Giá dầu xuống thấp kỷ lục, cổ phiếu nào hưởng lợi?

Kinh tế thế giới đình trệ trong hoàn cảnh đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, cùng triển vọng hồi phục không mấy lạc quan sau dịch khiến cho nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ liên tục suy yếu. Theo dự báo của cơ quan năng lượng quốc tế IEA, nhu cầu dầu sẽ giảm 29 triệu thùng/ngày trong tháng 4, thấp hơn 30% so với trước khi dịch Covid-19 bùng phát.

Đáng chú ý, phiên 20/4, giá hợp đồng tương lai của dầu WTI giao tháng 5/2020 đóng cửa ở mức -36,9 USD/thùng, giảm 55,17 USD, tương đương -301,97%, từ mức đóng cửa 18,27 USD/thùng phiên cuối tuần trước.

Giá dầu âm được ngầm hiểu là người mua thậm chí còn được nhận thêm tiền từ người bán. Nguyên nhân là do hợp đồng này đáo hạn vào ngày 21/4, các kho dự trữ đã chất đầy và nhu cầu mua dầu vật chất hầu như không còn, thậm chí còn phải bán ra tránh chi phí lưu kho. Cầu mua không còn về gần đáo hạn, cộng hưởng với hoạt động bán khống của nhà đầu tư tài chính khiến cho giá dầu về mức âm, cũng là phiên giao dịch khốc liệt nhất lịch sử.

Theo nhận định của Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco), diễn biến giá dầu phần nào phản ánh bức tranh ảm đạm của nền kinh tế toàn cầu do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19. Nhu cầu đi lại, nhu cầu tiêu thụ dầu cho các ngành sản xuất suy yếu nghiêm trọng.

Trong nước, theo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), tổng nhu cầu tiêu thụ xăng dầu cả nước giảm khoảng 30% trong quý I và dự kiến tiếp tục giảm khi toàn bộ thị trường du lịch, dịch vụ, vận tải đóng băng. Hầu hết các doanh nghiệp ngành dầu khí sẽ chịu tác động tiêu cực trong bối cảnh giá dầu liên tục phá đáy lịch sử như hiện tại.

Agriseco cũng đưa ra đánh giá riêng về ảnh hưởng của diễn biễn giá dầu đến các doanh nghiệp niêm yết ngành dầu khí.

Cụ thể, trước tình trạng nhu cầu thế giới giảm sút và giá dầu duy trì ở mức thấp như hiện tại, nhu cầu thăm dò và khai thác dầu khí tại Việt Nam và trong khu vực kém đi. Điều này khiến cho các dự án khai thác được kích hoạt trong thời gian tới là không nhiều, cạnh tranh với các đối thủ trong khu vực gia tăng. Cùng với đó, giá trị các gói thầu cũng sẽ giảm sút, diễn biến này chậm pha đôi chút so với giá dầu thực tế.

"Nhìn chung, với nhu cầu thăm dò khai thác dầu khí chịu ảnh hưởng từ giá dầu về mặt dài hạn, các cổ phiếu thượng nguồn (bao gồm cổ phiếu của các doanh nghiệp xây lắp, dịch vụ khoan thăm dò khai thác và dịch vụ phụ trợ như: PVS, PVD, PVT, PVC, PVB…) sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn việc mới với giá trị đủ mang lại lợi nhuận", phía Agriseco cho biết.

Với nhóm cổ phiếu trung nguồn bao gồm cổ phiếu của các doanh nghiệp xử lý và kinh doanh sản phẩm dầu khí mà tiêu biểu là GAS, ảnh hưởng sẽ theo xu hướng chung của ngành.

Cụ thể hơn, khách hàng của GAS chủ yếu là khách hàng công nghiệp (nhiệt điện, phân bón). Giá bán LPG của GAS neo theo giá dầu FO (Fuel Oil), đã giảm mạnh từ vùng đỉnh 350 USD về quanh mức 150 USD hiện tại, theo ảnh hưởng chung của ngành dầu khí thế giới. Mặc dù vậy, trong trường hợp giá dầu FO tiếp tục giảm sâu thì GAS được hưởng cơ chế giá sàn, trong đó vẫn thu được cước khí vận chuyển khí khô.

Còn với nhóm cổ phiếu hạ nguồn & sử dụng sản phẩm dầu khí bao gồm cổ phiếu của các doanh nghiệp lọc dầu, phân phối khí đã qua xử lý, các sản phẩm dầu khí và bán sản phẩm, sử dụng sản phẩm dầu khí làm nguyên nhiên liệu đầu vào, giá dầu ảnh hưởng trái chiều lên nhóm cổ phiếu này.

"Dịch Covid-19 khiến cho kinh tế đình trệ và nhu cầu tiêu thụ nhiều sản phẩm công nghiệp/dân dụng giảm sút, do vậy kết quả kinh doanh hầu hết chịu ảnh hưởng tiêu cực. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp sử dụng sản phẩm dầu khí làm nguyên liệu đầu vào sẽ có cơ hội cắt giảm chi phí và cải thiện biên lợi nhuận, bù đắp phần nào ảnh hưởng của doanh thu", báo cáo của Agriseco nhấn mạnh.

Agriseco đánh giá cao cổ phiếu của ngành phân bón (DCM, DPM), ngành điện khí (NT2, POW) và ngành nhựa đường (PLC) nhờ được hưởng lợi từ việc giá dầu thấp. Trong khi đó, đánh giá tiêu cực được dành cho các doanh nghiệp lọc hóa dầu (BSR), bán lẻ xăng dầu (PLX, OIL).