Hồi sinh những dự án BT nghìn tỷ ‘đắp chiếu’ ở TP.HCM
Nam Phương -
28/10/2023 18:58 (GMT+7)
(VNF) - Tại TP. HCM, nhiều dự án hạ tầng hàng nghìn tỷ bị ngưng trệ nhiều năm do vướng pháp lý. Tuy nhiên, nếu được áp dụng hình thức hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao) theo cơ chế đặc thù mới được thí điểm, kỳ vọng sẽ gỡ “nghẽn” các dự án này.
Dự án tuyến Vành đai 2 đoạn từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa (TP. Thủ Đức) vẫn hoang tàn từ năm 2020
Vướng mắc cơ sở pháp lý
Theo đại diện Ban quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP. HCM (TCIP), trước khi Nghị quyết 98 của Quốc Hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố được thông qua, có khoảng 90% dự án phải tạm ngừng thi công do vướng pháp lý. Hàng loạt công trình cầu và đường trọng điểm trên địa bàn rơi vào tình trạng khởi công rồi ngừng lại, chưa biết thời điểm nào có thể tiếp tục triển khai.
Đơn cử, tuyến giao thông huyết mạch Vành đai 2 đoạn từ đường Phạm Văn Đồng đến nút giao Gò Dưa (TP. Thủ Đức) dù chỉ dài gần 2,8 km nhưng đến nay vẫn trong cảnh hoang tàn, ảnh hưởng đến năng lực vận hành của toàn tuyến. Nguyên nhân là do trước đây dự án được thực hiện theo hình thức BT với tổng vốn đầu tư 2.765 tỷ đồng, tuy nhiên đến tháng 3/2020, khi đạt 43,8% giá trị hợp đồng xây lắp, dự án đã phải tạm dừng thi công do vướng mắc pháp lý.
Tương tự như: cầu Tăng Long, cầu Long Đại, cầu Nam Lý, mở rộng đường Lương Định Của… đều làm dở dang không thể đưa vào khai thác dẫn đến việc ùn tắc giao thông, người dân đi lại khó khăn, mất mỹ quan đô thị.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc triển khai các dự án BT hiện nay đang gặp phải 3 nhóm vướng mắc chính:
Cụ thể, nhóm 1 là các vướng mắc phát sinh từ quy định của Luật thanh toán cho nhà đầu tư. Một số dự án có giá trị quỹ đất dự kiến thanh toán vượt quá giá trị công trình BT (lớn hơn gấp 2 đến 3 lần), không đảm bảo nguyên tắc ngang giá theo quy định. Vướng mắc khác là do chưa có quy định về trình tự, thủ tục, thẩm quyền quyết định nguồn vốn bố trí kinh phí bồi thường cho nhà đầu tư có dự án BT phải chấm dứt hợp đồng trước thời hạn do chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật tại thời điểm ký hợp đồng.
Một vướng mắc khác là chưa xác định cơ sở pháp lý để thực hiện thủ tục thanh toán đối với các dự án BT thanh toán bằng ngân sách nhà nước. Vướng mắc trong quy định pháp lý về sử dụng quỹ đất công nằm xen kẽ với đất của các hộ dân chưa giải phóng mặt bằng để thanh toán cho nhà đầu tư.
Vướng mắc thuộc nhóm 1 phát sinh từ quy định của Luật, có yếu tố phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tranh chấp hợp đồng.
Nhóm 2 là các vướng mắc phát sinh do thiếu quy định để thực hiện ở cấp Nghị định hoặc quy định còn cách hiểu chưa thống nhất. Đơn cử, dự án BT sử dụng quỹ đất đã giải phóng mặt bằng để thanh toán cho nhà đầu tư cần báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Tuy nhiên, do còn có cách hiểu chưa thống nhất nên chưa đủ cơ sở để Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Vướng mắc thuộc nhóm 2 phát sinh từ quy định tại các Nghị định thuộc thẩm quyền xử lý của Chính phủ. Do đó, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các Nghị định có liên quan, gồm Nghị định số 69/2019/NĐ-CP, Nghị định số 35/NĐ-CP/2021, Nghị định số 15/2021/NĐ-CP.
Và Nhóm 3 là vướng mắc trong quá trình thực hiện hợp đồng. Cụ thể, một số nơi chậm trễ thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng dẫn đến phải gia hạn thời gian thực hiện làm phát sinh chi phí đầu tư, gia tăng khoản lãi vay trong thời gian thực hiện dự án và làm tăng giá trị các dự án BT.
Kỳ vọng từ cơ chế đặc thù
Nghị quyết 98 ngoài việc cho phép thành phố được áp dụng loại hợp đồng BOT đối với dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu, thành phố còn được áp dụng hình thức hợp đồng BT. Nếu sớm được áp dụng, thành phố có thể triển khai lại nhiều dự án lớn bị đình trệ nhiều năm nay nhờ giải được bài toán rất lớn về thiếu vốn, giảm gánh nặng cho ngân sách.
Tháng 9/2023, dự án BT đường song hành cao tốc TP. HCM – Long thành – Dầu Giây đã hoàn thành 2/3 và được đưa vào hoạt động
Theo các chuyên gia về giao thông đô thị, để gỡ vướng cho các dự án BT, cần tập trung điều chỉnh ở 2 điểm: tránh chỉ định thầu và đem đấu thầu quỹ đất. Ông Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch TP. HCM cho rằng: "Thay vì trước đây chỉ định nhà đầu tư thì bây giờ có thể đem ra đấu giá. Thay vì tách dự án bằng cách đổi đất lấy hạ tầng thì có thể lấy luôn phần đất của dự án để đấu giá. Giá đấu thu được cao hơn sẽ dùng để thanh toán trả cho nhà đầu tư".
Bên cạnh đó, để tránh tình trạng “tiền đã trao nhưng cháo chưa múc", đối với hình thức này, TP. HCM đang tính toán việc sẽ thanh toán lại cho nhà đầu tư sau khi hoàn thành từ 5 - 10 năm.
“Hiện nay Sở Giao thông Vận tải TP. HCM phối hợp cùng các đơn vị liên quan rà soát, đề xuất khoảng 10 dự án đầu tư theo hình thức BT. Như vậy bên cạnh hình thức BOT đang triển khai thì sẽ có thêm nguồn lực xã hội thông qua cơ chế này, giúp đẩy nhanh hoàn thiện cơ sở hạ tầng của thành phố”, ông Lương Minh Phúc, Giám đốc TCIP chia sẻ.
Được biết, giữa tháng 9 vừa qua, dự án đường song hành cao tốc TP. HCM – Long thành – Dầu Giây (có chiều dài hơn 4km, gồm hai đoạn đường rộng 20m, 4 làn xe) đã hoàn thành 2/3 và được đưa vào hoạt động. Đây là dự án BT hiếm hoi của TP Hồ Chí Minh đã gỡ được vướng và tiếp tục triển khai. Ngay khi được thông xe, tuyến đường đã phần nào chia sẻ tình trạng quá tải diễn ra thường xuyên ngay tại nút giao An Phú dẫn vào cao tốc.
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Một doanh nghiệp xin làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nhưng không trình bày được năng lực tài chính, có doanh nghiệp thì chỉ có 70 lao động, cũng có doanh nghiệp không tìm được địa chỉ để liên hệ làm việc.
(VNF) - Tổng Giám đốc Công ty Zarubezhneft (Liên bang Nga) Sergei Kudryashov cho biết công ty mong muốn mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực như năng lượng, khoáng sản, đặc biệt mong muốn xây dựng một trung tâm năng lượng tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Lưu Đức Huy - Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho rằng, ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh nên ở mức 300 triệu đồng/năm là một phương án hợp lý và đang được Bộ Tài chính xem xét để trình Chính phủ và Quốc hội.
(VNF) - Các nghiệp vụ được ghi nhận thiệt hại chủ yếu vẫn là xe cơ giới và tài sản – kỹ thuật… với thiệt hại được đánh giá tiếp tục tăng cao sau khi doanh nghiệp bảo hiểm hoàn tất giám định.
(VNF) - Trăn trở giá nhà chung cư 50-70 triệu/m2 thì người trẻ không có tiền mua được, Thủ tướng đề nghị Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có chương trình, kêu gọi doanh nhân trẻ tiên phong xây các dự án nhà ở xã hội.
(VNF) - TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA nhấn mạnh, việc hợp tác giữa hai bên sẽ tạo ra giá trị thiết thực, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng lực tài chính cá nhân cho người dân.
(VNF) - Cơ quan điều tra xác định Trần Lê Duy và đồng phạm đã tổ chức mô hình công ty công nghệ để xây dựng, vận hành và cập nhật hàng loạt website đánh bạc trực tuyến, phục vụ đối tác tại Campuchia.
(VNF) - Saudi Arabia sẽ mở cửa thị trường bất động sản cho người nước ngoài từ tháng 1/2026 trong bối cảnh quốc gia này thúc đẩy chương trình Tầm nhìn 2030. Giới môi giới nhận định các nhà đầu tư châu Á sẽ là lực lượng tiên phong khi thị trường Saudi đứng trước cơ hội hình thành chu kỳ tăng giá mới tương tự Dubai.
(VNF) - Thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, từ nay đến cuối năm 2025 một số dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố tiếp tục nhận hồ sơ đăng ký mua nhà.
(VNF) - Hơn 8.000 người trên cả nước đã trở thành nạn nhân của dự án đầu tư tiền ảo do nhóm đối tượng lập ra, với số tiền bị chiếm đoạt lên tới 90 tỷ đồng
(VNF) - Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh phải có cơ chế thu hút “tổng công trình sư”, “kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia và coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng.
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Trước tình trạng chen lấn nộp hồ sơ, môi giới tự phát và rao bán “suất ngoại giao” tại các dự án nhà ở xã hội, nhiều địa phương trên cả nước như Bắc Ninh, Phú Thọ,Thanh Hóa đã có chỉ thị nhằm bảo đảm minh bạch, ngăn chặn trục lợi chính sách.
(VNF) - CEO 500 - TEA Connect là không gian đối thoại cấp cao giữa Chính phủ và TP. HCM với hơn 500 lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tập trung vào các mô hình hợp tác công - tư, chiến lược đầu tư xanh, đổi mới công nghệ và quản trị đô thị hiện đại.
(VNF) - Theo Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Việt Nam may mắn có "dân số vàng", nhưng dân số vàng không tự chuyển hóa thành "tư duy vàng" hay "năng lực vàng" nếu người trẻ không chủ động vươn lên, tự trang bị tri thức và kỷ luật để dẫn dắt thời đại.
(VNF) - Yêu cầu khắc phục tình trạng giáo sư kiêm nhiệm, Phó Thủ tướng nêu thực trạng có giáo sư ghi tên ở 9 - 10 trường, nhưng cả năm không đến trường, không thực chất tham gia giảng dạy.
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.