNHH một thành viên Thảo cầm viên Sài Gòn. Quyết định này nhằm giúp Thảo Cầm Viên giải quyết khoản nợ thuê đất lên tới gần 800 tỷ đồng.
(VNF) - Hàng loạt phiên đấu giá cổ phần, thoái vốn Nhà nước bị huỷ vì thiếu vắng nhà đầu tư. Phía doanh nghiệp tỏ ra e ngại vì mức định giá cao, khiến mức sinh lời thấp hơn kỳ vọng.
(VNF) - EVNFinance sẽ tổ chức đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 vào ngày 5/4 tại TP. Đà Nẵng. Theo tài liệu công bố trước đại hội, công ty đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế đạt 960 tỷ đồng, tăng 36% so với năm 2024.
(VNF) - Theo chuyên gia, những doanh nghiệp có doanh thu chủ yếu từ nội địa, như các công ty ngành điện… có thể sẽ thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư khi ít bị ảnh hưởng bởi chỉnh sách thuế quan của Mỹ.
(VNF) - Ngày 4/4, phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án Trương Mỹ Lan giai đoạn 2 tiếp tục với việc xem xét kháng cáo và các tình tiết mới nhằm đánh giá lại bản án sơ thẩm.
Tài sản 4 tỷ phú USD của Việt Nam đã giảm 743 triệu USD (gần 20.000 tỷ đồng) chỉ sau một đêm. Ông Nguyễn Đăng Quang - Chủ tịch HĐQT Masan - văng khỏi danh sách tỷ phú USD của Forbes.
(VNF) - Sáng 4/4, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục diễn biến tiêu cực. Tuy nhiên lực cầu bắt đáy đã bắt đầu xuất hiện, giúp VN-Index thu hẹp đà giảm.
(VNF) - Sau khi cổ đông sáng lập Dragon Capital Finance Limited rút lui, VIS Rating vẫn là công ty xếp hạng tín nhiệm duy nhất có sự hậu thuẫn của cổ đông nước ngoài.
(VNF) - Trong giai đoạn nhạy cảm này, nhà đầu tư chứng khoán được khuyến nghị nên giảm margin, cơ cấu danh mục về mức an toàn, và chỉ nên cân nhắc mua trading nếu thị trường tiếp tục hoảng loạn.
(VNF) - Theo lãnh đạo UBCKNN, hiện tượng bán ròng của khối ngoại trong phiên giao dịch 3/4 là do tác động của chính sách thuế quan mới từ Mỹ. Trước đó, thị trường không xảy ra tình trạng bán ròng bất thường, khi tổng giá trị này chỉ chiếm 1,9% danh mục của khối ngoại.
(VNF) - Để việc hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tự động được suôn sẻ, Cơ quan thuế lưu ý người nộp thuế (NNT) cần chủ động kiểm soát thông tin và trung thực kê khai
(VNF) - Chính sách thuế quan mới từ phía Mỹ đã cuốn trôi thành quả tích luỹ trong suốt quý I của VN-Index. Hai phiên giao dịch xanh rực trước đó, tưởng chừng là tín hiệu cho một quý khởi sắc, bỗng hoá thành “lời nói dối” đầy nghiệt ngã của tháng Tư khi thị trường ghi nhận hàng loạt kỷ lục buồn.
(VNF) - Không nằm ngoài dự báo, tâm lý hoảng loạn sau thông tin về chính sách thuế quan mới của Mỹ đã đẩy thị trường chứng khoán rơi vào trạng thái bán tháo. VN-Index mất hơn 82 điểm, mức cao kỷ lục từ trước tới nay.
(VNF) - Theo ông Phạm Lưu Hưng, mức thuế quan mới của Mỹ có thể gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế Việt Nam, nhưng cũng mở ra cơ hội tái định giá thị trường.
(VNF) - Khối ngoại bán ròng hơn 9.100 tỷ đồng trong tuần giao dịch đầy biến động, khiến VN-Index thủng liên tiếp các mốc hỗ trợ quan trọng. Dù vậy, GEX bất ngờ trở thành điểm sáng hiếm hoi khi dẫn đầu danh sách mua ròng, thu hút gần 478 tỷ đồng từ nhà đầu tư nước ngoài.
(VNF) - Cùng với Ecopark, hai khu đô thị Vinhomes Ocean Park 2 và 3 không chỉ cải thiện hạ tầng và kinh tế mà còn góp phần nâng cao vị thế của huyện Văn Giang tại Hưng Yên.