Nhiều nước duy trì mức thuế giá trị gia tăng cao hơn Việt Nam

Để giảm tác động của việc tăng thuế đến người có thu nhập thấp, Chính phủ sẽ tiếp tục chi hỗ trợ an sinh xã hội để số thu tăng thêm có thể đem lại lợi ích nhiều hơn so với số tiền thuế người dân phải trả thêm.

Qua các phương tiện thông tin đại chúng, cử tri được biết Bộ Tài chính đã công bố định hướng sửa đổi, bổ sung 5 dự án luật về thuế, trong đó có đề xuất tăng thuế GTGT. Cử tri kiến nghị Bộ Tài chính cân nhắc việc tăng thuế và cần tăng cường công tác quản lý nhà nước nhằm tránh thất thoát ngân sách nhà nước (NSNN), đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

88/112 nước có thuế GTGT từ 12 - 25%

Thuế GTGT là thuế gián thu đánh vào hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng và hiện đã có gần 170 nước áp dụng. Luật thuế GTGT có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/1999. Luật quy định 3 mức thuế suất: 5%, 10% và 20% (không kể mức thuế suất 0% áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu). Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân từ ngày 1/1/2004, luật quy định chỉ còn 3 mức: thuế suất ưu đãi 5%, thuế suất phổ thông 10% và thuế suất 0% đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu sụt giảm nhanh nên tỷ lệ huy động vào NSNN từ thuế, phí cũng giảm nhanh. Trên thế giới, tình trạng nợ công tăng cao khiến các nước, kể cả các nước phát triển, tiến hành cơ cấu lại thu NSNN theo hướng tăng cường thu thuế gián thu (thuế GTGT và thuế tiêu thụ đặc biệt) để bù đắp do giảm thuế thu nhập và giảm thuế nhập khẩu. 

Về mức thuế suất, Bộ Tài chính cho biết, thống kê mức thuế suất thuế GTGT của 112 nước, có 88 nước có mức thuế suất từ 12 - 25% (trong đó 56 nước có mức thuế suất từ 17% - 25%), còn lại 24 nước phổ biến ở mức hơn 10%. Mức thuế suất trung bình theo khu vực như sau: Thuế suất thuế GTGT trung bình  toàn cầu là 16%; ở châu Á là 10,9%; Liên minh châu Âu là 21,5%; Trung Âu và Nga là 18,6%; châu Mỹ là 14%. Thuế suất thuế GTGT ở Việt Nam hiện thấp hơn mức trung bình của khu vực và thế giới.

Thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội, trong đó có giải pháp tăng tỷ trọng thu nội địa, điều tiết hợp lý giữa thuế gián thu và thuế trực thu, Bộ Tài chính đã đề xuất lộ trình tăng thuế suất thuế GTGT từ mức 10% lên mức 11% vào năm 2019 và tăng lên mức 12% vào năm 2020. 

Duy trì thuế thấp sẽ mang lợi cho người giàu

Theo nhận định của Ngân hàng thế giới, đề xuất tăng thuế GTGT lên 12% sẽ tăng chỉ số CPI một lần trong khoảng 0,06 - 0,39%. Do đó lạm phát do tăng CPI ở mức thấp này không phải là vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu duy trì thuế suất thuế GTGT thấp sẽ mang lại lợi ích cho người giàu nhiều hơn người nghèo, vì 20% hộ gia đình nghèo nhất chỉ trả khoảng 9% tổng số thu thuế GTGT.

Trong khi đó, 20% hộ gia đình giàu nhất trả gần 40% tổng số thu thuế GTGT. Điều này có nghĩa là nếu một hộ nghèo tiết kiệm được trung bình 10.000 đồng do thuế suất thuế GTGT thấp, thì hộ giàu tiết kiệm được 40.000 đồng. Vì vậy, thuế suất thuế GTGT thấp sẽ mang lại lợi ích cho người giàu nhiều hơn người nghèo.

Bộ Tài chính cho biết, để giảm tác động của việc tăng thuế đến người có thu nhập thấp, Chính phủ sẽ tiếp tục chi hỗ trợ về an sinh, xã hội như: chi cho giáo dục, y tế, chi đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng... để số tiền thu thuế GTGT tăng thêm có thể đem lại lợi ích nhiều hơn so với số tiền thuế họ phải trả thêm. Hiện nay, Chính phủ đã có những chính sách hỗ trợ như: hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội 49.000đ/tháng; hỗ trợ xây dựng nhà ở cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội; hỗ trợ người đơn thân, người cao tuổi thuộc hộ nghèo, người cao tuổi không có trợ cấp bảo hiểm xã hội, người tàn tật,... mức hỗ trợ từ 180.000 - 720.000đ/tháng...

Cùng với chính sách an sinh xã hội, Bộ Tài chính cho biết, đã triển khai quyết liệt nhiều giải pháp để ngăn ngừa các hành vi gian lận về khai thuế, hoàn thuế GTGT, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời vào NSNN. Bộ đã tăng cường thực hiện giám sát chặt chẽ việc hoàn thuế GTGT, đặc biệt là hoàn thuế GTGT cho hàng hóa qua biên giới đất liền, đồng thời thường xuyên rà soát, nắm bắt kịp thời đối tượng có rủi ro cao về thuế.

Ngành Thuế đã thực hiện thí điểm sử dụng hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế và tiến tới áp dụng hóa đơn điện tử trên phạm vi toàn quốc. Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế thanh, kiểm tra thuế đối với những doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế hoặc các doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá, giao dịch qua ngân hàng có dấu hiệu đáng ngờ và thanh tra những doanh nghiệp trong các lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, phân phối bán lẻ, du lịch...

Được biết, nội dung đề xuất sửa Luật thuế GTGT nêu trên đang trong quá trình gửi lấy ý kiến bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp và nhân dân. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu, giải trình các ý kiến tham gia để gửi cơ quan thẩm định và báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội đưa vào chương trình sửa luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.