Lý do Thaco tiếp quản công ty nông nghiệp của bầu Đức

Đây là thông tin được ông Trần Bảo Sơn, Thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai – HAGL Agrico (HNG) chia sẻ tại phiên họp Đại hội đồng cổ đông thường niên 2021 diễn ra ngày 4/6.

Cụ thể, vị lãnh đạo doanh nghiệp cho biết trước khi Thaco đầu tư vào, HAGL Agrico chỉ tập trung trồng các loại cây công nghiệp gồm cao su, cọ dầu với tổng diện tích 84.000 ha (8.900 ha tại Việt Nam, 27.376 ha tại Lào và 47.724 ha tại Campuchia).

Tuy nhiên, năm 2017, công ty này đã ghi nhận tổng nợ lên tới 22.129 tỷ đồng, trong khi vốn điều lệ chỉ là 7.671 tỷ.

Mất thanh khoản nghiêm trọng

Năm 2018, dù HAGL Agrico đã được Nhà nước tái cơ cấu các khoản nợ và lãi vay nhưng công ty vẫn bị mất thanh khoản nghiêm trọng, không còn khả năng trả nợ.

Trong khi đó, 100% vườn cọ dầu bị bỏ hoang phế, hơn 50% vườn cao su bị còi cọc, hư hại, các vườn cây ăn trái đang ở giai đoạn trồng thử nghiệm bị sâu bệnh, xuống cấp, thu hoạch với năng suất kém do không có kinh phí chăm sóc.

Ngoài ra, dự án đầu tư sân bay Nọng Khang (Lào), tổng mức đầu tư 75 triệu USD theo hình thức cho chính phủ Lào vay và khấu trừ dần vào nghĩa vụ thuế, thuê đất dù đã chi 1.357 tỷ đồng cũng bị ngưng trệ do thiếu vốn.

Giai đoạn này, duy nhất vườn chuối của công ty là khả thi với diện tích đã trồng 4.658 ha.

Trước tình hình này, HAGL và HAGL Agrico đã mời gọi Thaco tham gia đầu tư với định hướng tập trung phát triển trồng cây ăn trái, chủ đạo là chuối.

Thaco sau đó đã nâng tỷ lệ sở hữu tại công ty nông nghiệp này lên 35% cổ phần, tương đương 3.890 tỷ và thực hiện tái cơ cấu tài chính cho doanh nghiệp thông qua việc mua lại các công ty con và cho vay tiền.

Đáng chú ý, Thaco đã mua lại 3 công ty cao su của HAGL Agrico tại Campuchia và Gia Lai, với tổng diện tích đất 22.462 ha, giá chuyển nhượng 7.623 tỷ đồng để giảm nợ tới hạn và khai thác quỹ đất đang để hoang hóa.

Đến cuối năm 2018, tổng nợ vay của công ty nông nghiệp này đã giảm 2.274 tỷ xuống còn 19.855 tỷ đồng, trong khi vốn điều lệ tăng lên 8.868 tỷ. Cùng năm, công ty ghi nhận khoản lỗ 660 tỷ đồng.

Với việc bán 3 công ty cao su kể trên, đến năm 2019, tổng diện tích đất HAGL Agrico quả lý giảm còn 56.493 ha. Cùng năm, công ty ghi nhận 1.811 tỷ đồng doanh thu, nhưng lỗ tới 2.444 tỷ đồng.

Tuy vậy, điểm tích cực là nợ vay của công ty đã giảm còn 13.542 tỷ, trong khi vốn điều lệ tăng lên mức 11.085 tỷ đồng.

"Bất đắc dĩ phải tiếp quản HAGL Agrico"

Trong năm 2020 vừa qua, Thaco tiếp tục giúp HAGL Agrico cơ cấu nợ thông qua các khoản cho vay không tài sản đảm bảo với tổng số tiền 6.274 tỷ.

Tuy nhiên, do các nông trường chưa có quy hoạch tổng thể, chưa đầu tư hạ tầng kỹ thuật đồng bộ dẫn đến tình trạng thiếu nước tưới và điện vào mùa nắng, ngập úng vào mùa mưa, hệ thống giao thông chưa đáp ứng sản xuất và logistics…

Đến giữa năm 2020, HAGL Agrico tiếp tục bị thiếu hụt dòng tiền để thanh toán các khoản nợ đến hạn, thiếu tiền mua vật tư chăm sóc và đầu tư cho các hạ tầng kỹ thuật quan trọng.

Vì vậy, ban lãnh đạo HAGL Agrico và HAGL đã phải bán tiếp 4 công ty sở hữu 20.744 ha đất tại Koun mun (Campuchia) và Đắk Lắk, Gia Lai với giá 9.095 tỷ cho Công ty Cổ phần Nông nghiệp Trường Hải (Thagrico) – công ty con của Thaco.

Ngoài ra, HAGL Agrico vẫn còn nợ lại Thaco hơn 2.600 tỷ (không tính lãi và hoàn trả từng phần trong 3 năm).

Theo ban lãnh đạo doanh nghiệp, đây là nguồn lực giúp công ty giải quyết được khó khăn trước mắt và cứu được vườn chuối đã trồng nhưng bị xuống cấp do thiếu vốn đầu tư. Đặc biệt, giao dịch này cũng giúp công ty ghi nhận khoản lãi 931 tỷ đồng để bù khoản lỗ sản xuất kinh doanh và ghi nhận kết quả lãi sau thuế dương trong năm 2020, tránh bị hủy niêm yết.

Tuy nhiên, do HAGL Agrico và HAGL không thỏa thuận được với ngân hàng về thanh toán nợ đến hạn để lấy lại giấy tờ đất của 4 công ty trên (là tài sản thế chấp nợ của HAGL và HAGL Agrico) và giao cho Thaco. Kết quả là doanh nghiệp của tỷ phú Trần Bá Dương đã bất đắc dĩ phải tiếp quản luôn HAGL Agrico từ HAGL.

Giao dịch được thực hiện thông qua việc tăng vốn cho HAGL Agrico để cấn trừ nợ, đồng thời có thêm vốn cho doanh nghiệp tiếp tục hoạt động kinh doanh giai đoạn 2021-2023.

Theo ban lãnh đạo, năm 2021, công ty vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Trong đó, tổng diện tích đất do HAGL Agrico quản lý còn lại là 35.749 ha.

Do vẫn tồn tại nhiều khó khăn trong hoạt động khai thác các vườn cây, ban lãnh đạo HAGL Agrico dự kiến doanh thu cả năm nay sẽ đạt 1.465 tỷ đồng và lỗ sau thuế 84 tỷ đồng.

Đến giai đoạn 2022-2023, HAGL Agrico dự kiến tập trung nâng sản lượng và chất lượng các vườn cây hiện hữu, đồng thời chuyển đổi các vườn cây ăn trái kém hiệu quả để trồng các loại cây ăn trái có giá trị cao và nhu cầu thị trường tiêu thụ lớn.

Công ty cũng dự kiến đầu tư chuồng trại, chăn nuôi bò sinh sản và bò thịt theo mô hình bán chăn thả trong vườn cây với quy mô 17.000 con năm 2022 và tăng lên 45.000 con vào năm 2023.

Cũng tại đại hội lần này, ban lãnh đạo đã trình cổ đông kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 7.415 tỷ, lên mức 18.500 tỷ đồng thông qua phát hành cổ phiếu hoán đổi nợ với Thagrico trước đó. Tính đến cuối tháng 5, tổng nợ mà HAGL Agrico đang vay tại Thagrico lên tới 7.278 tỷ đồng.