Những nhà đầu tư lâu năm có lẽ đều cảm nhận được rằng vài năm gần đây, thị trường cổ phiếu Việt Nam dao động với biên độ mạnh hơn khá nhiều so với trước đó. Trường phái đầu tư giá trị (lọc tìm cổ phiếu có yếu tố cơ bản tốt, có định giá tốt, có câu chuyện tương lai hấp dẫn, mua và chờ tăng giá) từng có thời kỳ thịnh hành dần nhường chỗ cho trường phái đầu tư theo dòng tiền. Những sự biến đổi này được cho là có liên quan mật thiết đến sự phát triển của hoạt động cho vay ký quỹ (margin) trên thị trường cổ phiếu.
Từ cuối năm 2020, dư nợ margin trên thị trường cổ phiếu bắt đầu bùng nổ và liên tiếp đạt các mốc cao mới cho đến quý I/2022, song hành với sự bùng nổ về số lượng nhà đầu tư mới cũng như quy mô thanh khoản.
Sau giai đoạn này, thị trường cổ phiếu biến động rất trồi sụt và dư nợ margin cũng vậy, tuy nhiên nhìn chung, dư nợ margin vẫn giữ ở mức cao hơn hẳn, thậm chí gấp vài lần so với giai đoạn từ quý III/2020 trở về trước.
Điều này tạo ra sự biến đổi lớn trong cơ cấu nguồn thu của các công ty chứng khoán, hàm ý một sự thay đổi căn bản trong vai trò của các công ty chứng khoán trên thị trường cổ phiếu. Đó là nguồn thu từ margin ngày càng quan trọng và các công ty chứng khoán ngày càng đóng vai trò giống như “ngân hàng” cỡ vừa và nhỏ, thay vì tập trung vào hoạt động môi giới như trước kia.
Số liệu thống kê của Đầu tư Tài chính đối với 10 công ty chứng khoán niêm yết (SSI, VND, HCM, VCI, MBS, VIX, FTS, BSI, VDS, ORS) cho thấy, tỷ lệ doanh thu từ hoạt động cho vay margin/doanh thu từ hoạt động môi giới có xu hướng tăng rõ rệt từ quý I/2021 đến quý III/2023. Có thể chia 11 quý này ra làm 3 giai đoạn.
Giai đoạn thứ nhất là từ quý I/2021 đến quý I/2022, đây là thời kỳ thị trường cổ phiếu tăng trưởng cực tốt cả về điểm số lẫn thanh khoản, nghĩa là có lợi cho cả hoạt động cho vay margin và hoạt động môi giới. Tuy nhiên, doanh thu margin/doanh thu môi giới tăng rất đều đặn.
Như tại SSI, từ mức 56% vào quý I/2021 (tức là doanh thu margin chỉ bằng hơn một nửa doanh thu môi giới), tỷ lệ này đã đạt tới 70% vào quý IV/2021 và 94% vào quý I/2022. Trong khi đó, tại VND, tỷ lệ này tăng từ 65% vào quý I/2021 lên 80% vào quý IV/2021 và đạt 101% vào quý I/2022, tức là doanh thu margin đã vượt doanh thu môi giới.
Ở HCM, tỷ lệ doanh thu margin/doanh thu môi giới đã sớm vượt 100% từ quý IV/2021 và đạt 132% vào quý I/2022, từ mức 75% trong quý đầu năm 2021. Với những doanh nghiệp quy mô nhỏ như ORS, tỷ lệ này tăng vọt từ 33% vào quý I/2021 lên 143% vào quý IV/2021 và tiếp tục tăng lên 192% vào quý I/2022, phần nào cho thấy cho vay margin đang là “cứu cánh” của các công ty chứng khoán quy mô nhỏ vốn yếu thế hơn hẳn các công ty lớn trong cuộc đua thị phần môi giới. Đây cũng là lý do một số công ty chứng khoán, trong đó có công ty chứng khoán nhỏ, sẵn sàng miễn phí môi giới để “câu” khách về, sau đó cung cấp dịch vụ cho vay margin.
Giai đoạn thứ hai là từ quý II/2022 đến quý IV/2022, là thời kỳ chỉ số VN-Index suy giảm cả về điểm số lẫn thanh khoản. Ở thời kỳ này, tỷ lệ doanh thu margin/doanh thu môi giới tại các công ty chứng khoán biến động không rõ xu hướng, nơi thì tăng, nơi thì giảm, nhưng mặt bằng chung về cơ bản vẫn cao hơn đáng kể giai đoạn trước đó.
Như tại MBS, tỷ lệ này lên đến 128% vào quý IV/2022 trong khi quý I/2022 chỉ là 82% và quý I/2021 chỉ là 73%. Hoặc như trường hợp của FTS, tỷ lệ này đạt 158% trong quý IV/2022 so với mức 97% của quý I/2022 và 61% của quý I/2021.
Giai đoạn thứ ba là từ quý I/2023 đến quý III/2023, là thời kỳ VN-Index biến động rất trồi sụt nhưng về cơ bản có xu hướng tăng về cả điểm số lẫn thanh khoản. Tỷ lệ doanh thu margin/doanh thu môi giới đạt đỉnh vào quý I/2023 ở tất cả 10 công ty chứng khoán trong danh sách thống kê, sau đó giảm dần.
Có nhiều nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan tác động đến tỷ lệ doanh thu margin/doanh thu môi giới. Về các yếu tố khách quan, doanh thu margin phụ thuộc vào lãi suất, nhu cầu thị trường, khả năng cung ứng của công ty chứng khoán; với doanh thu môi giới, phụ thuộc vào nhu cầu thị trường và phí môi giới.
Xét các yếu tố khách quan này, có thể thấy cho vay margin lợi ở chỗ, nhu cầu thị trường suy giảm trong nhiều trường hợp chính là lúc mà lãi suất ở mức cao, phần nào bù đắp qua lại khiến doanh thu margin không giảm sốc như doanh thu môi giới; ở chiều ngược lại, phí môi giới lại đang có xu hướng suy giảm, thậm chí miễn phí để cạnh tranh thị phần, cũng là cách để cạnh tranh khách hàng vay margin.
Về các yếu tố chủ quan, các công ty chứng khoán khác nhau về khả năng cạnh tranh thị phần môi giới, mức độ dồi dào và mức độ “đắt rẻ” của nguồn vốn huy động phục vụ cho vay margin…
Tựu trung, sau 3 giai đoạn biến động với đủ các tình huống, xu hướng khác nhau, tỷ lệ doanh thu margin/môi giới có xu hướng tăng mạnh một cách rất rõ ràng. Cụ thể, trong số 10 công ty chứng khoán trong diện thống kê, có từ 9 công ty chứng khoán trở lên ghi nhận tỷ lệ doanh thu margin/doanh thu môi giới quý III/2023 tăng so với các quý của năm 2021, với mức tăng phần lớn là hàng chục điểm phần trăm, thậm chí có những trường hợp tăng cả trăm điểm phần trăm.
Sự bùng nổ về dư nợ cho vay margin trên thị trường cổ phiếu Việt Nam vài năm qua thường được cho là được dẫn dắt bởi làn sóng tham gia của “nhà đầu tư F0” khiến nhu cầu vay margin tăng mạnh. Tuy nhiên, đó chưa phải là toàn bộ bức tranh.
Một số “người trong nghề” đánh giá, nhiều công ty chứng khoán hiện nay đóng vai trò như một ngân hàng cỡ vừa và nhỏ. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 hoành hành kể từ quý II/2020 và tiếp đó là khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp, suy thoái kinh tế, vay ngân hàng khó khăn, nguồn tiền từ vay margin tại các công ty chứng khoán được đánh giá là đóng vai trò quan trọng giúp các chủ doanh nghiệp huy động/xoay vòng vốn.
Hồi quý IV/2022, khi làn sóng bán giải chấp cổ phiếu của các chủ doanh nghiệp và các cổ đông là tổ chức, cá nhân nằm trong hệ sinh thái của chủ doanh nghiệp xảy ra, trong đó có chủ của các doanh nghiệp rất lớn, vai trò huy động/xoay vòng vốn của các công ty chứng khoán càng được củng cố.
Theo số liệu mới nhất, bất chấp thị trường diễn biến trồi sụt và chung quy chỉ tăng 3% trong quý III/2023, dư nợ margin trên thị trường tính đến cuối quý III/2023 đã nhanh chóng quay trở lại mức cao thứ 3 trong lịch sử, chỉ sau quý IV/2021 và quý I/2022 – hai quý rực rỡ của thị trường cổ phiếu cả về điểm số lẫn thanh khoản, càng cho thấy tầm quan trọng của nguồn tiền từ margin đối với nhà đầu tư nói chung và các chủ doanh nghiệp nói riêng.
Tags:
(VNF) - Central Retail chính thức thoái toàn bộ vốn khỏi Nguyễn Kim sau gần một thập kỷ gắn bó, chấp nhận “cắt lỗ” để tái cơ cấu danh mục đầu tư tại Việt Nam, dồn lực cho hai trụ cột chiến lược là thực phẩm và bất động sản.
(VNF) - Shark Hưng mới đây đã chia sẻ về những tin đồn đang lan truyền về ông, gây ảnh hưởng tới Cen Land - nơi ông đang làm Phó chủ tịch.
(VNF) - KBC vừa công bố về việc nắm quyền kiểm soát Công ty Cổ phần Đầu tư Láng Hạ - chủ đầu tư dự án 28 tầng đang bỏ hoang tại Láng Hạ, Hà Nội.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam cần được triển khai theo lộ trình thận trọng, phù hợp với năng lực thực tế, không thể nóng vội hay “đốt cháy giai đoạn”.
(VNF) - VN-Index tăng thêm 47 điểm, tiếp đà hưng phấn được duy trì từ cuối tuần trước nhờ dòng tiền ngoại nhập cuộc mạnh mẽ, mua ròng với giá trị 473,94 tỷ đồng.
(VNF) - Cổ phiếu STB bất ngờ “trần cứng” với lực cầu áp đảo trong bối cảnh thị trường duy trì đà hưng phấn, đưa Sacombank trở thành tâm điểm chú ý.
(VNF) - Sau 15 năm làm việc tại thành phố lớn, sở hữu hơn 1 tỷ đồng tiền tích lũy nhưng vẫn đứng trước lựa chọn đầy áp lực giữa vay nợ mua nhà hay tiếp tục thuê trọ. Câu chuyện không chỉ phản ánh nỗi bế tắc cá nhân mà còn cho thấy thực trạng an cư ngày càng khó tiếp cận của nhiều gia đình có thu nhập trung bình và khá, cùng những góc nhìn tài chính đáng suy ngẫm về nhà ở, đầu tư và an toàn tài chính dài hạn.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu sự hồi phục mạnh của ngành tài chính – ngân hàng Việt Nam, khi hầu hết các định chế đều công bố kết quả kinh doanh quý III với nhiều chỉ tiêu vượt kỳ vọng. Bên cạnh lợi nhuận, các chỉ số tài chính then chốt như CAR, LDR, ROE và quy mô tài sản tiếp tục là yếu tố phản ánh rõ nét sức khỏe của từng tổ chức tín dụng.
(VNF) - Những tháng cuối năm 2025 chứng kiến làn sóng cổ phiếu rời sàn HNX và UPCoM. Điểm chung của phần lớn các trường hợp là doanh nghiệp bị hủy tư cách công ty đại chúng do không còn đáp ứng điều kiện pháp lý.
(VNF) - Tại Hội nghị công bố thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam, UBND TP. Đà Nẵng đã công bố 10 tổ chức trở thành thành viên của Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.
(VNF) - TP. HCM đã làm việc, trao đổi với hơn 50 nhà đầu tư, đối tác sáng lập thuộc bốn nhóm lĩnh vực và lựa chọn các nhà đầu tư tiềm năng tham gia giai đoạn đầu.
(VNF) - Trong một bước đi chiến lược mang tính lịch sử, Emall Việt Nam, đơn vị đứng sau hệ thống 100 cửa hàng giày Pierre Cardin & Oscar Fashion tại Việt Nam, vừa công bố mua lại quyền sở hữu hệ thống phân phối và thương hiệu Pierre Cardin tại Canada.
(VNF) - Bộ đôi dầu khí BSR, PVD dẫn đầu danh sách cổ phiếu tăng mạnh nhất sàn HoSE, trong khi áp lực bán tháo đưa DGC rơi theo chiều ngược lại.
Dù mang trên mình vị thế của những doanh nghiệp đầu ngành với câu chuyện AI đầy hứa hẹn, năm 2025 lại đang dần khép lại như một "năm đáng quên" đối với cổ đông của những mã cổ phiếu này.
(VNF) - Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi với nhiều nội dung liên quan đến lương hưu. Đáng chú ý, người nghỉ hưu cuối 2025 có cơ hội hưởng lương hưu mở rộng, tỷ lệ tối đa 75%.
(VNF) - Theo Dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh vừa được cơ quan chức năng công bố, các hộ kinh doanh có từ hai cửa hàng trở lên, dù hoạt động trên cùng hay khác tỉnh, thành phố, đều sẽ thực hiện khai thuế tập trung trên một hồ sơ và sử dụng chung một mã số thuế.
(VNF) - Những năm gần đây, nhà đầu tư Thái Lan không còn xa lạ trên thị trường vốn Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các thương vụ mua bán - sáp nhập (M&A) công khai, giới tài chính đang chứng kiến một làn sóng đầu tư kín tiếng hơn: gom cổ phần doanh nghiệp Việt thông qua chứng chỉ lưu ký (Depositary Receipt – DR) và các quỹ đầu tư quy mô lớn.
(VNF) - Theo quy định mới về chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, các loại thuế và mức thuế suất nhóm này phải thực hiện được quy định tại Dự thảo đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến.
(VNF) - Năm 2025 ghi nhận sự phục hồi rõ nét của thị trường mua bán - sáp nhập (M&A) tại Việt Nam, với động lực chính đến từ dòng vốn nước ngoài. Theo tổng hợp từ các hãng tư vấn và công bố doanh nghiệp, giá trị các thương vụ M&A có yếu tố vốn ngoại trong năm ước đạt hàng chục tỷ USD, trải rộng từ y tế, tiêu dùng, công nghệ cho đến công nghiệp và nông nghiệp.
(VNF) - Các phiên đấu giá tại Hải Hà – Kotobuki và Colusa – Miliket giúp Vinataba thu về hàng trăm tỷ đồng, vượt xa giá trị sổ sách, trái ngược với thực tế “ế ẩm” tại một số doanh nghiệp khác trong danh mục thoái vốn.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp niêm yết chốt ngày giao dịch không hưởng quyền để nhận cổ tức tiền mặt với tỷ lệ hấp dẫn. Trong đó, Hoá chất Đức Giang dự chi hơn 1.140 tỷ đồng.
(VNF) - Thoát nghèo bền vững không chỉ dựa vào hỗ trợ trước mắt mà quan trọng hơn là sự thay đổi tư duy và cách làm của người dân. Thực tiễn tại nhiều địa phương, việc kết hợp với vốn tín dụng chính sách đang trở thành đòn bẩy hiệu quả, giúp người nghèo chủ động phát triển sinh kế, ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo bền vững.
(VNF) - HAGL dự kiến dùng toàn bộ cổ phần tại Đầu tư Quốc tế HAGL để đảm bảo cho nghĩa vụ tín dụng phát sinh với khoản vay tại OCB.
(VNF) - FLC và FLC Faros là hai doanh nghiệp tiếp theo trong hệ sinh thái bị UBCKNN huỷ tư cách đại chúng.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Kiên Long (KienlongBank; UPCoM: KLB) vừa chính thức nhận quyết định ngày 18/12 chấp thuận niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lộ trình phát triển và hội nhập của Ngân hàng trên thị trường vốn.
(VNF) - Central Retail chính thức thoái toàn bộ vốn khỏi Nguyễn Kim sau gần một thập kỷ gắn bó, chấp nhận “cắt lỗ” để tái cơ cấu danh mục đầu tư tại Việt Nam, dồn lực cho hai trụ cột chiến lược là thực phẩm và bất động sản.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
