Trong hơn một thập kỷ qua, FDI đã trở thành động lực then chốt của nền kinh tế Việt Nam. Các tập đoàn toàn cầu như Samsung, LG, Foxconn, Intel… không chỉ mang đến nguồn vốn, mà còn đem theo công nghệ, thị trường và mạng lưới chuỗi cung ứng. Nếu trước đây, FDI chủ yếu tập trung ở miền Bắc và miền Nam, thì vài năm gần đây, miền Trung đang dần xuất hiện trên bản đồ thu hút vốn ngoại.
Có ba nguyên nhân chính làm nên hiện trạng này. Thứ nhất, bối cảnh địa chính trị, xung đột thương mại và tác động hậu COVID-19 buộc các tập đoàn đa quốc gia đẩy nhanh chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng, tìm điểm đến ngoài Trung Quốc. Thứ hai, hạ tầng miền Trung đã cải thiện đáng kể: cao tốc Bắc – Nam dần hoàn thiện, cảng biển nước sâu nâng công suất, sân bay quốc tế được nâng cấp. Thứ ba, quỹ đất công nghiệp tại miền Bắc và miền Nam ngày càng hạn hẹp, giá thuê tăng, khiến nhà đầu tư dịch chuyển về các địa phương còn nhiều dư địa phát triển.
Theo Bộ Tài chính, giai đoạn 2021 – 2024, miền Trung đã thu hút hàng chục tỷ USD FDI, tập trung vào công nghệ cao, chế biến chế tạo và năng lượng quy mô lớn. Xu hướng này dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thập niên tới, đưa miền Trung từ “vùng trũng” thành “điểm sáng” trong dòng chảy vốn quốc tế.
Vị thế ba tỉnh Bắc Trung Bộ trong bản đồ FDI
Thanh Hóa hiện là địa phương dẫn đầu miền Trung về thu hút FDI, nhờ lợi thế nổi bật của khu kinh tế Nghi Sơn rộng hơn 106.000ha – một trong những khu kinh tế lớn nhất cả nước. Dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn trị giá trên 9 tỷ USD đã định hình Thanh Hóa như trung tâm năng lượng – hóa dầu quốc gia. Ngoài ra, tỉnh còn thu hút nhiều dự án FDI trong lĩnh vực xi măng, nhiệt điện, chế biến nông sản, tạo nền tảng công nghiệp đa dạng và bền vững.
Nghệ An không có thế mạnh về công nghiệp nặng như Thanh Hóa nhưng lại nổi bật trong công nghệ cao, điện tử và công nghiệp phụ trợ. Khu kinh tế Đông Nam đang trở thành “cứ điểm” mới của các tập đoàn toàn cầu. Foxconn, Goertek, Luxshare… đã triển khai những dự án quy mô lớn, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Các chuyên gia nhận định, nếu tận dụng tốt cơ hội, Nghệ An hoàn toàn có thể hình thành cụm công nghiệp điện tử gắn kết với Bắc Ninh – Hải Phòng, qua đó tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu và chuyển dịch từ một tỉnh nông nghiệp sang trung tâm công nghiệp công nghệ cao.
Hà Tĩnh ghi dấu ấn với khu kinh tế Vũng Áng và cảng nước sâu Sơn Dương – một trong những cảng lớn nhất Đông Nam Á. Nhà máy Formosa Hà Tĩnh với vốn đầu tư trên 12 tỷ USD đã đưa tỉnh này thành trung tâm luyện thép quy mô toàn cầu. Hiện Hà Tĩnh còn đang thu hút thêm các dự án điện khí LNG, năng lượng tái tạo, mở ra hướng phát triển mới trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng. Điểm khác biệt lớn nhất của Hà Tĩnh chính là logistics: lợi thế cảng nước sâu cùng với kết nối trực tiếp hành lang kinh tế Đông – Tây qua các cửa khẩu quốc tế giúp địa phương này trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa tiềm năng của khu vực.
Cơ hội và chiến lược để bứt phá
Mặc dù cơ hội đang mở rộng, song để biến tiềm năng thành hiện thực, Bắc Trung Bộ cần một chiến lược dài hạn, không chỉ dừng lại ở việc “trải thảm đỏ” cho FDI.
TS Nguyễn Quốc Việt, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nhận định: “Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh có lợi thế bổ sung rõ rệt: Thanh Hóa mạnh về hóa dầu, vật liệu; Nghệ An phát triển điện tử, công nghệ cao; Hà Tĩnh là trung tâm luyện kim, năng lượng và logistics. Nếu ba địa phương biết khai thác liên kết vùng, sẽ hình thành tam giác công nghiệp có sức cạnh tranh ngang tầm với các cực tăng trưởng ở Bắc Bộ và Nam Bộ”.
Từ góc nhìn địa phương, PGS.TS Lê Thị Thanh, Khoa Kinh tế – Đại học Vinh, cho rằng thách thức lớn nhất chính là nhân lực: “Các tập đoàn FDI công nghệ cao đang đến Nghệ An và Hà Tĩnh, nhưng lực lượng lao động kỹ thuật đáp ứng yêu cầu còn quá ít. Nếu không đầu tư mạnh vào đào tạo nghề, hợp tác với doanh nghiệp để thiết kế chương trình thực hành, Bắc Trung Bộ sẽ khó giữ chân FDI lâu dài”.
Ở khía cạnh doanh nghiệp, ông Lê Đức Thắng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Hà Tĩnh, nhấn mạnh vai trò của logistics: “Cảng Sơn Dương, Cửa Lò hay Nghi Sơn nếu được kết nối đồng bộ sẽ biến Bắc Trung Bộ thành cửa ngõ trung chuyển hàng hóa cho cả miền Trung và tiểu vùng Mekong. Điều này không chỉ hấp dẫn nhà đầu tư sản xuất, mà còn thúc đẩy dịch vụ và thương mại quốc tế”.
Từ những nhận định trên, có thể thấy để bứt phá, Bắc Trung Bộ cần tập trung vào một số hướng chiến lược: liên kết vùng và quy hoạch tổng thể: tránh phát triển manh mún, cạnh tranh nội bộ, thay vào đó hình thành chuỗi giá trị liên hoàn từ hóa dầu – luyện kim – công nghệ cao; chọn lọc FDI chất lượng cao: ưu tiên dự án thân thiện môi trường, có cam kết chuyển giao công nghệ và liên kết với doanh nghiệp trong nước; đầu tư nguồn nhân lực: xây dựng các trung tâm đào tạo nghề hiện đại, tăng cường hợp tác giữa trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp; phát triển logistics thông minh: kết nối cảng biển, cao tốc và cửa khẩu quốc tế thành mạng lưới hoàn chỉnh; thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ: tạo điều kiện cho doanh nghiệp nội địa tham gia chuỗi cung ứng, nâng tỷ lệ nội địa hóa…
Làn sóng FDI dịch chuyển vào miền Trung đang mở ra “cửa sổ vàng” cho ba tỉnh Bắc Trung Bộ. Với hạ tầng, cảng biển, khu kinh tế và nguồn nhân lực dồi dào, Thanh Hóa – Nghệ An – Hà Tĩnh đứng trước bước ngoặt để bứt phá, hình thành cực tăng trưởng công nghiệp mới của cả nước.
Tuy nhiên, cơ hội chỉ trở thành thành công khi được hiện thực hóa bằng chiến lược liên kết vùng, lựa chọn dự án phù hợp, đầu tư nhân lực và phát triển logistics bền vững. Nếu làm được, Bắc Trung Bộ không chỉ là điểm đến của dòng vốn FDI, mà còn có thể vươn lên thành trung tâm công nghiệp chiến lược, góp phần tái định hình bản đồ kinh tế Việt Nam trong thập niên tới.
Tags:
(VNF) - Sông Tô Lịch – dòng sông gắn liền với lịch sử, văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội – đang bước vào một hành trình mới với dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên bờ sông.
(VNF) - Gói thầu hơn 1.700 tỷ đồng thi công tuyến đường song hành giai đoạn 1 thuộc dự án kết nối Thái Bình – Hưng Hà – Hưng Yên đã được giao cho Liên danh Sơn Hải – Thăng Long ICC.
(VNF) - Quảng Ninh đang khẳng định sức hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư trong nước, khi tỉnh đặt ra mục tiêu thu hút khoảng 142.387 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước trong năm 2026.
(VNF) - Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số là một trong các chủ đề nổi bật nhận được nhiều ý kiến tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 tại TP. HCM.
(VNF) - Đưa ra lời khuyên về việc thực hiện ESG với doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên bắt đầu thực hiện từ các dự án nhỏ với chi phí thấp.
(VNF) - Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Đây vừa là cơ hội để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu, vừa là thách thức lớn đối với doanh nghiệp và cơ quan quản lý về thể chế, nguồn lực, hạ tầng công nghệ và năng lực nhân sự.
(VNF) - Liên danh do Đèo Cả đứng đầu được chỉ định là nhà đầu tư dự án mở rộng cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.
(VNF) - Theo ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu và Môi trường - UNDP Việt Nam, trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Chính sách đã rất tiến bộ, nhưng doanh nghiệp và địa phương cần thêm công cụ, dữ liệu và hướng dẫn cụ thể để triển khai.
(VNF) - Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tham gia sâu vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Từ khung định hướng chiến lược cấp quốc gia đến cấu trúc chính sách ưu đãi chưa từng có tiền lệ, Nhà nước đã tạo những động lực mạnh mẽ nhằm thu hút đầu tư, phát triển nhân lực và nâng cao năng lực công nghệ trong lĩnh vực bán dẫn – trụ cột của nền kinh tế số tương lai.
(VNF) - Thay vì tập trung tạo ra lượng lớn tín chỉ carbon giá rẻ, Việt Nam nhấn mạnh việc phát triển tín chỉ chất lượng cao nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
(VNF) - Cục Hàng không Việt Nam đề nghị bổ sung hai sân bay Măng Đen và Vân Phong vào hệ thống sân bay quốc gia. Đây là hai dự án được đánh giá có vai trò quan trọng trong kết nối vùng, thúc đẩy du lịch, logistics và hỗ trợ phát triển kinh tế tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
(VNF) - Ông Taka Fujino, Tổng Giám đốc Panasonic Việt Nam cho biết, Việt Nam là một thị trường chiến lược của Panasonic tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
(VNF) - Trong quá trình thanh tra 712 dự án, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục phát hiện thêm 117 dự án cần xử lý.
(VNF) - VIFTA mang đến khung pháp lý mới, với các nghĩa vụ chung về dịch vụ và đầu tư giữa Việt Nam và Israel, giúp doanh nghiệp hai bên thuận lợi tiếp cận thị trường, bảo vệ quyền lợi đầu tư và thúc đẩy hợp tác kinh tế bền vững.
(VNF) - Khi làn sóng ESG ập đến, phần nổi của tảng băng là những báo cáo đẹp đẽ và các cam kết. Nhưng phần chìm, thứ đang khiến hàng nghìn doanh nghiệp Việt "đau đầu" chính là cuộc khủng hoảng dữ liệu thầm lặng: Số liệu phân mảnh, thu thập thủ công, và không thể chứng minh với đối tác quốc tế.
(VNF) - Tỉnh Quảng Ninh trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và chứng nhận đăng ký đầu tư cho 7 dự án với tổng vốn hơn 16.000 tỷ đồng.
(VNF) - Hàng loạt quy định về chống phá rừng, minh bạch nguồn gốc và giảm phát thải đang khiến nông sản Việt đối mặt thách thức lớn khi muốn tiếp cận thị trường cao cấp. Trong đó, mắc ca – ngành còn non trẻ đang phải vượt qua yêu cầu khắt khe từ EU và các hệ thống bán lẻ quốc tế.
(VNF) - Đà Nẵng đang đẩy nhanh kế hoạch hình thành tuyến đường sắt đô thị Đà Nẵng – Hội An theo mô hình PPP kết hợp TOD, với sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn như THACO và Đèo Cả.
(VNF) - Trong khi các thị trường lớn siết chặt tiêu chuẩn, ESG đang trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp Việt bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, khoảng cách giữa khẩu hiệu và hành động vẫn còn rất lớn. Các chuyên gia cho rằng ESG chỉ thực sự mang lại giá trị khi doanh nghiệp chủ động thay đổi, thay vì chạy theo phong trào.
(VNF) - Tập đoàn hạ tầng hydro xanh HDF Energy (Pháp) cho biết, đang xem xét đầu tư khoảng 500 triệu USD vào các dự án năng lượng và giao thông tiềm năng tại Việt Nam.
(VNF) - Tập đoàn Honda Mobility vừa giới thiệu đề án Trường đua quốc tế Tây Ninh, hướng tới xây dựng một tổ hợp thể thao - giải trí - du lịch quy mô lớn trên 600ha.
(VNF) - Hà Tĩnh vừa chấp thuận chủ trương đầu tư một trong những dự án hạ tầng lớn nhất từ trước đến nay khi Công ty CP Đầu tư Khu công nghiệp Vinhomes Hà Tĩnh (thuộc Vingroup) sẽ xây dựng bến cảng quốc tế Sơn Dương tại phường Vũng Áng, với tổng vốn đầu tư hơn 8.800 tỷ đồng.
(VNF) - Mô hình chính quyền hai cấp được triển khai song song với yêu cầu đẩy nhanh đô thị hóa bền vững đã mở ra cơ hội tái thiết đô thị toàn diện dựa trên trụ cột số hóa, phân quyền minh bạch và liên kết vùng.
(VNF) - Quảng Ninh chấp thuận đầu tư Nhà máy điện gió Quảng Ninh 1 công suất 200 MW, tổng vốn hơn 7.290 tỷ đồng do liên danh Cường Thịnh Thi – Xuân Thiện thực hiện và dự kiến vận hành vào năm 2028.
(VNF) - Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đoạn đi qua Đà Nẵng dài hơn 116km. Thành phố kiến nghị Bộ Tài chính bố trí 19.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương để chủ động giải phóng mặt bằng cho dự án.
(VNF) - Sông Tô Lịch – dòng sông gắn liền với lịch sử, văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội – đang bước vào một hành trình mới với dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên bờ sông.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
