Sáng 29/8, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về công bố Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng.
Thực tiễn xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động tố tụng cho thấy, các hành vi cản trở hoạt động tố tụng xảy ra ngày càng nhiều, có xu hướng gia tăng, gây khó khăn cho việc giải quyết vụ việc, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giải quyết vụ việc của cơ quan, người có thẩm quyền, tính tôn nghiêm và quyền uy của tư pháp.
Trong khi đó, pháp luật chưa có văn bản quy định có hệ thống về việc xử phạt các hành vi cản trở hoạt động tố tụng mà chỉ có một số quy định chung, chưa cụ thể, chưa rõ ràng về xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng nằm rải rác trong Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính.
Việc ban hành một văn bản pháp luật thống nhất và chi tiết, tạo cơ sở pháp lý để xử lý nghiêm minh những hành vi cản trở hoạt động tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong tố tụng và ý thức chấp hành pháp luật, phòng ngừa những vi phạm có thể xảy ra; nâng cao uy tín của cơ quan nhà nước, bảo đảm sự tôn nghiêm của tòa án, bảo đảm sự tôn trọng của cá nhân, cơ quan, tổ chức đối với cơ quan tiến hành tố tụng; tạo điều kiện giải quyết các vụ việc nhanh chóng, hiệu quả, đúng pháp luật.
"Với những lý do trên, việc ban hành Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng là cần thiết", ông Nguyễn Trí Tuệ, Phó chánh án TAND Tối cao, cho hay.
Đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả, Pháp lệnh quy định cụ thể hành vi cản trở hoạt động tố tụng, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với 3 nhóm hành vi.
Cụ thể, thứ nhất là với nhóm hành vi cản trở hoạt động tố tụng hình sự, gồm các hành vi: Tố giác, báo tin về tội phạm sai sự thật; tiết lộ bí mật điều tra; vi phạm quy định về sự có mặt theo giấy triệu tập; cản trở đại diện của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân tham gia tố tụng; cản trở hoạt động xác minh, thu thập chứng cứ; ngăn cản việc cấp, giao nhận, thông báo hoặc không thực hiện trách nhiệm cấp, giao, chuyển, gửi, niêm yết, thông báo văn bản tố tụng; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, xâm hại sức khỏe của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Thứ hai là với nhóm hành vi cản trở hoạt động tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại tòa án nhân dân, đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, gồm các hành vi sau: Cố ý không có mặt theo giấy triệu tập của tòa án; cản trở đại diện của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân tham gia tố tụng theo yêu cầu của tòa án; cản trở hoạt động xác minh, thu thập chứng cứ của cơ quan, người có thẩm quyền; cản trở việc cấp, giao, nhận, tống đạt, thông báo văn bản tố tụng của tòa án; can thiệp vào việc giải quyết vụ án, vụ việc; xúc phạm, xâm hại đến sự tôn nghiêm, uy tín của tòa án; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, xâm hại sức khỏe của người có thẩm quyền hoặc những người khác thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của tòa án và đưa tin sai sự thật.
Thứ ba là với nhóm hành vi vi phạm nội quy phiên tòa, phiên họp; cản trở hoạt động tố tụng; hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả, gồm: Hành vi vi phạm nội quy phiên tòa, phiên họp và hành vi khác cản trở hoạt động tố tụng…
Tại buổi họp báo hôm nay, trả lời về quy định liên quan đến hoạt động tác nghiệp ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, ông Nguyễn Trí Tuệ, Phó chánh án TAND Tối cao, cho biết trong ba luật về tố tụng dân sự, hành chính và hình sự đều đã quy định nhưng chỉ nêu nguyên tắc cơ bản, quy định chung, không quy định hành vi nào thì bị xử phạt, mức xử phạt thế nào, ai là người xử phạt cụ thể nên phải ban hành pháp lệnh này.
Ông Tuệ nhấn mạnh, việc ghi âm, ghi hình phải được sự đồng ý để bảo đảm quyền con người. Báo chí có quyền của báo chí, nhưng người khác cũng có quyền của công dân.
"Luật báo chí quy định báo chí được phép ghi âm, ghi hình nhưng ghi âm, ghi hình cũng phải tôn trọng quyền của người khác, họ có đồng ý không? Cái này luật quy định rồi, không phải chúng tôi vẽ ra để gây khó khăn cho báo chí. Chúng tôi rất muốn tạo mọi điều kiện cho báo chí hoạt động nhưng luật quy định muốn vào tác nghiệp tại phiên tòa thì phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa”, ông Tuệ cho hay.
Về lý do luật sư bị xử phạt nặng hơn trong cùng hành vi vi phạm, Phó chánh án TAND Tối cao lý giải, luật sư là người am hiểu luật nên phải làm gương. Khi tham gia tố tụng, họ phải thể hiện sự tôn trọng pháp luật, thậm chí làm gương cho những người khác tuân thủ theo. Vì vậy khi họ vi phạm thì mức xử phạt nặng hơn.
“Chúng tôi sang Hàn Quốc, phòng xét xử không có người, chúng tôi chụp ảnh chỉ để làm mẫu thôi mà họ còn nói không được và yêu cầu xóa đi”, ông Nguyễn Trí Tuệ nói.
