Dành 20% đất dự án để xây nhà xã hội: Không thể bỏ nhưng có thể thu bằng tiền

Tại hội thảo góp ý về Dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi) do Ủy ban Pháp luật Quốc hội tổ chức ngày 8/8, ông Nguyễn Văn Đỉnh – Chuyên gia tư vấn độc lập về bất động sản cho rằng, điều 80 của Dự thảo (cập nhật ngày 25/7) quy định, chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, khu đô thị không phải bố trí quỹ đất 20% nhà ở xã hội như quy định hiện nay. Quy định này có phần cứng nhắc và dường như đi ngược lại với nguyên tắc phân cấp, phân quyền gắn liền với trách nhiệm của địa phương.

Ông Đỉnh nêu ví dụ, với địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, giá trị quỹ đất tại đô thị rất cao, địa phương có thể quyết định không bố trí quỹ đất nhà ở xã hội mà dành 100% quỹ “đất vàng” cho mục tiêu phát triển dự án nhà ở thương mại.

Tiền sử dụng đất thu được dành để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để tạo lập quỹ đất nhà ở xã hội tại vùng ven đô thị, nơi có giá đất không quá cao nhưng vẫn gắn liền với cơ hội việc làm cho người dân là khách hàng mua nhà ở xã hội.

Ngược lại, với địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển chưa cao, nhu cầu nhà ở chưa quá lớn, giá trị quỹ đất tại đô thị ở mức vừa phải, địa phương có thể quyết định bố trí một phần quỹ đất nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại (có thể với tỷ lệ linh hoạt, thay vì tối thiểu 20% so với quy định hiện hành).

Trong trường hợp này, quy định tại dự thảo (chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị không phải dành diện tích đất ở trong phạm vi dự án để xây dựng nhà ở xã hội) lại trở nên cứng nhắc. Quy định này khiến địa phương không thể bố trí quỹ đất nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại. Nếu yêu cầu phải bố trí quỹ đất nhà ở xã hội, địa phương có thể gặp phải sự phản ứng của chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.

“Vì vậy, cho rằng cần phân quyền triệt để cho địa phương toàn quyền quyết định bố trí quỹ đất nhà ở xã hội”, ông Đỉnh nói.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) cho hay, dự thảo quy định chủ đầu tư nhà ở thương mại không phải dành quỹ đất để xây nhà ở xã hội, chủ đầu tư nhà ở thương mại đều hoan nghênh. Tuy nhiên, theo ông Châu, chủ đầu tư nhà ở thương mại phải có trách nhiệm tham gia phát triển nhà ở xã hội. Và hiện nay, các nước xung quanh ta đều quy định như thế.

“Thay vì bắt chủ đầu tư dành 20% quỹ đất là vô lý, tôi đề nghị thu 20% tiền sử dụng đất của dự án. Quy định thu tiền sử dụng đất 100 tỷ đồng thì thu thêm 20 tỷ đồng vào quỹ phát triển địa phương để phát triển quỹ đất, để tạo lập nhà ở xã hội. Điều này không thiệt cho chủ đầu tư, chi phí này là hợp pháp và đưa vào giá bán nhà ở thương mại. Cái này là người giàu hỗ trợ cho người nghèo, người mua nhà ở thương mại hỗ trợ cho người nghèo” ông Châu nói.