Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
Trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vai trò trong bản đồ sản xuất thế giới. Tuy nhiên, thách thức cũng không hề nhỏ khi giá trị gia tăng từ sản xuất công nghiệp của doanh nghiệp trong nước vẫn còn hạn chế, tỷ lệ nội địa hóa thấp, năng lực cạnh tranh chưa tương xứng với tiềm năng.
TS. Lương Minh Huân – Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp (VCCI) mới đây đã có phân tích toàn diện về thực trạng, cơ hội, thách thức cũng như các khuyến nghị nhằm tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam vào chuỗi cung ứng.

Thực trạng và cơ hội cho doanh nghiệp Việt
Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển công nghiệp. Các nghị quyết chiến lược như Nghị quyết 52 (2019) về chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0, Nghị quyết 29 (2023) về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa, hay Nghị quyết 57 (2024) về đột phá khoa học – công nghệ đã định hình con đường đi rõ ràng.
Các Nghị quyết đã đề ra mục tiêu đến năm 2030, công nghiệp sẽ chiếm trên 40% GDP, trong đó công nghiệp chế biến – chế tạo đạt khoảng 30%, giá trị sản phẩm công nghệ cao vượt 45%.
Thực tế, công nghiệp chế biến – chế tạo đã và đang trở thành trụ cột thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Năm 2024, khu vực FDI đóng góp hơn 289 tỷ USD xuất khẩu, chiếm 71,4% tổng kim ngạch. Riêng điện thoại và linh kiện đạt khoảng 57 tỷ USD, trong đó trên 99% thuộc về doanh nghiệp FDI như Samsung, LG. Tương tự, máy tính, điện tử và linh kiện đạt khoảng 53 tỷ USD, với tỷ lệ FDI chiếm tới 97%. Trong khi đó, doanh nghiệp trong nước chủ yếu xuất khẩu nông sản, dệt may, giày dép và có giá trị gia tăng chưa cao.
Dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay mở ra nhiều cơ hội. Xu hướng “Trung Quốc +1” giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ vị trí địa lý thuận lợi, ổn định chính trị và tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP. Đồng thời, thị trường nội địa hơn 100 triệu dân với tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng cũng tạo ra nhu cầu lớn cho sản phẩm công nghiệp.

Song song với cơ hội, Việt Nam phải đối diện với thách thức khi giá trị gia tăng từ sản xuất cải thiện chậm, tỷ lệ nội địa hóa ở nhiều ngành vẫn thấp. Ngành điện tử mới chỉ đạt 5–10% tỷ lệ nội địa hóa, công nghiệp ô tô 7–10% so với mục tiêu 40 – 55% vào năm 2030. Linh kiện có giá trị cao như hệ thống phanh, hộp số, hệ thống lái phần lớn vẫn phải nhập khẩu.
Theo khảo sát của JETRO năm 2025, tỷ lệ cung ứng nội địa tại Việt Nam đạt 36,6%, giảm so với 2023, trong đó doanh nghiệp địa phương chỉ chiếm khoảng 15,7% trong chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp Nhật.
Để doanh nghiệp Việt vươn lên trong chuỗi cung ứng
Để tận dụng tốt hơn cơ hội từ dịch chuyển chuỗi giá trị, TS. Lương Minh Huân nhấn mạnh: sự chủ động của doanh nghiệp, sự đồng hành của Nhà nước và vai trò kết nối của hiệp hội, tổ chức hỗ trợ là ba trụ cột quan trọng.
Trước hết, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Khảo sát VCCI năm 2022 cho thấy 64,7% doanh nghiệp chưa có sự chuẩn bị gì, chỉ 15,3% có chiến lược dài hạn rõ ràng. Điều này khiến phần lớn doanh nghiệp mới dừng lại ở “phần ngọn” của vấn đề, tập trung vào đáp ứng đơn hàng thay vì xây dựng năng lực nền tảng như quản trị, công nghệ, tiêu chuẩn chất lượng.
Các khó khăn mà doanh nghiệp thường gặp phải bao gồm: thiếu vốn để đầu tư máy móc – công nghệ, hạn chế về nhân lực chất lượng cao, khó đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và thời gian giao hàng. Do đó, ngoài việc tự chủ nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và thích ứng, doanh nghiệp cần tận dụng hỗ trợ từ nhiều phía, không chỉ từ Nhà nước mà cả từ hiệp hội doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế và đặc biệt là những doanh nghiệp dẫn dắt chuỗi.

Về phía Nhà nước, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã đặt trọng tâm vào việc thúc đẩy liên kết, xây dựng chuỗi giá trị, áp dụng tỷ lệ nội địa hóa theo lộ trình, cũng như yêu cầu dự án FDI lớn phải có kế hoạch sử dụng chuỗi cung ứng nội địa. Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động triển khai (Nghị quyết 138/NQ-CP), trong đó chú trọng ba hướng: tiếp cận thị trường, tiếp cận vốn, và tiếp cận đất đai – mặt bằng sản xuất. Ví dụ, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ và khởi nghiệp sáng tạo sẽ được ưu tiên vay vốn tín dụng cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; các khu công nghiệp phải dành quỹ đất tối thiểu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, công nghệ cao.
Các hiệp hội doanh nghiệp cũng được kỳ vọng đóng vai trò cầu nối, từ nghiên cứu thị trường, đào tạo, tư vấn đến xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp nội địa. Đây chính là chìa khóa để tạo lập hệ sinh thái hỗ trợ lẫn nhau, giúp doanh nghiệp Việt Nam từng bước nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị.
TS. Lương Minh Huân khẳng định: “Đã đến lúc cộng đồng doanh nghiệp phải xây dựng chiến lược, mục tiêu và kế hoạch hành động rõ ràng để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngoài sự hỗ trợ của Nhà nước, doanh nghiệp cần tận dụng nhiều hơn nguồn lực từ đối tác, hiệp hội và các tổ chức quốc tế, đồng thời không ngừng đổi mới sáng tạo và phát huy vai trò dẫn dắt của những doanh nghiệp tiên phong.
Trong kỷ nguyên dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp Việt Nam đứng trước cả cơ hội vàng lẫn sức ép cạnh tranh khốc liệt. Nếu biết tận dụng xu hướng FDI dịch chuyển, lợi thế FTA, đồng thời nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng, Việt Nam có thể không chỉ là công xưởng gia công mà còn trở thành trung tâm sản xuất có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực.
Điều đó đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ của Nhà nước, sự năng động của cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ hiệu quả từ hiệp hội, tổ chức quốc tế. Con đường công nghiệp tự chủ – hùng cường sẽ chỉ thành hiện thực khi doanh nghiệp Việt Nam thật sự bước ra sân chơi toàn cầu với tâm thế chủ động và bản lĩnh.
Mở cửa chuỗi giá trị toàn cầu: Biến đối thủ thành đối tác và hợp lực để đi xa
Bảo vệ doanh nhân trước nguy cơ hình sự hoá quan hệ kinh tế
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
‘Phi nông bất ổn’ và bài học 80 năm phát triển nông nghiệp Việt Nam
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
Đầu tư giáo dục tăng tốc: Hoàn thiện cơ chế bảo vệ nhà đầu tư trước những cú sốc
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
Phát triển kinh tế tư nhân: 'Thời điểm không thể chậm trễ để khắc phục những thiếu hụt'
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
'Cần một cuộc đổi mới lần hai cho kinh tế tư nhân'
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
Vì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
Siêu đô thị TP.HCM: Hợp lực để cạnh tranh với các trung tâm logistics toàn cầu
(VNF) - Việc TP. HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một bước đi hành chính, mà còn mở ra kỳ vọng đưa thành phố trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực. Trong cấu trúc kinh tế mới, vai trò của chuỗi cung ứng, hạ tầng cảng biển, và sự liên kết vùng đang trở thành động lực then chốt để Việt Nam cạnh tranh trên bản đồ logistics quốc tế.
Gần dân và sát dân: Từ cải cách hành chính đến vun đắp lòng tin
(VNF) - Ở Hà Tĩnh, bộ máy chính quyền hai cấp tỉnh – xã được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm và cải cách thủ tục là động lực.
Chuyển đổi số để chính quyền gần dân và dân gần chính quyền
(VNF) - Nếu như tinh gọn bộ máy là bước đi đột phá về tổ chức, thì chính quyền số là cuộc cách mạng về phương thức vận hành. Tại Hà Tĩnh, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà đang hiện diện cụ thể ở từng xã, phường – từ thủ tục hành chính, phản ánh hiện trường đến cách chính quyền ra quyết định.
Cửa Việt bị 'thắt cổ chai': Cảnh báo khi dòng sông bị chèn ép
(VNF) - Cửa Việt – cửa sông chiến lược phía nam tỉnh Quảng Trị – từ lâu giữ vai trò là "họng xả" cho toàn bộ hệ thống sông Thạch Hãn, sông Vĩnh Phước và sông Hiếu. Tuy nhiên, khu vực này hiện đang đối diện nguy cơ trở thành một điểm "thắt cổ chai" – không chỉ do tác động của tự nhiên mà còn bởi hàng loạt công trình nhân tạo lấn chiếm lòng sông, xây dựng kiên cố dọc hai bên bờ.
Phát triển nghề tư vấn tài chính cá nhân chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế, gắn với phát triển kinh tế tư nhân
(VNF) - Trước thềm đại hội XIV của Đảng, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) kiến nghị về việc phát triển nghề tư vấn tài chính cá nhân chuyên nghiệp gắn với phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam
Hà Tĩnh muốn xây khu thương mại tự do tại Vũng Áng
(VNF) - Khu thương mại tự do Vũng Áng được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm logistics quốc tế, phục vụ cả thị trường Đông Dương.
Quảng Trị mới: Đường lớn đã mở
(VNF) - Tỉnh Quảng Trị mới có diện tích gần 12.700 km², dân số hơn 1,8 triệu người, 78 đơn vị hành chính, trung tâm chính trị – hành chính đặt tại TP. Đồng Hới.
Hàng giả tràn lan: Doanh nghiệp mất tiền, quốc gia mất uy tín
(VNF) - Hàng giả len lỏi từ xa xỉ phẩm đến hàng thiết yếu, âm thầm gặm mòn doanh thu, bào mòn động lực đầu tư, làm mất hình ảnh và xói mòn niềm tin quốc tế đối với nền kinh tế quốc gia. Cuộc chiến chống hàng giả chưa có hồi kết, nhưng lại là điều kiện sống còn để giữ sức khỏe của nền kinh tế.
TP.HCM mới: Tầm nhìn trung tâm logistics biển hàng đầu Đông Nam Á
(VNF) - TP.HCM mới mở ra cơ hội phát triển lĩnh vực vận tải và logistics sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu tạo thành siêu đô thị với những lợi thế cảng biển hiếm có.
Bảo vệ doanh nhân trước nguy cơ hình sự hoá quan hệ kinh tế
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
Cập nhật tiến độ vành đai 2 gần 7.500 tỷ đồng của Hải Phòng
(VNF) - Đường vành đai 2 đoạn tuyến Tân Vũ - Hưng Đạo - đường Bùi Viện đang được đẩy nhanh, kỳ vọng hoàn thành sớm để tăng cường kết nối hạ tầng Hải Phòng.
































































