Nhận chuyển giao bắt buộc, 4 ngân hàng sắp đón 'quà' lớn

‘Quà’ cho các ngân hàng nhận chuyển giao

Tháng 1/2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố việc chuyển giao GPBank cho VPBank và DongABank cho HDBank. Sự kiện này nối tiếp việc chuyển giao tương tự đã được công bố vào tháng 11/2024 của CBBank cho Vietcombank và Oceanbank cho MBBank.

Việc chuyển giao được thực hiện theo chương trình tái cơ cấu của NHNN nhằm bảo vệ các chủ nợ và phục hồi hoạt động của ngân hàng trở lại bình thường. Trước khi chuyển giao, bốn ngân hàng được NHNN kiểm soát đặc biệt sau nhiều năm tích lũy đáng kể nợ xấu và lỗ lũy kế.

Theo phân tích mới nhất của VIS Rating, các ngân hàng lớn sẽ nhận được một số lợi ích và miễn trừ từ NHNN, bao gồm tăng hạn mức tăng trưởng tín dụng, hạ yêu cầu dự trữ bắt buộc, hỗ trợ thanh khoản,… theo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi năm 2024.

Cụ thể, 4 ngân hàng tham gia nhận chuyển giao bắt buộc gồm Vietcombank, HDBank, MB và VPBank sẽ được cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng cao hơn so với các ngân hàng cùng ngành. Nhờ đó, các ngân hàng này có thể có tăng trưởng tài sản và lợi nhuận cao hơn.

Bên cạnh đó, các ngân hàng kể trên cũng được vay tái cấp vốn từ NHNN với lãi suất thấp. Về bản chất, việc này đồng nghĩa với NHNN đang cung cấp thanh khoản cho ngân hàng để ngân hàng có thể tiếp tục cho vay ra nền kinh tế. Đồng thời, khoản vay tái cấp vốn này không bị NHNN yêu cầu hoàn trả ngay nên không ảnh hưởng đến các chỉ tiêu thanh khoản trong ngắn hạn của các ngân hàng.

Tuy nhiên, rủi ro tín dụng (bao gồm nợ xấu) vẫn do ngân hàng tự chịu trách nhiệm, và các khoản vay này vẫn được tính vào tỷ lệ an toàn vốn (CAR). Nói cách khác, NHNN tạo điều kiện để các ngân hàng hỗ trợ nền kinh tế, nhưng không miễn trừ trách nhiệm kiểm soát rủi ro tín dụng đối với các khoản vay từ nguồn vốn này.

Ngoài ra, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng quy định thêm các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc còn được giảm 50% dự trữ bắt buộc. Theo các chuyên gia của VIS Rating, việc giảm dự trữ bắt buộc có thể giúp lợi nhuận của 4 ngân hàng kể trên tăng trưởng cao hơn khi các ngân hàng này có thêm nguồn lực để cho vay và đầu tư.

Các ngân hàng nhận chuyển giao còn không phải hợp nhất báo cáo tài chính với ngân hàng được chuyển giao, loại bỏ các khoản cho vay ngân hàng được chuyển giao khi tính toán các tỷ lệ an toàn.

Chuyên gia của VIS Rating nhận định, tác động trực tiếp từ các ngân hàng mới được chuyển giao tới Vietcombank, HDBank, MB và VPBank là không đáng kể, do quy mô các ngân hàng được chuyển giao còn tương đối nhỏ so với các ngân hàng lớn, và các ngân hàng lớn có đủ nguồn lực để hấp thụ và quản lý hoạt động của ngân hàng được chuyển giao. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng có sự chênh lệch giữa các ngân hàng, trong đó HDBank chịu tác động nhiều nhất, còn Vietcombank chịu tác động ít nhất.

Cụ thể, HDBank là ngân hàng có mức ảnh hưởng cao nhất, với tổng tài sản ngân hàng được chuyển giao chiếm khoảng hơn 8% tổng tài sản của HDBank, đồng thời lỗ lũy kế của ngân hàng được chuyển giao cũng có tỷ lệ cao nhất so với vốn chủ sở hữu.

Trong khi đó, MB và VPBank có mức ảnh hưởng trung bình, với tỷ lệ tổng tài sản của ngân hàng được chuyển giao vào khoảng 4 - 5% tổng tài sản của 2 ngân hàng này. Lỗ lũy kế của ngân hàng được chuyển giao cũng có tỷ lệ đáng kể nhưng không cao như HDBank.

Còn lại, Vietcombank có mức ảnh hưởng thấp nhất, khi tổng tài sản ngân hàng được chuyển giao chiếm tỷ lệ nhỏ nhất (dưới 2% tổng tài sản), đồng thời lỗ lũy kế của ngân hàng được chuyển giao so với vốn chủ sở hữu cũng ở mức thấp nhất.

Ngoài ra, các chuyên gia của VIS Rating cũng nhận định, trong bối cảnh kinh tế và nhu cầu tín dụng tăng trưởng mạnh mẽ, rủi ro tài sản có thể tăng tại các ngân hàng nhận chuyển giao do sử dụng hạn mức tăng trưởng tín dụng mới cao hơn để mở rộng cho vay tại một số ngành, từ đó làm tăng rủi ro cho vay tập trung và khả năng dễ bị tổn thương hơn trước các rủi ro sự kiện.

Các ngân hàng được chuyển giao sẽ ra sao?

Theo VIS Rating, một số ngân hàng lớn có kế hoạch bơm vốn mới vào các ngân hàng được chuyển giao sau khi lỗ lũy kế giảm hoặc được giải quyết toàn bộ. Bộ đệm vốn mạnh hơn sẽ giúp cải thiện khả năng thanh toán và sự phục hồi của các ngân hàng được chuyển giao trước những cú sốc trong tương lai, nâng cao niềm tin của thị trường vào khả năng hoạt động liên tục của các ngân hàng được tái cơ cấu.

VPBank đã công bố kế hoạch góp vốn lên tới 16 nghìn tỷ đồng vào GPBank. MB đã công bố kế hoạch bơm 5 nghìn tỷ đồng vào Oceanbank (nay là MBV) trong vòng 7 - 8 năm của kế hoạch tái cơ cấu. HDBank cũng dự kiến bơm 9 nghìn tỷ đồng vào DongABank (nay là Vikki Bank) sau khi ngân hàng giảm lỗ lũy kế.

Đến nay, các ngân hàng lớn tham gia chương trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém của NHNN là Vietcombank, HDBank, MB và VPBank đã cung cấp nguồn lực quản lý và kỹ thuật cho các ngân hàng được chuyển giao nhằm hỗ trợ xây dựng chiến lược kinh doanh, chính sách và quy trình hoạt động.

Cụ thể, mỗi ngân hàng lớn đều cử nhân sự giàu kinh nghiệm để tiếp quản các vị trí chủ chốt bao gồm Chủ tịch Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc điều hành tại các ngân hàng được chuyển giao. Các ngân hàng lớn cũng đổi tên các ngân hàng được chuyển giao tương đồng với ngân hàng mẹ và chuyển đổi mô hình thành các ngân hàng số.

DongA Bank đổi tên thành Ngân hàng TNHH MTV số Vikki (Vikki Bank) sau khi được chuyển giao bắt buộc về với HDBank. Hai ngân hàng bị chuyển giao bắt buộc khác là OceanBank và CBBank cũng lần lượt đổi tên thành Ngân hàng TNHH Một thành viên Việt Nam Hiện Đại (MBV) và Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Ngoại thương Công nghệ số (VCBNeo) sau khi về “nhà mới”.

Việc các ngân hàng yếu kém chuyển đổi mô hình thành các ngân hàng số được giới chuyên môn đánh giá là bước đi khôn khéo. Thay vì gánh nặng vận hành cồng kềnh và chi phí lớn, công nghệ số giúp những ngân hàng này tinh gọn bộ máy, giảm thiểu rủi ro tài chính và tiếp cận khách hàng nhanh chóng hơn. Đây không chỉ là giải pháp giúp các ngân hàng yếu kém trụ vững, mà còn mở ra cơ hội bứt phá trong kỷ nguyên số, nhất là khi ngân hàng đang là một trong những ngành đi đầu về chuyển đổi số.

Đại diện các ngân hàng nhận chuyển giao cũng bày tỏ sự lạc quan về việc vực dậy các ngân hàng yếu kém. Tại hội nghị nhà đầu tư diễn ra hồi tháng 1/2025, ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc MB, cho biết: “Kể từ thời điểm nhận chuyển giao đến nay, MB đã cử đội ngũ nhân sự nhiều kinh nghiệm cũng như triển khai nhiều công nghệ để nhanh chóng kiện toàn bộ máy của MBV. Với những thay đổi này cùng với sự tích cực của thị trường, MBV được kỳ vọng sẽ sớm phục hồi, quay trở lại thành một ngân hàng kinh doanh lành mạnh”.