Miệt mài mua cổ phiếu REE, 'ông lớn' Singapore tham vọng gia tăng quyền lực

Miệt mài tìm cơ hội gia tăng sở hữu

Platinum Victory Pte. Ltd., vừa đăng ký chào mua công khai 4 triệu cổ phiếu REE của Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (HoSE: REE), tương đương 0,85% vốn của doanh nghiệp này.

Giá chào mua dự kiến là 80.000 đồng/cổ phiếu, tương đương số tiền dự chi là hơn 320 tỷ đồng. Mức giá này cao hơn thị giá của cổ phiếu REE trên thị trường chứng khoán gần 23%.

Bản thân cổ phiếu REE cũng đã tăng giá khá mạnh kể từ thời điểm đầu năm cho đến nay. Thị giá của REE đã tăng khoảng 32% trong 6 tháng trở lại đây, từ vùng giá 49.000 đồng/cổ phiếu lên mức 65.200 đồng/cổ phiếu (giá đóng cửa phiên 5/7/2024).

Thậm chí trong phiên 20/6 vừa qua, REE đã thiết lập mức giá đỉnh cao nhất trong lịch sử hoạt động, đạt 65.700 đồng/cổ phiếu.

Về phía Platinum Victory, quỹ ngoại này hiện là cổ đông lớn nhất của REE, nắm giữ hơn 164 triệu cổ phiếu REE, tương đương tỷ lệ sở hữu 34,85%. Nếu chào mua thành công 4 triệu cổ phiếu REE, Platinum Victory sẽ nâng số lượng nắm giữ lên hơn 168 triệu đơn vị, tương đương tỷ lệ sở hữu đạt 35,7%.

Được biết, quỹ ngoại này liên tục đăng ký mua vào cổ phiếu REE trong nhiều năm vừa qua. Tuy nhiên, việc gia tăng sở hữu tại REE của Platinum Victory lại không thuận lợi khi mà doanh nghiệp này luôn trong tình trạng kín room ngoại, khiến các giao dịch của Platinum Victory hầu như đều không thực hiện được.

Tương tự trong lần chào mua này, các nhà đầu tư nội không thể tham gia bán vì rào cản room ngoại tại REE (49%). Platinum Victory chỉ có thể mua được cổ phiếu REE từ các nhà đầu tư ngoại khác nếu muốn gia tăng sở hữu vượt mức 35%.

Vào năm 2019, Platinum Victory đã từng chào mua công khai cổ phiếu REE với số lượng lên tới hơn 31,3 triệu đơn vị với giá chào mua 45.000 đồng/cổ phiếu (cao hơn 20-25% thị giá cổ phiếu REE ở thời điểm đó).

Tuy nhiên, kết quả quỹ ngoại này chỉ mua được 40% trên tổng số lượng đăng ký, tương đương mua thành công hơn 12,6 triệu cổ phiếu REE, bất chấp mức giá hấp dẫn. Tỷ lệ sở hữu của Platinum Victory tăng từ 24,9% lên 28,97%.

Có thể thấy rằng Platinum Victory đặt nhiều kỳ vọng vào REE khi miệt mài tìm cơ hội gia tăng sở hữu tại doanh nghiệp này, từ việc mua cổ phiếu khớp lệnh trên sàn đến chào mua công khai.

Bên cạnh Platinum Victory, cổ đông lớn thứ 2 của REE là Chủ tịch Nguyễn Thị Mai Thanh cũng không “ngại” chi hơn trăm tỷ đồng để gom thêm cổ phiếu REE. Theo đó, bà Mai Thanh đã mua thành công 2,47 triệu cổ phiếu REE theo phương thức thoả thuận từ ngày 10/5 đến ngày 7/6 vừa qua, tỷ lệ sở hữu tăng lên mức 12,2%. Tính cả những người có liên quan đến bà Nguyễn Thị Mai Thanh như chồng và con gái, tỷ lệ sở hữu của gia đình Chủ tịch REE rơi vào khoảng hơn 21,56%.

“Quyền lực” của cổ đông sở hữu trên 35%

Nếu việc chào mua công khai cổ phiếu REE của Platinum Victory thành công, quỹ ngoại này sẽ nắm được quyền phủ quyết tại REE khi đưa tỷ lệ sở hữu trên lên mức 35%. Điều này đồng nghĩa với việc không có cổ đông nào có thể đạt được tỷ lệ chi phối 65%, cho phép sự kiểm soát và quyết định chiến lược.

Giới đầu tư cho rằng đây có thể là mục đích của việc miệt mài tìm cơ hội mua cổ phiếu REE của Platinum Victory trong nhiều năm qua. Trên thực tế, việc nắm giữ trên 35% vốn có thể đem đến nhiều “quyền lực” cho cổ đông khi có thể phủ quyết các vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền của ĐHĐCĐ.

Đơn cử như câu chuyện tại Tổng công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (HNX: PTI), cổ đông lớn nắm giữ hơn 35% vốn của công ty bảo hiểm này là DB Insurance (Hàn Quốc) đã liên tục phủ quyết các tờ trình về phương tăng vốn điều lệ tại các phiên họp thường niên năm 2022 và 2023.

Tại ĐHĐCĐ năm 2023, đại diện cho cổ đông DB Insurance cho rằng việc tăng vốn có thể làm PTI gặp khó khăn về thủ tục sau khi kinh doanh thua lỗ vào năm 2022. Mặt khác, biên độ thanh toán của PTI đã được cải thiện do kết quả kinh doanh đầu năm 2023 tốt lên nên việc tăng vốn là chưa cần thiết.

Đến ĐHĐCĐ thường niên 2024, cổ đông lớn này tiếp tục không tán thành 2 phương án tăng vốn mà HĐQT PTI đề xuất là chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với tỷ lệ 1:1 và phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ từ nguồn vốn chủ sở hữu với tỷ lệ 1:1.

DB Insurance chỉ chấp thuận phương án tăng vốn điều lệ từ nguồn vốn chủ sở hữu với tỷ lệ 2:1. PTI sẽ phát hành thêm 40,2 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, dự kiến thực hiện trong năm 2024. Nhiều ý kiến cho rằng DB Insurance đang từ chối rót thêm tiền vào PTI khi chỉ đồng ý với phương án phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu (cổ phiếu thưởng), và phủ quyết các phương án chào bán cổ phiếu.

Trong khi đó, việc tăng vốn thông qua phát hành cổ phiếu thưởng chỉ là hình thức tăng vốn danh nghĩa, chỉ giúp doanh nghiệp hưởng lợi về mặt hình ảnh, tăng quy mô vốn điều lệ chứ không có dòng vốn mới vào.

Giới chuyên gia cho rằng việc không được gia tăng quy mô vốn đang làm PTI mất đi vị thế cũng như cơ hội trên thị trường bảo hiểm, làm giảm đi tính cạnh tranh của doanh nghiệp này. Được biết, PTI đã 9 năm chưa thực hiện gia tăng quy mô vốn điều lệ.

Từ câu chuyện của PTI, có thể thấy quyền phủ quyết của cổ đông lớn sở hữu trên 35% có thể làm ảnh hưởng không nhỏ tới việc kinh doanh của doanh nghiệp. Trong mùa ĐHĐCĐ diễn ra vừa qua, một số doanh nghiệp thậm chí không thể tiến hành cuộc họp vì thiếu sự có mặt của cổ đông lớn sở hữu trên 35%.