Đây là khẳng định của chuyên gia kinh tế Bùi Trinh với phóng viên xung quanh cuộc trao đổi về vấn đề được dư luận, cử tri quan tâm: Vay vốn Trung Quốc buộc phải phụ thuộc và sử dụng nhà thầu Trung Quốc dù năng lực yếu kém.
Vừa qua cử tri Đà Nẵng có kiến nghị Quốc hội về việc dùng vốn Trung quốc phải sử dụng nhà thầu nước này yếu kém, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) có giải trình vay vốn Trung Quốc chúng ta phải chấp nhận nhà thầu Trung Quốc. Với góc nhìn chuyên gia, TS Bùi Trinh, chuyên gia kinh tế đã phân tích ấn đề trên ở khía cạnh khách quan.
Thưa TS Bùi Trinh, nhiều cử tri, người dân khá bức xúc trước các dự án Trung Quốc tại Việt Nam đổ vỡ, gánh nặng cho ngân sách như một số dự án trong 12 dự án thu lỗ nghìn tỷ của Bộ Công Thương. Đặc biệt là dự án đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông. Theo quan điểm của ông, Việt Nam có cần thiết phải sử dụng vốn Trung Quốc, đặc biệt là vốn vay ODA khi rất nhiều dự án đội vốn, chậm tiến độ khiến Việt Nam lỡ các kế hoạch phát triển?
- Việt Nam là một nước đang phát triển, nên việc cần vốn để xây dựng hạ tầng, do chi thường xuyên để nuôi bộ máy quá lớn (trên dưới 70%) và trả nợ (lãi và gốc) nên muốn phát triển hạ tầng cơ sở nhu cầu về vốn là lớn.
Hơn nữa, Việt Nam tăng trưởng nhanh, GDP bình quân đầu người theo Bộ KHĐT năm 2018 có thể đạt 2.540 USD, mặc dù GDP bình quân đầu người chẳng có liên quan gì nhiều đến thu nhập bình quân đầu người, nhưng khi đi vay phải chi phí về vốn nhiều hơn.
Trong câu chuyện này người dân cảm thấy khó và “dễ hiểu” khi người có thẩm quyền (chủ đầu tư) thích lựa chọn vốn ODA từ Trung Quốc.
Vay nợ về nguyên tắc là người dân Việt Nam sẽ phải trả thông qua thuế trong tương lai, nhưng quyết định lại là người “có thẩm quyền”. Đi vay để người khác phải trả, để lại gánh nặng một cách khó hiểu, không kiểm soát được là một điều phi lý!
Theo cách lý giải của Bộ KH&ĐT đến cử tri: Họ yêu cầu các chủ đầu tư phải nâng cao năng lực, đạo đức và trách nhiệm khi thực thi nhiệm vụ để bảo đảm tuân thủ đúng quy định của pháp luật về đấu thầu nghe giống một câu khẩu hiệu suông.
Ông đánh giá như thế nào về Luật Đấu thầu của Việt Nam hiện nay khi cơ chế bỏ thầu giá rẻ thường chiến thắng các nhà thầu có công nghệ, chất lượng và hiệu quả? Cần thay đổi chính sách và cơ chế gì để Việt Nam không gánh chịu tác động xấu của nhà thầu Trung Quốc?
- Dù Luật thế nào nhưng cuối cùng vẫn do con người, Luật có thế nào thì cái “người có thẩm quyền” vẫn có thể lách luật, vấn đề không phải Luật Đấu thầu thế nào mà vấn đề là cơ chế bao trùm.
Ví dụ vai ai, vay để làm gì cần để Quốc hội thông qua; vì sử dụng vốn vay không hiệu quả thì đối tượng phải chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là người dân.
Theo kiến nghị của cử tri, nhiều dự án do Trung Quốc trúng thầu nhưng chậm tiến độ, đội vốn và chất lượng kém nhưng trách nhiệm của cơ quan quản lý chưa rõ. Theo ông, chúng ta cần có cơ chế và xử lý người đứng đầu để xảy ra nhà thầu nước ngoài chậm, yếu kém, đội vốn và đặc biệt là có trường hợp bán thầu hay không?
- Khi những điều này xảy ra đối tượng phải gánh chịu chính là người dân. Nên xử lý người có thẩm quyền gây nên chuyện này là rất đương nhiên.
Nước ta là một bộ máy được sắp xếp nhân sự từ trên xuống dưới nhưng những việc làm ảnh hưởng đến dân lớn như thế này mà “người có thẩm quyền” vẫn ung dung, ngang nhiên tồn tại một cách đầy quyền uy mà hầu như không bị truy cứu
Trong bối cảnh tiền trong dân đang rất lớn, xã hội hóa đầu tư cơ sở hạ tầng được nhiều nước làm tốt song hiện Việt Nam chính sách phát triển PPP còn chậm trễ, bất cập và nảy sinh nhiều tồn tại khiến sức hút của PPP đang giảm. Theo ông, chúng ta cần đột phá gì về cơ chế để hút nhà đầu tư trong và ngoài nước vào kết cấu hạ tầng?
- Có người nói Việt Nam có tiền trong dân lớn tôi đã có bài nói lại về chuyên này trên TBKTSG. Theo số liệu của cơ quan Thống kê, thu nhập từ sản xuất bình quân cả nền kinh tế chỉ bằng hơn 90% tiêu dùng cuối cùng, về mặt bình quân chung thì Việt Nam làm chưa đủ chi tiêu thường xuyên.
Tuy nhiên, những doanh nghiệp ở Việt Nam không phải không có nhưng những “đoạn trường” để có được dự án mà doanh nhân Tạ Quyết Thắng đã đề cập là một thực tế làm nản lòng doanh nghiệp.
Vấn đề “người có thẩm quyền” ở mọi khía cạnh càng nổi cộm, những người có thẩm quyền này kéo lùi sự phát triển của đất nước. Tại sao không ai xử lý những “người có thẩm quyền” này? Hay vì là có thẩm quyền thì không ai xử lý được?
Quảng Ninh là trường hợp điển hình từ chối vay vốn Trung Quốc hơn 300 triệu USD làm đường cao tốc để chuyển sang hình thức xã hội hóa. Việc chuyển vay vốn Trung Quốc đã giúp Quảng Ninh huy động được nhiều DN tốt hơn. Theo ông, điều này là bài học gì cho Chính phủ, bộ ngành đang phụ thuộc vốn vay?
- Đây là một bài học thú vị! Trường hợp này cần tôn vinh những người có thẩm quyền ở Quang Ninh. Mong rằng những người có thẩm quyền ở mọi nơi trên đất nước đều như thế, đặt quyền lợi của Nhân dân và Đất nước lên trên quyền lợi cá nhân
Chính sách "Nhất đới, nhất lộ", "Một vành đai, một con đường" của Trung Quốc đã và đang chuyển nợ và rủi ro sang một loạt các nước Tây Á, như Srilanka. Mới đây rất nhiều nước trong đó có Campuchia đã khước từ vốn vay Trung Quốc vì quá nhiều điều kiện bất hợp lý về bẫy nợ, an ninh quốc phòng và phá vỡ kế hoạch phát triển quốc gia. Ông có bình luận gì về xu hướng này và Việt Nam nên làm gì?
- Theo tôi không nên đặt vấn đề vốn Trung Quốc hay nước nào, họ có tiền mình muốn vay, và nếu những điều kiện mà thấy là bất lợi thì không vay nữa và đi tìm đối tác khác.
Vấn đề nằm ở phía chúng ta sử dụng vốn vay làm sao hiệu quả nhất! Khi ta yếu kém, tham nhũng và lợi ích nhóm thì dường như Trung Quốc là cái để chúng ta đổ vạ.
Muốn người khác yêu hơn mình là đặc tính của con người! Việt Nam cơ bản tự làm yếu mình khi để cơ hội cho tham nhũng chính sách và cơ hội để nhà thầu nước ngoài có quyền delay dự án lâu hơn, xa hơn mà không xử lý triệt để.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Xem thêm >> Viglacera Hà Nội và 'nỗi ám ảnh' nợ nần
Tags:
(VNF) - Quá trình điều tra xác định, các đối tượng đã cùng nhau cấu kết, chi hơn 1 tỷ đồng để “chạy án” cho một đối tượng bị khởi tố trong đường dây rửa tiền 67.000 tỷ đồng mà Công an TP. Đà Nẵng đang thụ lý.
(VNF) - Trong nhiều năm qua, thực tiễn cho thấy đầu tư cho giáo dục – đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp và kỹ năng việc làm – không chỉ giúp người nghèo tăng thu nhập trước mắt mà còn tạo nền tảng sinh kế lâu dài, hạn chế tái nghèo. Khi người lao động được trang bị tri thức và tay nghề phù hợp, giáo dục trở thành “đòn bẩy” hiệu quả nhất, đưa giảm nghèo từ hỗ trợ thụ động sang trao cơ hội phát triển bền vững.
(VNF) - TS. Hồ Quốc Tuấn cho rằng bước sang năm 2026, dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ không còn nhiều khi áp lực lạm phát gia tăng, nhu cầu chi tiêu và đầu tư công lớn hơn, trong khi bối cảnh tài chính – tiền tệ toàn cầu tiếp tục tiềm ẩn nhiều rủi ro, khiến mặt bằng lãi suất khó duy trì ở mức thấp và ổn định như giai đoạn trước.
(VNF) - Không chỉ giành Giải thưởng thành phố thông minh Việt Nam 2025, Đà Nẵng còn chiến thắng tuyệt đối hạng mục “Đô thị đáng sống” do người dân bình chọn.
(VNF) - Suốt nhiều thập kỷ, OPEC+ được xem là “người cầm lái” giá dầu toàn cầu, khi có thể điều chỉnh sản lượng để tác động trực tiếp đến diễn biến thị trường. Tuy nhiên, “nguyên tắc bất di bất dịch” này đã bị thách thức rõ rệt trong năm 2025. Trung Quốc đã tận dụng vị thế là quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới để thiết lập một mức giá sàn và giá trần hiệu quả, bằng cách tăng hoặc giảm lượng dầu thô đưa vào các bể chứa.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đã phê duyệt kế hoạch đóng một lớp thiết giáp hạm hoàn toàn mới cho Hải quân Mỹ, quảng bá đây sẽ là những con tàu lớn nhất, mạnh nhất từng được chế tạo, trang bị vũ khí siêu vượt âm và hệ thống laser tiên tiến. Chi phí thiết kế, đóng mới và triển khai chiếc thiết giáp hạm đầu tiên dự kiến hơn 10 tỷ USD
(VNF) - Dự báo ba trụ cột truyền thống, thiết thực, tiện lợi không dừng lại ở Tết 2026, mà sẽ tiếp tục chi phối hành vi tiêu dùng trong cả năm tới.
(VNF) - (VNF) - Sáng 23/12, Tổng Bí thư Tô Lâm đã phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. VietnamFinance trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
(VNF) - Trong ngày làm việc đầu tiên, Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp riêng, cho ý kiến hoàn thiện báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về công tác nhân sự.
(VNF) - Đà phục hồi mạnh của xuất khẩu cùng nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu gia tăng đã đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam lập kỷ lục mới. Tính đến hết ngày 15/12, tổng trị giá thương mại hàng hóa đạt gần 884 tỷ USD, tăng hơn 18% so với cùng kỳ, phản ánh sức bật rõ nét của hoạt động sản xuất, xuất khẩu trong những tháng cuối năm.
(VNF) - UBND phường Vĩnh Hưng (TP. Hà Nội) vừa ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Hòa Bình do có hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng theo quy định.
(VNF) - Với cách làm đồng bộ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác giảm nghèo ở Đắk Lắk đang đi vào thực chất. Từ những buôn làng vùng sâu, nhiều hộ nghèo đã vươn lên ổn định cuộc sống, tạo nền tảng cho giảm nghèo bền vững.
(VNF) - Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc (cũ) Hoàng Thị Thúy Lan vừa được tòa phúc thẩm tuyên giảm án 2 năm 6 tháng tù giam.
(VNF) - Phát biểu nhận nhiệm vụ, quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định sẽ lấy doanh nghiệp làm trung tâm và thị trường làm động lực
(VNF) - Từ những nông dân từng tay trắng, thiếu đất và vốn sản xuất, nhiều mô hình sinh kế hiệu quả đã hình thành ở Quảng Ngãi. Những mô hình này đã tạo sức lan toả và trở thành nền tảng cho mục tiêu giảm nghèo bền vững, hướng tới cơ bản không còn hộ nghèo vào năm 2030.
(VNF) - Trải qua hơn tám thập kỷ xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn thể hiện rõ bản chất cách mạng, xứng đáng với lời khen tặng của Bác Hồ.
(VNF) - Sáng 22/12, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khai mạc trọng thể tại Thủ đô Hà Nội. Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì, phát biểu khai mạc Hội nghị. VietnamFinance trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm
(VNF) - Sáng 22/12, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII khai mạc, cho ý kiến về ba nội dung quan trọng, trong đó có công tác nhân sự Đại hội Đảng 14.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương được Bộ Chính trị điều động tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Quốc hội.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn, điều kiện đường sắt tốc độ cao để lựa chọn công nghệ, tiến hành lựa chọn phương thức đầu tư trong tháng 1/2026.
(VNF) - Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng có Chủ tịch và 2 Phó Chủ tịch cơ quan điều hành. Việc kiện toàn bộ máy điều hành được xem là bước đi quan trọng, tạo nền tảng để trung tâm tài chính chuyên biệt này đi vào vận hành, hướng trọng tâm vào fintech, quản lý gia sản và tài chính xanh.
(VNF) - Sáng 21/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị công bố thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển thị trường tài chính, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc nâng cao vị thế trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, kinh tế số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu, là động lực cốt lõi của tăng trưởng và đổi mới mô hình phát triển.
(VNF) - Trong những năm gần đây, du lịch cộng đồng tại nhiều vùng nông thôn, miền núi không chỉ dừng lại ở việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch, mà đang dần khẳng định vai trò như một công cụ giảm nghèo hiệu quả. Khi người dân trực tiếp tham gia và hưởng lợi từ việc khai thác giá trị bản địa, du lịch cộng đồng đã tạo sinh kế bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, giữ gìn văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
(VNF) - Ngày 19/12, lễ khởi công dự án mở rộng đường cao tốc TPHCM - Trung Lương - Mỹ Thuận theo hình thức BOT, tổng vốn đầu tư hơn 36.000 tỷ đồng đã diễn ra.
(VNF) - Quá trình điều tra xác định, các đối tượng đã cùng nhau cấu kết, chi hơn 1 tỷ đồng để “chạy án” cho một đối tượng bị khởi tố trong đường dây rửa tiền 67.000 tỷ đồng mà Công an TP. Đà Nẵng đang thụ lý.
(VNF) - Cuối năm – mùa cam chín rộ ở Hà Tĩnh, những vườn cam trên nhiều vùng đồi như Thượng Lộc, Hương Khê, Vũ Quang, Mai Hoa… đang tạo nên những khoảnh khắc rộn ràng của thu hoạch. Đây là thời điểm chứng kiến sự hội tụ của nắng gió, đất đỏ và bàn tay nông dân, tạo ra những cây cam “siêu quả” độc đáo, không chỉ là đặc sản vùng miền mà còn là sản phẩm của mô hình liên kết nông nghiệp, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo tại Hà Tĩnh trong những năm qua.
