Làn sóng mua bán sổ tiết kiệm: Cảnh báo những rủi ro

Nở rộ hoạt động chuyển nhượng sổ tiết kiệm

Gần đây, nhiều người đăng tin chuyển nhượng sổ tiết kiệm trên các trang mạng xã hội. Chỉ cần gõ từ khóa “mua bán sổ tiết kiệm với lãi suất cao”, người dùng sẽ dễ dàng bắt gặp hàng loạt bài đăng với nội dung chuyển nhượng, mua bán sổ tiết kiệm với lãi suất cao.

Bằng cách chuyển nhượng, bên bán sổ tiết kiệm sẽ tránh được việc phải nhận lãi không kỳ hạn cho số tiền rút sớm. Còn bên mua cũng được hưởng lợi khi kỳ hạn còn lại chỉ ít tháng, lại được hưởng lãi suất cao hơn rất nhiều so với mở sổ tiết kiệm mới với mức lãi suất thấp như hiện nay.

Bên cạnh đó, một số người đã nhanh chóng chớp thời cơ, đứng ra làm trung gian môi giới chuyển nhượng sổ tiết kiệm để hưởng "hoa hồng".

Giới chuyên gia cho biết, có rất nhiều lý do để khách hàng muốn bán, chuyển nhượng sổ tiết kiệm như: do cần vốn và ngại việc tất toán sổ tiết kiệm trước hạn hay có mong muốn đáo hạn sớm để tranh thủ gửi lại trước khi lãi suất giảm sâu hoặc cần tiền gấp để đầu tư nhưng không muốn cắm sổ vay ngân hàng bởi lãi vay đang quá cao nên không ít người đã chọn bán lại sổ tiết kiệm…

Thời gian qua, việc lãi suất huy động chuyển đột ngột từ mức cao chót vót, từ mức 11-12%/năm, xuống mức dưới 9%/năm đã khiến việc chuyển nhượng sổ tiết kiệm bỗng trở nên sôi động.

Anh Minh Tiến (Hà Đông, Hà Nội) cần tiền để mua mảnh đất nên anh đã quyết định chuyển nhượng sổ tiết kiệm. Anh Tiến cho biết do cần tiền gấp, trong khi sổ tiết kiệm còn 5 tháng mới tất toán. Anh hỏi vay thế chấp sổ tiết kiệm thì mức lãi suất vay tương đối cao trong khi thủ tục vay, trả khá mất thời gian. Sau đó, anh biết đến dịch vụ mua bán sổ tiết kiệm.

Anh Tiến cho biết, sử dụng hình thức này sẽ có lợi hơn là cắm sổ vay ngân hàng. Dù mất một chút phí sang nhượng, chi phí cho người môi giới nhưng anh giữ được toàn bộ số tiền lãi của các tháng đã gửi. Trong khi nếu tất toán trước hạn, lãi suất anh nhận được chỉ 0,5%/năm.

Cẩn trọng rủi ro khi chuyển nhượng sổ tiết kiệm trên mạng

Việc mua bán, chuyển nhượng sổ tiết kiệm đã được quy định tại Thông tư số 48/2018/TT-NHNN ban hành vào ngày 31/12/2018.

Theo đó, sổ tiết kiệm cũng là loại giấy tờ có giá và người chủ sở hữu có đầy đủ các quyền định đoạt tài sản theo quy định pháp luật.

Thông tư 48 nêu rõ, việc chuyển giao quyền sở hữu tiền gửi tiết kiệm được thực hiện như sau: Tổ chức tín dụng hướng dẫn người gửi tiền cách thực hiện chuyển giao quyền sở hữu tiền gửi tiết kiệm hợp pháp.

Trường hợp sổ được chuyển nhượng theo thừa kế, đối tượng nhận sang tên cần đảm bảo là công dân Việt Nam (nếu là sổ gửi bằng đồng Việt Nam) hoặc công dân Việt Nam là người cư trú (nếu sổ gửi bằng ngoại tệ).

Thủ tục chuyển nhượng sổ tiết kiệm cũng đơn giản, nhanh gọn tại chi nhánh/phòng giao dịch ngân hàng, với sự hỗ trợ trực tiếp của giao dịch viên.

Các bên phải lập giấy chuyển quyền sở hữu sổ tiết kiệm theo mẫu quy định của ngân hàng. Chữ ký của người chuyển quyền sở hữu phải đúng với chữ ký mẫu đã đăng ký tại điểm giao dịch tiết kiệm nơi gửi tiền. Sau khi nhận chuyển nhượng quyền sở hữu tài khoản tiền gửi, người nhận chuyển nhượng chỉ được thực hiện giao dịch tại nơi đã thực hiện giao dịch chuyển nhượng.

Dù việc chuyển nhượng, mua bán sổ tiết kiệm có lợi cho cả 2 bên nhưng các chuyên gia cho rằng, người chuyển nhượng và nhận chuyển nhượng cần tuân thủ các quy định tại Thông tư 48 để tránh rủi ro.

Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần cho biết, hiện có 2 hình thức các ngân hàng đang áp dụng cho hình thức chuyển giao quyền sở hữu tiền gửi tiết kiệm, một là ủy quyền cho người khác nhận tiền khi đến hạn, hai là cho - tặng sổ tiết kiệm.

Ở hình thức ủy quyền, ông A có thể ủy quyền cho bà B rút tiền tại sổ tiết kiệm của mình (lãi suất giữ nguyên) nhưng bà B chỉ được sở hữu số tiền này khi đáo hạn sổ. Còn ở hình thức cho - tặng, quyền lợi của người nhận chuyển nhượng sẽ được đảm bảo và đầy đủ hơn.

Tuy nhiên, ngân hàng không quan tâm, xác minh thỏa thuận giữa hai bên là mua - bán mà chỉ thực hiện với hình thức cho - tặng, nhân viên giao dịch tại một ngân hàng cổ phần giải thích thêm. Như vậy, những tranh chấp về chuyện mua bán giữa chủ cũ và mới của sổ tiết kiệm, nếu có, sẽ không có sự xác nhận của ngân hàng.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết việc mua bán, chuyển nhượng sổ tiết kiệm lãi suất cao cũng diễn ra ở các nước trên thế giới. Vì có cung ắt sẽ có cầu. Nhưng việc này cần thực hiện theo đúng quy luật để tránh các phát sinh gây tranh cãi, kiện tụng về sau.