Ngân hàng đang phụ thuộc nhiều hơn vào tín dụng?

Cụ thể, trong số 25 ngân hàng được thống kê, có tới 16 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ thu nhập lãi thuần/tổng thu nhập hoạt động nửa đầu năm 2019 tăng so với cùng kỳ năm ngoái.

Các ngân hàng ghi nhận tỷ trọng thu nhập lãi thuần gia tăng bao gồm: Eximbank (tăng 18 điểm%), Techcombank (tăng 13 điểm%), ABBank (tăng 13 điểm%), NCB (tăng 12 điểm%), Kienlongbank (tăng 9 điểm%), BacABank (tăng 9 điểm%), Saigonbank (tăng 8 điểm%), VietBank (giảm 7 điểm%).

Cùng với đó là Vietcombank (tăng 6 điểm%), MSB (tăng 6 điểm%), HDBank (tăng 5 điểm%), NamABank (tăng 5 điểm%), SHB (tăng 4 điểm%), ACB (tăng 3 điểm%), VPBank (tăng 2 điểm%) và SeABank (tăng 1 điểm%).

Trong khi đó, một số ngân hàng giảm phụ thuộc vào tín dụng bao gồm: PGBank (giảm 7 điểm%), TPBank (giảm 5 điểm%), VIB (giảm 4 điểm%), VietABank (giảm 4 điểm%), LienVietPostBank (giảm 3 điểm%), MB (giảm 2 điểm%), BIDV (giảm 1 điểm%), VietinBank (giảm 1 điểm%) và VietCapitalBank (giảm 1 điểm%).

Tất nhiên, đi vào từng ngân hàng, có những trường hợp chịu ảnh hưởng đáng kể bởi nguồn thu ngoài lãi đột biến (như trường hợp Techcombank thu đột biến gần 900 tỷ đồng từ thương vụ bán TechcomFinance nửa đầu năm ngoái) nhưng về cơ bản, với việc có tới 16/25 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ thu nhập lãi thuần/tổng thu nhập hoạt động tăng trong nửa đầu năm nay cho thấy rõ ràng đang có xu hướng phụ thuộc nhiều hơn vào tín dụng tại các ngân hàng. 

Điều này thoạt nhìn khá lạ, bởi nhiều năm trở lại đây, các ngân hàng đã rất nỗ lực để giảm sự phụ thuộc vào hoạt động tín dụng, bằng cách đẩy mạnh doanh thu dịch vụ, đặc biệt là doanh thu bancassurance (phân phối bảo hiểm qua ngân hàng) và thu phí thanh toán.

Trên thực tế, doanh thu từ dịch vụ của các ngân hàng tăng trưởng rất đáng kể trong vài năm trở lại đây và một số quý tăng đột biến do ghi nhận khoản phí một lần từ mảng bancassurance.

Tuy nhiên, ngành ngân hàng cũng đang chứng khiến một xu hướng mạnh mẽ: gia tăng tỷ trọng tín dụng khách hàng cá nhân. Tín dụng cá nhân có biên lợi nhuận lớn hơn tín dụng doanh nghiệp, nên mặc dù các ngân hàng đều chịu hạn mức tăng trưởng tín dụng hàng năm nhưng thu nhập lãi thuần ở nhiều ngân hàng vẫn ghi nhận mức tăng khá mạnh. Điều này phần nào giải thích vì sao các ngân hàng có xu hướng phụ thuộc nhiều hơn vào tín dụng.

Đó là chuyển động mang tính xu hướng. Còn tại từng ngân hàng, mức độ phụ thuộc vào tín dụng có sự khác nhau rõ rệt.

Mức độ phụ thuộc tín dụng của các ngân hàng có sự phân hóa rõ rệt

Các ngân hàng ít phụ thuộc nhất vào tín dụng (tỷ lệ thu nhập lãi thuần/tổng thu nhập hoạt động dưới 80%) đa phần là những gương mặt lớn như Techcombank, MB, Vietcombank, ACB, BIDV. Một số cái tên cỡ nhỏ hơn có thể kể đến TPBank, MSB và phần nào là VIB (79,7%).

Nhìn vào những cái tên trên, có thể thấy bao trùm là các ngân hàng tích cực chuyển đổi chiến lược một cách bài bản theo hướng đa dạng hóa nguồn thu trong vài năm gần đây như Techcombank, MB, TPBank, VIB và MSB. Trong khi đó, Vietcombank và BIDV tiếp tục thu "khủng" từ mảng dịch vụ (đặc biệt là thu phí dịch vụ thanh toán) từ tệp khách hàng cực lớn.

Trái ngược, các ngân hàng phụ thuộc nhiều nhất vào tín dụng (tỷ lệ thu nhập lãi thuần/tổng thu nhập hoạt động từ 90% trở lên) hầu hết là ngân hàng cỡ nhỏ như VietABank, NCB, BacABank, NamABank, Saigonbank.

Mặc dù tỷ lệ thu nhập lãi thuần/tổng thu nhập hoạt động phản ánh mức độ phụ thuộc của ngân hàng đối với mảng tín dụng nhưng cũng cần lưu ý rằng, nếu chỉ xét riêng chỉ tiêu này thì chưa hẳn đầy đủ, bởi chỉ tiêu này chưa tính đến thu nhập từ các khoản nợ xấu đã xử lý bằng quỹ dự phòng rủi ro. Trên báo cáo tài chính của các ngân hàng, khoản thu nhập này đang được hạch toán vào khoản mục "Thu nhập từ hoạt động khác", tuy nhiên về bản chất, đây là thu nhập từ hoạt động tín dụng.