Chiều 12/7, TAND TP. Hà Nội tiếp tục phần thẩm vấn nhóm bị cáo là cựu quan chức Bộ Ngoại giao về hành vi nhận hối lộ trong đại án “chuyến bay giải cứu”.
Ông Tô Anh Dũng, 59 tuổi, cựu Thứ trưởng Ngoại giao, là người đầu tiên bị xét hỏi. Trong vụ án, ông Dũng bị truy tố tội nhận hối lộ, với cáo buộc đã 37 lần nhận tiền, tổng số tiền là 21,5 tỷ đồng của các doanh nghiệp.
Trả lời hội đồng xét xử, bị cáo Tô Anh Dũng cho hay thời điểm dịch Covid-19 hoành hành, Bộ Ngoại giao được giao nhiệm vụ nắm bắt tình hình công dân ở các nước để có biện pháp bảo hộ, hỗ trợ, giải cứu bà con bị tắc nghẽn ở sân bay, bến cảng và xây dựng, hoạch định, tham mưu cho Chính phủ triển khai kế hoạch đưa họ về nước, phối hợp với tổ công tác 5 bộ (Bộ Ngoại giao, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ Y tế).
Bộ Ngoại giao phân công Cục Lãnh sự phụ trách là đơn vị bảo hộ công dân, nắm bắt tình hình, xây dựng kế hoạch đưa người về nước và tiếp nhận hồ sơ của doanh nghiệp để cùng tổ công tác thẩm định năng lực, xây dựng kế hoạch chuyến bay combo theo tháng hoặc tùy tình hình dịch bệnh.
Về phía mình, bị cáo Dũng cho hay được phân công thay mặt Bộ Ngoại giao tham gia thành viên Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid-19, phụ trách chỉ đạo Cục Lãnh sự liên quan đến vấn đề bảo hộ và hỗ trợ đưa công dân về nước.
Về quy trình tiếp nhận hồ sơ cấp phép các chuyến bay, ông Dũng cho hay, chủ yếu phân công cho Cục Lãnh sự, từ tiếp nhận hồ sơ, đơn của doanh nghiệp cho đến nắm bắt nhu cầu từ nước ngoài, khả năng đáp ứng cách ly trong nước. Sau đó, Cục Lãnh sự trình để ông Dũng xem xét chủ trương phối hợp với 5 bộ xây dựng kế hoạch.
Quá trình triển khai, bị cáo Dũng thừa nhận đã tiếp xúc với 13 đại diện doanh nghiệp như cáo trạng đã nêu. Tuy nhiên, ông Dũng cho rằng bản thân không chủ động mà chủ yếu các doanh nghiệp thông qua mối quan hệ và có nhu cầu tham gia liên hệ với mình.
"Bị cáo có tiếp xúc với một số doanh nghiệp, là những doanh nghiệp đã nêu trong kết luận điều tra. Bị cáo không chủ động mà các doanh nghiệp thông qua các mối quan hệ công tác và nhu cầu tìm gặp. Do bị cáo nể nang và cũng muốn gặp nghe xem họ có vướng mắc gì không", ông Dũng khai.
Theo ông Dũng, những lần đầu khi doanh nghiệp đến gặp thì ông chỉ hỏi thăm năng lực và hướng dẫn họ đến Cục Lãnh sự làm thủ tục chứ không ra điều kiện gì. Tuy nhiên, sau các cuộc gặp, doanh nghiệp được tạo điều kiện trong cấp phép. Sau khi tổ chức chuyến bay, các doanh nghiệp tiếp tục tìm gặp và đưa tiền cảm ơn.
Ông Dũng thừa nhận đã nhận hối lộ 21,5 tỷ đồng như cáo trạng quy kết. Trong đó, nhiều lần nhận của bị cáo Hoàng Diệu Mơ, Tổng giám đốc Công ty An Bình, tổng số tiền 8,5 tỷ đồng; nhận của bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Tổng giám đốc Công ty Blue Sky, 5 tỷ đồng; nhận của bà Nguyễn Thị Tường Vy, Giám đốc Công ty TNHH MTV ATA Việt Nam, 115.000 USD; nhận của bà Trần Thị Mai Xa, Giám đốc Công ty MasterLife, khoảng 30.000 USD; nhận của ông Lê Văn Nghĩa, Giám đốc Công ty cổ phần du lịch và dịch vụ ăn uống Nhật Minh, 40.000 USD…
Ông Dũng cho biết toàn bộ các lần nhận tiền đều sau khi chuyến bay đã hoàn thành, đại diện doanh nghiệp đến báo cáo, cảm ơn. Ông gặp lại để "lắng nghe, rút kinh nghiệm, có quà thì nhận vì nể nang chứ không đòi hỏi".
Khi được hỏi nhận thức về việc làm của mình, cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho hay đến bây giờ bản thân đã nhận thức được sai phạm của mình, còn lúc đó không nhận thức được hành vi của mình là sai phạm vì nghĩ không làm sai chính sách hay lợi dụng, bàn bạc để gây khó khăn cho doanh nghiệp, mà luôn tạo điều kiện cho doanh nghiệp.
Tương tự như cựu Thứ trưởng Tô Anh Dũng, 7 cựu cán Bộ Ngoại giao còn lại đều khai rằng "không vòi vĩnh, đòi hỏi, gây khó khăn" và coi việc nhận tiền chỉ là những "món quà cảm ơn". Chỉ khi bị bắt và truy tố, các cựu quan chức này mới nhận ra mình làm vậy là nhận hối lộ, phạm pháp.
