Kết nối FDI với doanh nghiệp nội: Con đường nâng cao năng lực nội sinh
(VNF) - Trong nhiều năm qua, khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã đóng vai trò động lực quan trọng của tăng trưởng và hội nhập kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, cú đòn thuế đối ứng mới đây từ Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm bộc lộ những điểm yếu mang tính cơ cấu trong chiến lược FDI, đặt ra yêu cầu cấp bách phải tái cơ cấu theo hướng bền vững hơn, giảm lệ thuộc vào bên ngoài.
- Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD 17/09/2025 07:00
Cần một cuộc tái cơ cấu căn bản trong chiến lược FDI
Trả lời câu hỏi, Việt Nam cần làm gì để tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp FDI và khu vực kinh tế nội địa, qua đó nâng cao năng lực nội sinh và giảm lệ thuộc, PGS.TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, thực tế từ cú đòn thuế đối ứng gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bộc lộ rõ những điểm yếu về cơ cấu trong chiến lược thu hút FDI của Việt Nam suốt nhiều năm qua.
Mặc dù FDI đã đóng vai trò rất quan trọng trong tăng trưởng và hội nhập, nhưng mô hình hiện tại cho thấy mức độ lệ thuộc quá lớn: từ nguyên liệu đầu vào cho đến thị trường xuất khẩu đều phụ thuộc vào một số thị trường và ngành hàng chủ chốt, trong khi nền tảng công nghệ lại chủ yếu ở mức thấp. Đặc biệt, lợi ích lan tỏa từ khu vực FDI sang khu vực trong nước – như chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, hình thành chuỗi cung ứng nội địa – vẫn còn rất hạn chế.
Chính vì thế, ông Thiên cho rằng, Việt Nam cần thực hiện một cuộc tái cơ cấu mang tính căn bản và sâu sắc trong chiến lược FDI – theo hướng nâng cao chất lượng thay vì chạy theo số lượng. Mục tiêu là giảm thiểu tính lệ thuộc vào bên ngoài bằng cách nâng cao năng lực của khu vực kinh tế nội địa. Khi doanh nghiệp Việt đủ sức đảm nhận vai trò cung ứng, hợp tác hoặc đồng phát triển, thì chất lượng dòng vốn FDI mới thực sự được cải thiện và mang lại giá trị gia tăng bền vững cho nền kinh tế.

Muốn vậy, ông Thiên đề xuất hai hướng tiếp cận cần triển khai song song.
Thứ nhất, về phía FDI, Việt Nam cần thay đổi cách lựa chọn đối tác chiến lược. Không chỉ dừng lại ở việc kêu gọi vốn đầu tư, mà phải lựa chọn các quốc gia, tập đoàn và ngành nghề phù hợp với xu thế thời đại – tức là những đối tác có năng lực công nghệ cao, khả năng quản trị hiện đại và sẵn sàng hợp tác trên nguyên tắc chia sẻ lợi ích lâu dài. Đã qua rồi thời chọn phe, bây giờ là thời chọn xu thế – chọn những đối tác có thể kéo Việt Nam tiến vào chuỗi giá trị toàn cầu với vị thế cao hơn.
Thứ hai, về phía Việt Nam, cần chủ động xây dựng chuỗi cung ứng nội địa – cả chuỗi “go global” (đưa sản phẩm, doanh nghiệp vươn ra thế giới) và chuỗi phục vụ thị trường trong nước có tính kết nối cao. Tức là không chỉ tham gia vào chuỗi của người khác, mà còn tạo lập được hệ sinh thái sản xuất – phân phối – đổi mới của chính mình.
Ngoài ra, một động lực then chốt là xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, đặc biệt thông qua việc thu hút chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài về nước – những người không chỉ có kiến thức, công nghệ mà còn nắm giữ các mạng lưới kết nối toàn cầu. Họ có thể giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách, tạo ra thế hệ doanh nghiệp công nghệ cao nội địa, và làm cầu nối trực tiếp với chuỗi cung ứng quốc tế.
Để làm được tất cả điều đó, ông Trần Đình Thiên chỉ ra, Việt Nam cần chuẩn bị đồng bộ 4 yếu tố nền tảng:
Thể chế hiện đại, minh bạch, phù hợp với chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực đầu tư, đổi mới sáng tạo, bảo vệ tài sản trí tuệ, chuyển đổi số.
Hạ tầng kỹ thuật không chỉ bao gồm logistics, điện, giao thông... mà quan trọng hơn là hạ tầng số, an ninh mạng, dữ liệu mở – những điều kiện sống còn trong thời đại AI và kinh tế số.
Nhân lực chất lượng cao, đủ khả năng thích ứng với công nghệ mới, ngôn ngữ toàn cầu và văn hóa hội nhập.
Một lực lượng doanh nghiệp trong nước đủ tầm, có khả năng kết nối, hợp tác và cùng phát triển với các tập đoàn FDI chất lượng cao.

Nói một cách hình ảnh, ông Trần Đình Thiên ví von, nếu muốn “làm tổ cho đại bàng”, thì tổ đó không chỉ là mặt bằng, ưu đãi thuế hay chi phí lao động thấp, mà phải là một hệ sinh thái có thể giúp đại bàng sinh sống và bay xa, trong đó doanh nghiệp Việt là thành tố trung tâm. Nếu không làm được điều đó, nền kinh tế Việt Nam sẽ mãi bị cuốn theo dòng chảy “đi sau và lệ thuộc”, luôn chịu thiệt và bị gạt ra rìa, khi các cú sốc chính sách quốc tế – như thuế, chuỗi cung ứng, địa chính trị – xảy ra. Và chúng sẽ diễn ra ngày càng nhanh hơn, mạnh hơn trong kỷ nguyên cạnh tranh chiến lược toàn cầu.
Bài học quốc tế và gợi mở cho Việt Nam
Thực tế quốc tế cho thấy, việc kết nối FDI với kinh tế nội địa không thể trông chờ tự phát, mà cần vai trò “kiến tạo” mạnh mẽ từ Nhà nước.
Hàn Quốc từng đối diện tình thế tương tự Việt Nam hiện nay. Chính phủ nước này không chỉ mở cửa thu hút vốn, mà còn chủ động phát triển các tập đoàn nội địa (chaebol) để họ trở thành đối tác và đối trọng của FDI. Thông qua chính sách ràng buộc chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ sư, đồng thời đầu tư mạnh cho giáo dục và nghiên cứu, Hàn Quốc đã vươn lên trở thành cường quốc công nghệ.
Trung Quốc cũng là một ví dụ. Bắc Kinh yêu cầu tập đoàn đa quốc gia khi vào Trung Quốc phải liên doanh với doanh nghiệp bản địa, đồng thời kiên trì chiến lược “nội địa hóa” và đầu tư cho công nghệ lõi. Nhờ đó, Trung Quốc không chỉ là công xưởng thế giới mà còn dần khẳng định vị thế trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, xe điện, bán dẫn.
Theo ông Nguyễn Đình Cung – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), “Không thể kỳ vọng FDI tự động lan tỏa. Nhà nước phải chủ động thiết kế cơ chế ràng buộc và khuyến khích, nếu không doanh nghiệp Việt sẽ mãi chỉ là nhà thầu phụ cấp thấp.”

Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại gay gắt, Việt Nam cần chuyển trọng tâm chính sách từ “thu hút bằng mọi giá” sang “sàng lọc, chọn lọc và gắn kết”.
Điều này đòi hỏi phải có định hướng và theo đuổi dài hạn như:
Sàng lọc dự án FDI theo tiêu chí công nghệ, môi trường, khả năng liên kết chuỗi; Thiết kế chính sách ưu đãi cho dự án có hợp tác với doanh nghiệp nội địa, đặt ra tỷ lệ nội địa hóa hợp lý; Đầu tư mạnh cho khoa học công nghệ, nhân lực chất lượng cao để nâng cao năng lực hấp thụ công nghệ; Phát triển thị trường vốn và hệ sinh thái khởi nghiệp, nhằm tạo lực đỡ cho doanh nghiệp Việt.
Trong dài hạn, mục tiêu phải là xây dựng những tập đoàn tư nhân Việt Nam đủ sức dẫn dắt, tương tự vai trò chaebol ở Hàn Quốc. Khi đó, FDI và doanh nghiệp nội sẽ không còn tồn tại như “hai nền kinh tế song song”, mà trở thành hai trụ cột của một hệ sinh thái thống nhất, bổ trợ cho nhau.
Chính sách thuế quan từ Mỹ là lời cảnh tỉnh đắt giá, nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam nhìn lại chiến lược FDI. Nếu biết tận dụng, Việt Nam có thể biến FDI thành động lực nâng cao năng lực nội sinh, thay vì rơi vào vòng lệ thuộc. Ngược lại, nếu không thay đổi, nền kinh tế sẽ mãi ở thế bị động, dễ tổn thương trước những cú sốc toàn cầu ngày càng khốc liệt.
DN Việt vào chuỗi giá trị tỷ USD: 'Không chỉ có đơn hàng, mà có cả tương lai'
Vingroup muốn xây đường vượt biển Cần Giờ 100.000 tỷ vào năm sau
(VNF) - Tuyến đường vượt biển Cần Giờ - Vũng Tàu dự kiến có tổng mức đầu tư hơn 100.000 tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá cho giao thông ven biển phía Nam TP. HCM.
Nghệ An: Gọi đầu tư dự án cấp nước cho KCN 3.800 tỷ đồng
(VNF) - Nghệ An vừa công bố mời gọi đầu tư dự án trạm bơm và tuyến ống dẫn nước phục vụ KCN Thọ Lộc, hạng mục hạ tầng quan trọng bảo đảm nguồn nước cho khu công nghiệp hơn 3.800 tỷ đồng đang tăng tốc triển khai tại huyện Diễn Châu.
IAEA rà soát hạ tầng cho nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Việt Nam
(VNF) - Việt Nam đang tiến hành một bước rà soát quan trọng trước khi xem xét khởi động dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận và các dự án trong tương lai.
Loạt ‘ông lớn’ muốn đầu tư Bến cảng container Liên Chiểu
(VNF) - Đã có 3 liên danh là các tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực vận tải biển và khai thác cảng nộp hồ sơ tham gia đấu thầu dự án Đầu tư xây dựng tổng thể Bến cảng container Liên Chiểu.
Rộ tin đầu tư trường đua quốc tế tại Tây Ninh, Honda Việt Nam lên tiếng?
(VNF) - Honda Việt Nam cho biết, Honda Mobility Land không có bất kỳ kế hoạch nào liên quan đến dự án trường đua quy mô lớn tại Việt Nam, bao gồm cả tại tỉnh Tây Ninh.
Áp lực thuế đối ứng rồi chịu lũ lụt, Samsung Việt Nam làm ăn ra sao?
(VNF) - Sau loạt lo ngại về thuế đối ứng của Tổng thống Donald Trump và đợt thiên tai tại Thái Nguyên, kết quả kinh doanh mới nhất cho thấy các nhà máy chủ lực của Samsung tại Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định.
Ký ức sông Tô Lịch và kỳ vọng công viên văn hóa đôi bờ sông
(VNF) - Sông Tô Lịch – dòng sông gắn liền với lịch sử, văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội – đang bước vào một hành trình mới với dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên bờ sông.
Hà Tĩnh 'phát tín hiệu' khởi động siêu dự án điện gió hơn 17.000 tỷ đồng
(VNF) - Hà Tĩnh vừa phát tín hiệu khởi động “siêu” dự án nhà máy điện gió trị giá hơn 17.000 tỷ đồng tại Kỳ Anh, mở cuộc tìm kiếm nhà đầu tư cho tổ hợp 400 MW được kỳ vọng trở thành dự án năng lượng tái tạo lớn bậc nhất miền Trung. Đây được xem là cơ hội hiếm có cho các nhà đầu tư năng lượng muốn bước vào đường đua điện gió quy mô lớn tại Việt Nam.
Thu hút FDI thế hệ mới: Cơ chế ưu đãi cần được 'may đo' riêng
(VNF) - Theo ông Phan Hữu Thắng, để gỡ vướng và thu hút làn sóng FDI thế hệ mới, cần có chính sách ưu đãi cho R&D, đổi mới sáng tạo và cơ chế liên kết vùng thay vì áp dụng chung trên toàn quốc.
Panasonic Connect: Bước chuyển chiến lược của 'đại gia' công nghiệp Nhật Bản
(VNF) - Panasonic Connect đang chuyển dịch từ nhà sản xuất thiết bị điện tử sang nhà cung cấp giải pháp công nghiệp và công nghệ B2B, đặt trọng tâm vào hệ sinh thái phần cứng – phần mềm – dữ liệu, với tham vọng dẫn đầu mảng giải pháp sản xuất thông minh tại các thị trường toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam.
Khu thương mại tự do Đà Nẵng, đề xuất ưu đãi thuế TNDN 10% tới 30 năm
(VNF) - Đà Nẵng đã đề xuất một số cơ chế, chính sách mới cho Khu thương mại tự do, tập trung vào ưu đãi đất đai, thuế và thủ tục hải quan nhằm tạo đột phá trong thu hút FDI và nâng cao năng lực cạnh tranh của thành phố.
'Khối FDI áp đảo ngành điện tử Việt Nam, đẩy lùi các DN trong nước'
(VNF) - TS Nguyễn Châu Trinh - Đại học RMIT nhận định: “Sự hiện diện áp đảo của các doanh nghiệp FDI trong chuỗi giá trị có thể gia tăng cạnh tranh, đẩy lùi các doanh nghiệp trong nước hoặc kìm hãm họ trong các phân khúc có giá trị gia tăng thấp với ít cơ hội nâng cấp công nghệ”.
Liên danh Sơn Hải – Thăng Long ICC trúng gói thầu 1.700 tỷ ở Hưng Yên
(VNF) - Gói thầu hơn 1.700 tỷ đồng thi công tuyến đường song hành giai đoạn 1 thuộc dự án kết nối Thái Bình – Hưng Hà – Hưng Yên đã được giao cho Liên danh Sơn Hải – Thăng Long ICC.
Quảng Ninh: Tính cách thu hút hơn 142.000 tỷ vốn đầu tư trong nước
(VNF) - Quảng Ninh đang khẳng định sức hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư trong nước, khi tỉnh đặt ra mục tiêu thu hút khoảng 142.387 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước trong năm 2026.
Xây dựng chính quyền đô thị thông minh trong kỷ nguyên số
(VNF) - Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số là một trong các chủ đề nổi bật nhận được nhiều ý kiến tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 tại TP. HCM.
Tốn kém khi thực thi ESG: 'Doanh nghiệp nên bắt đầu từ dự án nhỏ'
(VNF) - Đưa ra lời khuyên về việc thực hiện ESG với doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên bắt đầu thực hiện từ các dự án nhỏ với chi phí thấp.
Thúc đẩy chuyển đổi kép cho phát triển bền vững: Những thách thức cần vượt qua
(VNF) - Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Đây vừa là cơ hội để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu, vừa là thách thức lớn đối với doanh nghiệp và cơ quan quản lý về thể chế, nguồn lực, hạ tầng công nghệ và năng lực nhân sự.
'Chốt' nhà đầu tư mở rộng cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận 36.000 tỷ
(VNF) - Liên danh do Đèo Cả đứng đầu được chỉ định là nhà đầu tư dự án mở rộng cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.
Kinh tế tuần hoàn: ‘Thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi’
(VNF) - Theo ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu và Môi trường - UNDP Việt Nam, trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Chính sách đã rất tiến bộ, nhưng doanh nghiệp và địa phương cần thêm công cụ, dữ liệu và hướng dẫn cụ thể để triển khai.
Ưu đãi chưa từng có, Việt Nam 'trải thảm đỏ' mời gọi đầu tư bán dẫn
(VNF) - Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tham gia sâu vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Từ khung định hướng chiến lược cấp quốc gia đến cấu trúc chính sách ưu đãi chưa từng có tiền lệ, Nhà nước đã tạo những động lực mạnh mẽ nhằm thu hút đầu tư, phát triển nhân lực và nâng cao năng lực công nghệ trong lĩnh vực bán dẫn – trụ cột của nền kinh tế số tương lai.
'Việt Nam không chạy theo số lượng lớn tín chỉ giá rẻ'
(VNF) - Thay vì tập trung tạo ra lượng lớn tín chỉ carbon giá rẻ, Việt Nam nhấn mạnh việc phát triển tín chỉ chất lượng cao nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
Đề xuất bổ sung sân bay Măng Đen và Vân Phong vào quy hoạch quốc gia
(VNF) - Cục Hàng không Việt Nam đề nghị bổ sung hai sân bay Măng Đen và Vân Phong vào hệ thống sân bay quốc gia. Đây là hai dự án được đánh giá có vai trò quan trọng trong kết nối vùng, thúc đẩy du lịch, logistics và hỗ trợ phát triển kinh tế tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Panasonic: Biểu tượng điện tử Nhật Bản chọn Việt Nam là địa bàn chiến lược
(VNF) - Ông Taka Fujino, Tổng Giám đốc Panasonic Việt Nam cho biết, Việt Nam là một thị trường chiến lược của Panasonic tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Hà Nội đưa thêm 117 dự án vào diện kiểm soát
(VNF) - Trong quá trình thanh tra 712 dự án, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục phát hiện thêm 117 dự án cần xử lý.
Cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Israel
(VNF) - VIFTA mang đến khung pháp lý mới, với các nghĩa vụ chung về dịch vụ và đầu tư giữa Việt Nam và Israel, giúp doanh nghiệp hai bên thuận lợi tiếp cận thị trường, bảo vệ quyền lợi đầu tư và thúc đẩy hợp tác kinh tế bền vững.
Vingroup muốn xây đường vượt biển Cần Giờ 100.000 tỷ vào năm sau
(VNF) - Tuyến đường vượt biển Cần Giờ - Vũng Tàu dự kiến có tổng mức đầu tư hơn 100.000 tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá cho giao thông ven biển phía Nam TP. HCM.
23 lô chung cư hơn 50 năm tuổi giữa trung tâm TP.HCM chờ xây mới
Cụm chung cư Ngô Gia Tự (phường Vườn Lài, TP. HCM) được xây từ năm 1968 và hiện xếp loại D. Đến nay, việc tháo dỡ để xây mới vẫn dang dở, dự án cũng chưa có nhà đầu tư.


































































