Chawl: Những căn nhà tập thể giá rẻ góp phần xây dựng nên 'siêu đô thị' Mumbai
Quỳnh Anh -
06/11/2023 19:22 (GMT+7)
(VNF) - Trong hơn một thế kỷ, các khu chawl ở Mumbai đã đóng vai trò là một trong những hình thức nhà ở giá rẻ quan trọng nhất của thành phố, là một nét văn hoá rất riêng đã góp phần xây dựng nên "siêu đô thị" Mumbai ngày nay.
Một khu chawl tại Mumbai (Ấn Độ).
Gắn liền với sự phát triển của thành phố
Tại Ấn Độ, "chawl" là từ để gọi những toà nhà lớn được chia thành nhiều căn hộ (phòng đơn hoặc phòng đôi), tương tự như những toà nhà chung cư hay nhà tập thể. Đây là hình thức nhà ở giá rẻ rất phổ biến ở miền tây Ấn Độ, chất lượng thấp và phổ biến với những người lao động nghèo.
Trong một thành phố được bao bọc bởi 3 mặt nước và đất đai khan hiếm, những khu phức hợp khổng lồ này thường được xây dựng từ 3 tầng trở lên để tiết kiệm đất.
Trong hơn 1 thế kỷ, các khu chawl ở Mumbai đã đóng vai trò là một trong những dạng nhà ở giá rẻ quan trọng nhất của thành phố. Trước khi những toà nhà lớn được xây dựng trong thời kỳ bùng nổ công nghiệp ở Mumbai từ những năm 1850 đến nửa đầu thế kỷ XX, những khu chawl từng là nơi ở của công nhân đến từ các cảng rộng lớn và các nhà máy dệt ở nơi lúc đó được gọi là Bombay.
Trước khi Bombay trở thành bến cảng thương mại và hải quân Anh quan trọng, khu vực này là nơi sinh sống của các cộng đồng ngư dân nhỏ.
Sự chuyển đổi được thúc đẩy một phần bởi các sự kiện ở Bắc Mỹ, khi ngành sản xuất dệt may Ấn Độ bùng nổ thúc đẩy nhu cầu cấp thiết về nhà ở giá rẻ và kết quả là sự hình thành các khu chawl tại Mumbai.
Chawl là nơi đã giúp thế hệ công nhân thu nhập thấp có một nơi cư ngụ tại "thành phố trong mơ" của Ấn Độ. Thường được xây dựng xung quanh sân trung tâm, các chawl thường được chia thành các phòng đơn và đôi trên cùng một tầng, mỗi tầng có phòng tắm chung, phù hợp cho các công nhân ở chung với nhau.
Sự phát triển của các khu chawl ở Mumbai kể một câu chuyện có đường nét chung ở nhiều siêu đô thị. Tương tự các tòa nhà mọc lên trong thời kỳ Raj của Anh, thời điểm mà các công việc mới ở thành thị thu hút hàng nghìn người dân rời khỏi vùng nông thôn, sự phát triển của chawl tương đương với việc mở rộng thành phố Mumbai.
Cấu trúc một toà chawl cơ bản.
Kiến trúc đặc trưng
Về mặt kiến trúc, mặc dù hầu hết công trình chawl đều được xây dựng đơn giản nhưng chu đáo. Những ngôi nhà đầu tiên gần bến tàu của thành phố có mái dốc để chống lại những cơn mưa gió mùa làm ngập thành phố từ tháng 6 đến tháng 10. Mái hiên giúp bảo vệ nội thất khỏi mưa nắng đồng thời đảm bảo thông gió tốt trong mùa hè ẩm ướt.
Những khu chawl trước đây được xây bằng gỗ, đá và gạch đã giúp tạo ra kết cấu thoáng khí hơn cho mỗi tòa nhà. Cư dân cũng điều chỉnh các thói quen khác từ kiến trúc cũ, bù đắp cho sự thiếu vắng không gian mở hoặc mái che đáng kể của những ngôi nhà Konkan truyền thống bằng cách sử dụng sân, ban công và hiên cho các hoạt động hàng ngày.
Những toà chawl sau này đã mất đi nhiều thuộc tính này. Đến những năm 1920, chúng ngày càng được xây dựng theo kiểu giống với những ngôi nhà bậc thang nơi sinh sống của các công nhân công nghiệp Anh, mặc dù với mật độ cao hơn nhiều.
Thay vì tập trung vào những khoảng sân giống với những ngôi nhà truyền thống ở vùng nông thôn Ấn Độ, những ngôi nhà chawl sau này xếp thành những dãy phòng một mặt với những ngôi nhà sát vách tương tự các toà nhà trước đó ở các thành phố công nghiệp của nước Anh.
Các khu chawl tại Mumbai là minh chứng rõ nét nhất cho sự thay đổi về cả vị thế kinh tế lẫn sự phát triển của thành phố, là kiến trúc đặc trưng đi qua năm tháng của một thành phố ven biển tới "siêu đô thị" như ngày nay.
Nét văn hoá riêng tại Mumbai
Không chỉ gắn liền với quá trình phát triển của Mumbai, các khu chawl với mật độ dày đặc còn có rất nhiều lợi ích cho thành phố.
Xét về mặt cộng đồng, các khu chawl đông đúc đã giúp tạo ra tình bạn thân thiết và tinh thần cộng đồng giữa các hộ gia đình. Những mối liên kết cộng đồng này đã giúp biến các khu chawl thành những nơi có nhiều sự giao thoa văn hoá, là những không gian bao trọn cả sự công cộng lẫn riêng tư.
Sự đoàn kết mà chawl tạo ra đặc biệt hữu ích cho những người cần giúp đỡ trong việc chăm sóc trẻ em hoặc tạo cơ hội giao tiếp xã hội cho những người lớn tuổi.
Lấy ví dụ, khu chawl BDD ở trung tâm Mumbai nằm giữa các tòa nhà chọc trời Prabhadevi và Lower Parel. Được chính quyền thành phố xây dựng cách đây khoảng 1 thế kỷ, khu vực này là nơi sinh sống của một số lượng lớn tín đồ Phật giáo của BR Ambedkar, một biểu tượng về ý thức đẳng cấp và đấu tranh ở Ấn Độ. Mặc dù vậy, khu vực này không đồng nhất về mặt tôn giáo hoặc chính trị. Ở đây cũng có đại diện là cộng đồng Maratha, những người đến từ Maharashtra.
Những ngôi nhà chật chội cũng khuyến khích người dân ở bên ngoài càng nhiều càng tốt, dù là ở nơi làm việc hay đi xem phim. Sự phát triển của nền văn hóa đam mê điện ảnh đã giúp Bollywood ở Mumbai trở thành trung tâm của ngành công nghiệp điện ảnh được xem nhiều nhất trên thế giới.
Ông Rupali Gupte, giáo sư tại Trường Kiến trúc & Môi trường Mumbai, cho biết: “Bởi vì những ngôi nhà quá nhỏ nên rạp chiếu phim và quán ăn giá cả phải chăng trở nên thực sự quan trọng".
Bên trong một căn hộ chawl.
Qua thời hoàng kim, tới thời điểm cần thay thế
Chawl ở Mumbai đã qua thời hoàng kim từ lâu. Với sự biến mất của phần lớn ngành công nghiệp đã giúp hình thành các khu dân cư, các toà nhà chawl cũng dần xuống cấp, cũ nát và kém an toàn.
Thêm vào đó, các căn hộ chawl hiện đang được cho thuê với giá do nhà nước ấn định - thường chỉ bằng giá địa phương tương đương 1 USD/tháng cho mỗi căn ở các khu vực - nhưng chawls lại đang được xây dựng tại một số khu vực bất động sản có giá nhất ở Ấn Độ.
Do đó, việc cơ cấu lại và tái phát triển các khu chawl là điều không thể tránh khỏi.
Một kế hoạch hiện đang được tiến hành để thay thế các khu chawl bằng các tòa nhà dân cư chọc trời, một dự án (sau khi đề xuất tái phát triển khu ổ chuột Dharavi) có lẽ là dự án được gọi là dự án đổi mới đô thị đầy tham vọng nhất ở Ấn Độ hiện nay.
Kế hoạch chi tiết của chính phủ cho khu vực này là tạm thời tái định cư cho cư dân ở nơi khác, trong khi xây dựng nhà ở giá rẻ trên phần lớn diện tích đất, đồng thời ủy quyền cho các nhà xây dựng tư nhân. Nhiều dự án xây dựng các tòa tháp cao 40 tầng và tăng gần gấp 3 lần diện tích các căn hộ chawl thành chung cư đã được phê duyệt hoặc đang được xem xét.
Tuy nhiên, tình trạng chậm trễ trong xây dựng tại Mumbai, chưa kể tới chi phí bảo trì đáng kể bị cho là sẽ tạo ra rủi ro cho việc di dời dân cư tại đây.
(VNF) - Phố Wall từng kỳ vọng kết quả kinh doanh bùng nổ của Nvidia sẽ giúp xoa dịu nỗi lo ngày càng lớn về nguy cơ bong bóng trong nhóm cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI). Nhưng thực tế lại không như vậy.
(VNF) - Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc luôn là đối tác kinh tế then chốt đối với doanh nghiệp Đức. Điều này đến nay vẫn không thay đổi, và ngành công nghiệp Đức vẫn chưa sẵn sàng chuyển hướng dù bối cảnh kinh tế - chính trị giữa hai bên đã nhiều biến động.
(VNF) - Giới khảo cổ và tài chính quốc tế đang dồn sự chú ý vào một trong những phát hiện ngoạn mục nhất nhiều thập kỷ qua: Colombia lần đầu trục vớt được hiện vật từ con tàu San José – “Con tàu đắm chứa kho báu khổng lồ nhất lịch sử”, ẩn chứa khối tài sản ước tính hơn 17 tỷ USD.
(VNF) - Tuần qua, kinh tế – tài chính toàn cầu chứng kiến nhiều biến động lớn: Bitcoin rơi mạnh hướng tới tháng thua lỗ nhất trong hai năm; Tổng thống Donald Trump bất ngờ hạ nhiệt thuế quan; Cloudflare gặp sự cố khiến Internet toàn cầu chao đảo; Nhật - Trung bước vào giai đoạn ngoại giao căng thẳng; và làn sóng bán tháo cổ phiếu công nghệ dấy lên nỗi lo bong bóng AI.
(VNF) - Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang khiến nhu cầu xây trung tâm dữ liệu tăng vọt. Thế nhưng, để vận hành một trung tâm dữ liệu đòi hỏi diện tích đất và lượng điện năng khổng lồ. Để giải quyết bài toán này, nhiều “ông lớn” trong ngành AI đang tính tới việc đưa các trung tâm dữ liệu ra ngoài vũ trụ.
(VNF) - Đế chế cho vay của gia tộc Muthoot hiện nắm giữ lượng vàng lớn hơn cả một số ngân hàng trung ương ở Ấn Độ. Khách hàng của họ chủ yếu là người thu nhập thấp, tận dụng thời điểm giá vàng tăng để mang trang sức đi cầm cố lấy tiền mặt chi tiêu.
(VNF) - Mới đây, Thượng nghị sĩ Mỹ Mike Lee đã giới thiệu Dự luật Minh bạch Dự trữ Vàng. Nếu được thông qua, kho vàng dự trữ của Mỹ sẽ được kiểm toán toàn diện lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ.
(VNF) - Đám cưới của một doanh nhân chuỗi trà sữa và nữ thừa kế ngành pin mặt trời đang thu hút sự chú ý, hứa hẹn mang đến góc nhìn hiếm hoi về thế hệ siêu giàu kế tiếp của Trung Quốc.
(VNF) - Sau hơn 60 năm gắn bó và tạo nên giá trị vượt trội tại Berkshire Hathaway, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett để lại vô số di sản quý giá thông qua phong cách và chiến lược đầu tư của mình.
(VNF) - Tại Mỹ, nhiều doanh nhân và hộ gia đình đã tìm đến giải pháp độc đáo: tận dụng nhiệt thải từ máy đào Bitcoin để sưởi ấm nhà cửa. Mô hình này được quảng bá như một hình thức “hai trong một”, vừa khai thác tiền số, vừa giảm chi phí năng lượng. Tuy nhiên, tính hiệu quả kinh tế của nó vẫn là chủ đề gây tranh luận mạnh trong giới chuyên gia và các nhà đầu tư tiền mã hóa.
(VNF) - Theo các quan chức và chuyên gia trong ngành, các chính phủ phương Tây đang đẩy nhanh những bước đi nhằm xây dựng một hệ thống phòng thủ chung trước làn sóng thép giá rẻ từ Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác. Động thái nà được cho là sẽ làm gia tăng nguy cơ đối đầu thương mại mới với Bắc Kinh.
(VNF) - Ngành công nghiệp hoạt hình trị giá hàng chục tỷ USD của Nhật Bản đang đối mặt nguy cơ khủng hoảng khi bị các công cụ AI sao chép tác phẩm và vi phạm sở hữu trí tuệ.
(VNF) - Giá vàng và bạc liên tục lập các kỷ lục mới trong năm 2025, trở thành tâm điểm quan tâm của giới đầu tư toàn cầu. Trước bối cảnh bất ổn kinh tế, lạm phát gia tăng và biến động tiền tệ, các chuyên gia tài chính nhận định cả hai kim loại quý này có thể tiếp tục duy trì đà tăng giá cho tới năm 2026.
(VNF) - Bitcoin đang hướng tới tháng giảm hiệu suất tồi tệ nhất kể từ khi làn sóng sụp đổ của các công ty tiền điện tử làm chấn động toàn ngành vào năm 2022.
(VNF) - Thị trường công nghệ sinh học Hàn Quốc vừa chứng kiến một hiện tượng hiếm gặp khi cổ phiếu Voronoi tăng vọt nhờ triển vọng từ danh mục thuốc ung thư ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Đợt bứt phá 190% không chỉ đưa vốn hóa của doanh nghiệp lên gần 4,3 tỷ USD, mà còn tạo ra một tỷ phú mới. Sự thăng hoa này phản ánh kỳ vọng mạnh mẽ của giới đầu tư vào công nghệ AI trong phát triển dược phẩm, bất chấp công ty vẫn ghi nhận thua lỗ.
(VNF) - Nội các của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã phê duyệt gói kích thích kinh tế trị giá 21,3 nghìn tỷ yên (135,4 tỷ USD) vào ngày 21/11, đánh dấu sáng kiến chính sách lớn đầu tiên dưới thời nhà lãnh đạo mới, người đã cam kết theo đuổi các biện pháp tài khóa mở rộng.
(VNF) - Một báo cáo điều tra quốc tế mới công bố cho thấy ngành tiền điện tử toàn cầu đã trở thành đích đến của hơn 28 tỷ USD dòng tiền phi pháp, bao gồm tiền lừa đảo, đánh cắp, tống tiền và các hoạt động tội phạm có tổ chức. Khi tiền số ngày càng phổ biến và được chấp nhận rộng rãi, những kẽ hở trong hệ thống kiểm soát đã khiến các sàn giao dịch lớn trở thành mắt xích trung tâm trong quá trình hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/11 đã quyết định bãi bỏ thuế quan đối với một loạt mặt hàng nông sản của Brazil. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông đang đối mặt với áp lực từ cử tri về chi phí sinh hoạt tăng cao.
(VNF) - Giá vàng liên tục lập kỷ lục trong năm nay, nhưng thay vì để những thỏi vàng “nghỉ ngơi” trong kho, một nhóm ngày càng đông các nhà đầu tư giàu có và văn phòng quản lý tài sản gia đình đang biến vàng thành nguồn thu nhập thụ động. Họ cho các nhà tinh luyện, thợ kim hoàn và các nhà sản xuất thuê vàng để nhận lãi, phá vỡ quan niệm vàng là tài sản tích trữ.
(VNF) - Bitcoin tiếp tục kéo dài chuỗi điều chỉnh khi đánh mất mốc 87.000 USD, đà giảm diễn ra trong bối cảnh tâm lý “sợ hãi tột độ” bao trùm thị trường. Một số chuyên gia cảnh báo xu hướng giảm có thể còn mạnh hơn, thậm chí đưa Bitcoin lao về vùng 10.000 USD nếu áp lực trên các tài sản rủi ro không sớm hạ nhiệt.
(VNF) - Trung Quốc cân nhắc triển khai các biện pháp mới nhằm vực dậy thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, giữa những lo ngại rằng sự suy giảm kéo dài có thể đe dọa ổn định hệ thống tài chính.
(VNF) - Những tháng gần đây, khi các tập đoàn công nghệ đổ hàng trăm tỷ USD vào AI, nhiều người lo ngại về kịch bản bong bóng vỡ giống như dotcom hồi thập niên 1990. Nói về mối lo này, CEO Google nhận định nếu bong bóng AI vỡ, sẽ không có công ty nào thoát khỏi tác động.
(VNF) - Ông Julien Seillan, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên đáng kinh ngạc chỉ sau 30 năm. Bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, theo ông, Việt Nam cần huy động nguồn lực từ nhiều phía, trong đó có sự “vào cuộc” của khu vực kinh tế tư nhân.
(VNF) - Phố Wall từng kỳ vọng kết quả kinh doanh bùng nổ của Nvidia sẽ giúp xoa dịu nỗi lo ngày càng lớn về nguy cơ bong bóng trong nhóm cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI). Nhưng thực tế lại không như vậy.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.