NATO tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP: ‘Bước nhảy vọt’ hay nhiệm vụ bất khả thi?
(VNF) - Các nước thành viên NATO mới đây đã thông qua mục tiêu tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2035. Dù được xem là “bước nhảy vọt” trong củng cố an ninh tập thể, mục tiêu này đang vấp phải nghi ngại lớn từ nhiều nước thành viên.
“Bước nhảy vọt” hay “nhiệm vụ bất khả thi”?
Kết thúc hội nghị thượng đỉnh thường niên tại The Hague (Hà Lan) ngày 25/6, các nhà lãnh đạo NATO đã thống nhất mục tiêu nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP đối với tất cả các quốc gia thành viên vào năm 2035.
Tổng Thư ký NATO Mark Rutte gọi đây là một “bước nhảy vọt” trong tăng cường phòng thủ tập thể, nhằm thúc đẩy đầu tư vào vũ khí hiện đại, an ninh mạng và các dự án năng lượng liên quan đến an ninh quốc phòng.

Theo chi tiết được công bố, mục tiêu 5% này bao gồm 3,5% GDP dành cho chi tiêu quốc phòng “thuần túy” – tức là ngân sách cho quân đội, trang thiết bị, huấn luyện và triển khai lực lượng – cùng với 1,5% GDP cho các hạng mục liên quan đến an ninh như năng lực chiến tranh mạng, hạ tầng phòng thủ, tình báo và công nghệ quốc phòng lưỡng dụng.
Thỏa thuận mang tính lịch sử này được xem là sự nhượng bộ, ít nhất về mặt hình thức, của các quốc gia thành viên trước sức ép kéo dài từ Mỹ về việc chia sẻ gánh nặng quốc phòng trong khối liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương.
Từ thời điểm Tổng thống Mỹ đưa ra đề xuất tăng chi tiêu lên 5% GDP vào tháng 1/2025, Washington đã nhiều lần hối thúc các đồng minh trong NATO đóng góp “công bằng hơn” thay vì phụ thuộc quá nhiều vào ngân sách quân sự của Mỹ.
Tuy nhiên, không ít lãnh đạo châu Âu tỏ ra nghi ngờ về tính khả thi của mục tiêu tham vọng này. Theo dữ liệu của chính NATO, dù khối đã đề ra mục tiêu chi tiêu 2% GDP từ năm 2014, đến nay, chỉ khoảng 70% trong tổng số 32 quốc gia thành viên đang tiệm cận mốc này. Điều đó khiến việc tăng gấp đôi ngân sách trong vòng 11 năm tới trở thành một thách thức không nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chịu nhiều sức ép từ lạm phát, nợ công và chi phí năng lượng.
Những điểm nghẽn và lối rẽ cho các thành viên NATO
Chi tiêu quốc phòng luôn là chủ đề nhạy cảm trong nội bộ NATO và là điểm gây căng thẳng kéo dài giữa Mỹ với các đồng minh châu Âu. Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Mỹ từng nhiều lần chỉ trích các nước NATO không chi đủ ngân sách quốc phòng, đồng thời đe dọa rút Mỹ khỏi liên minh. Từ năm 2018, ông đã đề xuất nâng trần chi tiêu từ 2% lên 4% GDP.

Sức ép từ Mỹ cùng với môi trường địa chính trị ngày càng phức tạp, đặc biệt là sau cuộc chiến Nga – Ukraine, đã khiến chi tiêu quốc phòng của NATO tăng mạnh trong những năm gần đây. Nếu như vào năm 2018 chỉ có 6 quốc gia đáp ứng mục tiêu 2% GDP, thì đến năm 2024, theo số liệu chính thức từ NATO, đã có 23 quốc gia vượt qua ngưỡng này.
Một số nước như Ba Lan, Estonia, Mỹ, Latvia và Hy Lạp hiện chi tiêu từ hơn 2% đến gần 4% GDP cho quốc phòng. Ba Lan, nằm ở sườn phía Đông NATO, được xem là quốc gia có mức đóng góp ấn tượng nhất, với chi tiêu vượt 4% GDP và đang trên đà cán mốc 5% trong vòng vài năm tới. Estonia, quốc gia giáp biên giới với Nga, đã phê duyệt chương trình nâng chi tiêu quốc phòng lên trung bình 5,4% GDP cho giai đoạn 2026 – 2029.
Tuy nhiên, nhiều nền kinh tế lớn như Canada, Tây Ban Nha và Ý vẫn chưa bắt kịp. Canada hiện chỉ mới đạt 1,4% GDP, dù tuyên bố sẽ hoàn thành mốc 2% vào năm 2026 – sớm hơn mục tiêu ban đầu là 2030. Ý chỉ vừa đạt 2% vào tháng 5/2025, và giới chức quốc phòng nước này thậm chí đã đặt câu hỏi về tính chính đáng của NATO trong bối cảnh hiện nay.
Tây Ban Nha là quốc gia phản đối mạnh mẽ nhất mục tiêu 5%. Thủ tướng Pedro Sánchez khẳng định rằng mức chi 2,1% GDP là đủ để Madrid đáp ứng nghĩa vụ quốc phòng theo tiêu chí cốt lõi của NATO. Ông gọi đề xuất 5% là "vô lý và phản tác dụng", đồng thời tuyên bố sẽ không thực hiện cam kết này. Phản ứng trước lập trường đó, Tổng thống Mỹ đã cảnh báo sẽ khiến Tây Ban Nha "phải trả giá" trong đàm phán thương mại, tuyên bố: "Chúng tôi sẽ khiến họ phải trả gấp đôi – và tôi thực sự nghiêm túc về điều đó”.
Với các nước còn lại, con đường đi đến mục tiêu 5% có thể sẽ phụ thuộc vào cách hạch toán linh hoạt. Một số quốc gia đang xem xét việc đưa các dự án cơ sở hạ tầng lưỡng dụng (vừa phục vụ dân sinh vừa phục vụ quốc phòng) như hệ thống thông tin, năng lượng hay an ninh mạng vào danh mục chi tiêu quốc phòng.

Anh và Đức, dù tuyên bố ủng hộ mục tiêu chung, vẫn chưa đưa ra lịch trình rõ ràng. London thậm chí đã đề nghị trì hoãn tăng thuế quốc phòng trong 3 năm do áp lực ngân sách. Ngược lại, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ, hai quốc gia từng đối mặt với làn sóng di cư và xung đột khu vực, đã duy trì mức chi tiêu trên 3% GDP trong nhiều giai đoạn.
Iceland, quốc gia duy nhất trong NATO không có lực lượng quân đội, không bị ràng buộc bởi mục tiêu 5%, nhưng vẫn cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên 1,5% GDP vào năm 2035. Trong một bài viết chung đăng trên báo Visir hôm 25/6, các lãnh đạo liên minh cầm quyền của Iceland khẳng định sẽ đầu tư mạnh hơn cho hạ tầng an ninh và phòng thủ quốc gia.
Để theo dõi tiến độ thực hiện mục tiêu 5%, NATO sẽ tổ chức một cuộc rà soát ngân sách vào năm 2029, đánh giá nỗ lực của từng quốc gia thành viên trong việc thực thi cam kết được nêu trong tuyên bố chung vừa qua. Kết quả của cuộc rà soát này sẽ là cơ sở để NATO điều chỉnh lộ trình thực hiện và duy trì sự đoàn kết nội khối trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu không ngừng biến động.
'Còng lưng' gánh ngân sách NATO, Mỹ muốn châu Âu phải nộp thêm tiền?
- Walmart 4.0 - Cuộc lột xác toàn diện của 'ông trùm' bán lẻ Mỹ 26/06/2025 08:30
- Ông lớn xe điện Trung Quốc ‘tấn công toàn diện’ vào thị trường châu Âu 25/06/2025 02:06
- Tham vọng quốc tế hóa Nhân dân tệ: Trung Quốc gặp thách thức từ bên trong 24/06/2025 01:15
Tại sao Mỹ được thế giới 'chọn mặt gửi vàng'?
(VNF) - Từ sau Thế chiến thứ 2, Mỹ luôn được coi là điểm đến hàng đầu để các quốc gia gửi vàng dự trữ. Hầm vàng lớn nhất thế giới hiện nay nằm ở Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, nơi chứa 6331 tấn vàng, trong đó khoảng 98% là vàng của 36 quốc gia nước ngoài.
Israel-Iran ngừng bắn, Bitcoin vượt mốc 105.000 USD
(VNF) - Thị trường tiền mã hóa toàn cầu vừa ghi nhận bước nhảy vọt đáng kể khi giá Bitcoin vượt mốc 105.000 USD trong phiên giao dịch ngày 24/5 (giờ Mỹ), giữa bối cảnh tình hình địa chính trị tại Trung Đông hạ nhiệt và Thượng viện Mỹ công bố dự luật pháp lý toàn diện về tiền số. Đà tăng lan rộng sang các đồng coin chủ chốt khác như Ether, vượt trở lại ngưỡng 2.400 USD, và XRP, tăng lên mức 2,19 USD.
Tỷ phú Jeff Bezos tìm cách giữ khối tài sản hơn 200 tỷ USD khi tái hôn
(VNF) - Tỷ phú Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon và hiện là một trong ba người giàu nhất thế giới với khối tài sản ước tính khoảng 220–227 tỷ USD, đang tiến tới cuộc hôn nhân lần thứ hai với cựu phát thanh viên Lauren Sanchez. Bên cạnh yếu tố cá nhân, những vấn đề tài chính và pháp lý xoay quanh đám cưới này đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ giới tài chính và luật gia quốc tế.
TT Trump bất ngờ nới lỏng trừng phạt, mở đường cho Trung Quốc mua dầu Iran
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố cho phép Trung Quốc mua dầu từ Iran, đánh dấu sự đảo chiều rõ rệt trong chính sách sau nhiều tháng áp lệnh trừng phạt lên các nhà máy lọc dầu Trung Quốc vì giao dịch với Tehran. Động thái này có thể tạo ra bước ngoặt lớn trên thị trường năng lượng và địa chính trị toàn cầu.
Biểu tình nổ ra trước tiệc cưới, tỷ phú Jeff Bezos phải đổi địa điểm
(VNF) - Trước làn sóng biểu tình dữ dội phản đối sự kiện xa hoa giữa bối cảnh môi trường và dân sinh tại địa phương đang chịu áp lực, tỷ phú Jeff Bezos và vị hôn thê Lauren Sánchez buộc phải chuyển địa điểm tổ chức đám cưới sang khu vực biệt lập nhằm đảm bảo an ninh.
Hai Tiktoker bị điều tra vì bán hàng giả, thu giữ loạt siêu xe và tiền mặt
(VNF) - Nhóm này bị cáo buộc nhập lậu hàng ngàn món đồ giả từ Trung Quốc và Hồng Kông, sau đó rao bán công khai trên Instagram, TikTok và các nền tảng mạng xã hội khác.
Căng thẳng Trung Đông hạ nhiệt: Chứng khoán toàn cầu bùng nổ, giá dầu rơi tự do
(VNF) - Tín hiệu ngừng bắn giữa Iran và Israel đã thổi bùng đà tăng của thị trường chứng khoán toàn cầu, trong khi giá dầu lao dốc mạnh hai phiên liên tiếp.
Đám cưới của tỷ phú Jeff Bezos vấp phải làn sóng phản đối ở Venice
(VNF) - Người dân địa phương và các nhà hoạt động khí hậu tại Venice (Ý) lên án đám cưới xa hoa của tỷ phú Jeff Bezos giữa lúc thành phố đang loay hoay ứng phó với tình trạng du lịch quá tài và biến đổi khí hậu.
Tham vọng quốc tế hóa Nhân dân tệ: Trung Quốc gặp thách thức từ bên trong
(VNF) - Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc có thể sử dụng Hong Kong làm nơi thử nghiệm các giải pháp thanh toán kỹ thuật số để quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ. Tuy nhiên, tham vọng về tiền kỹ thuật số của Bắc Kinh đang gặp phải nhiều rào cản do những thách thức kinh tế của nước này, theo đánh giá từ Morgan Stanley.
Y học 4.0: Cách mạng từ dữ liệu và công nghệ
(VNF) - Trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ sinh học và dữ liệu số đang làm thay đổi toàn diện phương thức nghiên cứu, điều trị và chăm sóc sức khỏe. Một hệ sinh thái y tế mới đang hình thành – chủ động hơn, nhanh hơn và chính xác hơn.
Ô tô tự lái gây tai nạn chết người, Tesla của Elon Musk bị kiện
(VNF) - Ngày 23/6, hãng xe điện Tesla của tỷ phú Elon Musk đã chính thức bị khởi kiện tại Tòa án Liên bang quận New Jersey sau vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra vào tháng 9/2024, khiến ba thành viên trong một gia đình thiệt mạng. Vụ tai nạn liên quan đến một chiếc Model S đời 2024, được trang bị các tính năng Autopilot và Full Self-Driving, đã mất kiểm soát và đâm vào biển báo, lan can, rồi trụ cầu trên tuyến đường Garden State Parkway.
Đức, Ý trước sức ép 'hồi hương' 245 tỷ USD vàng thỏi từ Mỹ về nước
(VNF) - Những phát biểu công kích của Tổng thống Donald Trump nhằm vào Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), cùng với làn sóng bất ổn địa chính trị gia tăng đang thổi bùng cuộc tranh luận công khai tại châu Âu về việc hồi hương dự trữ vàng quốc gia.
Litva: Hành trình trở thành 'thủ phủ' fintech của EU và gợi mở cho Việt Nam
(VNF) - Litva, có diện tích chỉ khoảng 65.000km2, hiện là trung tâm fintech lớn nhất Liên minh châu Âu (EU). Trong chuyến thăm chính thức của Tổng thống Litva đến Việt Nam mới đây, 2 nước đã ký văn kiện hợp tác về lĩnh vực tài chính, trong đó nhất trí thúc đẩy đầu tư và chia sẻ kinh nghiệm về fintech.
TT Trump nói Israel - Iran đồng ý ngừng bắn: Chứng khoán ‘ăn mừng’, dầu và vàng rớt giá
(VNF) - Tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng Iran và Israel đã đồng ý ngừng bắn đã ngay lập tức tạo hiệu ứng tích cực lên thị trường tài chính toàn cầu. Chứng khoán tăng điểm mạnh, trong khi giá dầu và vàng giảm do căng thẳng địa chính trị tạm thời hạ nhiệt.
Eo biển Hormuz: 'Yết hầu' năng lượng thế giới đối mặt nguy cơ phong tỏa
(VNF) - Trước tình hình xung đột tại Trung Đông, việc Iran đe dọa đóng cửa Eo biển Hormuz gây xôn xao cộng đồng quốc tế. Với vai trò là tuyến hàng hải “yết hầu” của thế giới, bất cứ sự gián đoạn nào tại Hormuz cũng có thể gây ra hệ lụy không nhỏ cho kinh tế toàn cầu.
Nvidia và cuộc chơi AI tại Trung Quốc: Giằng co giữa hạn chế và cơ hội
(VNF) - Dù đang đối mặt với hàng loạt rào cản địa chính trị và quy định kiểm soát xuất khẩu ngày càng siết chặt từ Mỹ, Nvidia vẫn không ngừng tìm cách bám trụ tại thị trường trí tuệ nhân tạo (AI) Trung Quốc. Bởi với công ty sản xuất chip hàng đầu thế giới này, việc từ bỏ một thị trường tiềm năng như Trung Quốc đơn giản là điều không thể – cả về chiến lược dài hạn lẫn tăng trưởng doanh thu.
Căng thẳng gia tăng, Capuchia ngừng nhập khẩu nhiên liệu từ Thái Lan
(VNF) - Thủ tướng Campuchia Hun Manet ngày 22/6 cho biết nước này sẽ ngừng nhập khẩu mọi nhiên liệu từ nước láng giềng Thái Lan, trong bối cảnh căng thẳng leo thang do tranh chấp biên giới đang diễn ra.
Sau đòn không kích, Mỹ ngăn Iran ‘tự sát về kinh tế’
(VNF) - Sau loạt không kích làm tê liệt các cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran, Mỹ đã nhanh chóng phát đi cảnh báo mạnh mẽ, thúc giục Trung Quốc dùng ảnh hưởng ngăn Tehran thực hiện động thái bị coi là "tự sát về kinh tế": phong tỏa Eo biển Hormuz – tuyến hàng hải vận chuyển 20% lượng dầu toàn cầu.
Bom Mỹ trút xuống Iran, thị trường dầu mỏ toàn cầu ‘rung chuyển’
(VNF) - Đòn không kích của Mỹ nhằm vào 3 cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran đã ngay lập tức khiến thị trường dầu mỏ toàn cầu rung chuyển. Trong bối cảnh giá dầu tăng vọt, giới đầu tư lo ngại căng thẳng sẽ tiếp tục leo thang, đe dọa nguồn cung từ khu vực chiếm tới 1/3 sản lượng dầu thế giới.
CEO Zoom: Cân bằng công việc – cuộc sống là 'điều không tưởng'
(VNF) - Giám đốc điều hành (CEO) Zoom, ông Eric Yuan cho rằng cân bằng giữa công việc và cuộc sống gần như là điều bất khả thi, ngoại trừ một trường hợp duy nhất.
Mỹ bắn phá 3 cơ sở hạt nhân Iran: Thị trường toàn cầu nguy cơ đổ vỡ dây chuyền
(VNF) - Giới đầu tư đang đánh giá một loạt kịch bản thị trường khác nhau trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tuyên bố Mỹ đã hoàn tất cuộc tấn công nhằm vào ba cơ sở hạt nhân của Iran. Mối lo lớn nhất hiện nay là hiệu ứng lan tỏa từ giá năng lượng tăng vọt – điều có thể tác động đến mọi mặt của nền kinh tế.
Tỷ phú Jeff Bezos chi 11 triệu USD cưới vợ: 'Tương đương' bình dân bỏ 55 USD
(VNF) - Tỷ phú công nghệ Jeff Bezos, người giàu thứ hai thế giới theo xếp hạng của Forbes, sẽ chính thức tổ chức đám cưới với vị hôn thê Lauren Sánchez vào cuối tháng 6/2025. Sự kiện này đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ giới truyền thông toàn cầu không chỉ bởi danh tiếng của cặp đôi, mà còn vì các chi tiết tài chính đằng sau một trong những đám cưới đáng chú ý nhất năm.
Boeing và công cuộc tái thiết niềm tin
(VNF) - Sau nhiều năm lao đao vì các cuộc khủng hoảng an toàn, chất lượng và pháp lý, Boeing đang từng bước khôi phục hình ảnh trong mắt khách hàng, nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Những tín hiệu tích cực tại hội nghị IATA 2025 cùng với sự cải tổ quyết liệt dưới thời CEO Kelly Ortberg cho thấy nhà sản xuất máy bay hàng đầu nước Mỹ đang đi đúng hướng.
Tiền thách cưới tăng chóng mặt, đàn ông Trung Quốc khó lấy vợ
(VNF) - Hôn nhân ở Trung Quốc đôi khi không chỉ là câu chuyện tình cảm, mà còn nặng về vật chất. Tiền thách cưới lên đến hàng chục nghìn USD có thể khiến gia đình chú rể phải chật vật xoay xở.
Tại sao Mỹ được thế giới 'chọn mặt gửi vàng'?
(VNF) - Từ sau Thế chiến thứ 2, Mỹ luôn được coi là điểm đến hàng đầu để các quốc gia gửi vàng dự trữ. Hầm vàng lớn nhất thế giới hiện nay nằm ở Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, nơi chứa 6331 tấn vàng, trong đó khoảng 98% là vàng của 36 quốc gia nước ngoài.
Sau 15 năm đình trệ, khu phức hợp nghìn tỷ được khởi động trên 'đất vàng' Giảng Võ
(VNF) - Dự án Khu phức hợp Giảng Võ tọa lạc tại 15 - 17 Ngọc Khánh, phường Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội. Đây là vị trí "vàng" ngay trung tâm hành chính, kinh tế và văn hóa của thành phố.