Những điểm nhấn ngành nông nghiệp năm 2024

Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 62,4 tỷ USD

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt mức cao kỷ lục 62,4 tỷ USD, tăng 18,5% so với năm 2023, xuất siêu tiếp tục đạt mức kỷ lục mới 18,6 tỷ USD, tăng 53,1%.

Về thị trường, Hoa Kỳ đã vượt qua Trung Quốc trở thành thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch 12,3 tỷ USD (11 tháng 2024); Trung Quốc đứng thứ hai với 12, 2 tỷ USD; tiếp đến EU, Nhật Bản, Hàn Quốc…

11 mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 1 tỷ USD

Trong một năm tăng trưởng ấn tượng cả về sản xuất và xuất khẩu, ngành nông nghiệp ghi nhận 11 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD và 7 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD. Trong đó, gỗ và sản phẩm gỗ ước 16,1 tỷ USD, rau quả ước 7,1 tỷ USD, gạo ước 5,8 tỷ USD, cà phê ước 5,4 tỷ USD, hạt điều 4,3 tỷ USD, tôm 3,8 tỷ USD, cao su ước 3,2 tỷ USD.

Xét về tốc độ tăng trưởng, xuất khẩu rau quả, gạo, cà phê, hạt điều và hạt tiêu đều đạt 2 con số: cà phê tăng 56,9%, hồ tiêu tăng 53,3%, cao su tăng 24,6%, gạo tăng 10,6%.

Siêu bão Yagi gây ra nhiều thiệt hại nặng nề

Tháng 9/2024, bão Yagi đổ bộ vào khu vực miền Bắc vào tháng 9/2024, gây ra mưa lớn và lũ quét tại nhiều tỉnh, đặc biệt là vùng trung du và miền núi phía Bắc như Quảng Ninh, Thái Nguyên, Lào Cai, và Yên Bái. Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính trên 81.703 tỷ đồng.

Các đợt mưa lớn kéo dài gây ra tình trạng sạt lở đất và ngập lụt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống người dân và hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Theo đó, 286.660 ha lúa bị ngập úng, thiệt hại; 63.350 ha hoa màu bị ngập úng, thiệt hại; 39.242 ha cây ăn quả bị hư hại; 190.230 ha rừng bị thiệt hại; 36.310ha và 11.835 lồng bè nuôi trồng thuỷ sản bị hư hỏng, cuốn trôi; trên 44.500 con gia súc, trên 5,7 triệu con gia cầm bị chết.

Đê điều, thuỷ lợi đã xảy ra 803 sự cố đê điều tại 15 tỉnh, thành phố ; 2.283 công trình thuỷ lợi, 1.318 công trình nước sạch bị hư hỏng...

Kế hoạch hợp nhất Bộ NN&PTNT và Bộ TNMT

Tháng 12/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã triển khai kế hoạch hợp nhất với mục tiêu tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động. Việc hợp nhất này nhằm giảm số lượng đầu mối, sắp xếp lại các đơn vị, qua đó tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực liên quan.

Dự kiến, sau hợp nhất, số lượng cục, vụ và các đầu mối sẽ giảm đáng kể, tạo điều kiện cải thiện hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý. Hiện nay, Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án hợp nhất đã hoàn thiện Dự thảo "Đề án hợp nhất Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn", cùng dự thảo Nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ mới.

Các bước tiếp theo sẽ được triển khai theo lộ trình đã được Chính phủ phê duyệt, đánh dấu bước tiến mới trong cải cách hành chính và quản lý tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực.

Ký kết 3 nghị định thư xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc

Nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, chiều 19/8/2024, Bộ NN&PTNT Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký 3 nghị định thư.

Trong đó, bao gồm Nghị định thư về kiểm tra, kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm đối với sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc; Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc và Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch và sức khỏe đối với cá sấu nuôi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Hoàn thiện chính sách phát triển nông nghiệp công nghệ cao

Cùng với nông nghiệp bền vững là nhiều chính sách, cơ chế của Chính phủ để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, phát triển kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong nông nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp, nông thôn… Trong đó, các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư như trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp chế biến, logistics…

Cụ thể, chính sách đất đai nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được áp dụng ở mức ưu đãi cao nhất như ưu tiên đầu tư vào vùng đặc biệt khó khăn hay các đối tượng thuê đất đã tính cả những đối tượng không sản xuất nông nghiệp nhưng có đầu tư vào nông nghiệp công nghiệp cao; tăng thời gian thuê đất công từ 5 năm lên 10 năm…

Chính sách tín dụng đã quy định rõ, dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sẽ hưởng lãi suất cho vay thấp hơn từ 0,5-1%/năm so với khoản vay thông thường; không có tài sản đảm bảo được vay 70% giá trị dự án… Câu chuyện chính khi triển khai là xác định tiêu chí, quy hoạch, tài sản đảm bảo trong doanh nghiệp.

Với chính sách ưu đãi thuế, nhiều loại đầu vào cho sản xuất nông nghiệp không phải chịu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng mức 10% trong 15 năm, miễn thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; dự án nghiên cứu và phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thuộc danh mục công nghệ cao và sản phẩm công nghệ cao được ưu tiên, khuyến khích đầu tư được xem xét áp dụng chính sách miễn giảm thuế sử dụng đất phi nông nghiệp…

Nhận 51,5 triệu USD kinh phí giảm phát thải carbon

Tháng 3/2024, Ngân hàng Thế giới (WB) công bố đã dành 51,5 triệu USD (tương đương 1.200 tỷ đồng) cho Việt Nam nhằm giảm phát thải đã được xác minh (tín chỉ carbon) do hạn chế được mất rừng và suy thoái rừng (thường được gọi là REDD+) và tăng cường lưu trữ carbon thông qua trồng và tái tạo rừng.

Theo đó, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Á Thái Bình Dương nhận được khoản thanh toán dựa trên kết quả giảm phát thải từ Quỹ Đối tác Carbon Lâm nghiệp (FCPF) của Ngân hàng Thế giới. 

Khoản chi trả này đã được chuyển cho Việt Nam do giảm được 10,3 triệu tấn phát thải carbon giai đoạn 1/2/2018 đến 31/12/2019. Khoản tiền này sẽ mang lại lợi ích cho 70.555 chủ rừng và 1.356 cộng đồng sống gần rừng.

Sàn thương mại điện tử chuyên biệt về nông sản

Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) công bố ra mắt sàn Thương mại điện tử nongsan.buudien.vn- nền tảng thương mại điện tử chuyên biệt về nông sản chất lượng cao đầu tiên tại Việt Nam do Vietnam Post làm chủ về công nghệ và vận hành.

Đây là sàn thương mại điện tử dành riêng cho nông sản hướng tới tiêu thụ nông sản bền vững, kết nối trực tiếp giữa người sản xuất và người tiêu dùng, góp phần giảm thiểu rủi ro ùn ứ sản phẩm.

Đồng thời, thông qua việc truy xuất nguồn gốc và đảm bảo chất lượng, nông sản Việt Nam có thể nâng cao giá trị sản phẩm, tiếp cận và xây dựng niềm tin không chỉ thị trường trong nước mà còn vươn ra trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, sàn giao dịch này hỗ trợ người nông dân tiếp cận công cụ số, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Chanh leo Việt Nam lần đầu được xuất vào Mỹ

Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu I (Cục Bảo vệ thực vật), cho biết phía Việt Nam với Mỹ đang đàm phán về biện pháp kiểm dịch thực vật với quả chanh leo tươi. Dự kiến quá trình này sẽ hoàn tất năm 2025.

Hồi tháng 8, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay đã hoàn tất quá trình đàm phán kỹ thuật, chuyển sang thực hiện các thủ tục pháp lý cho phép nhập khẩu chanh leo Việt Nam vào thị trường Mỹ.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo kim ngạch xuất khẩu chanh leo qua Mỹ mỗi năm sẽ đạt từ 50-100 triệu USD.

Giá cau của Việt Nam đạt kỷ lục lịch sử

Vào hồi đầu tháng 10, giá cau tươi ở nhiều địa phương Việt Nam đang tăng cao kỷ lục. Theo đó, tại các tỉnh như Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Tây Ninh, Tiền Giang, Kiên Giang, giá cau dao động từ 80.000 - 85.000 đồng/kg. Riêng khu vực phía Bắc như Bắc Ninh, Nam Định giá cau thậm chí có thể lên tới 90.000 đồng/kg do nguồn cung hạn chế. Trong khi đó, giá cau năm 2023 chỉ loanh quanh ở mức 7.000 - 12.000 đồng/kg.

Các thương lái trực tiếp thu mua cau cho biết nguyên nhân giá cau tăng và duy trì ở mức cao trong nhiều tháng là do Trung Quốc đang thiếu nguồn cung, dẫn đến việc tăng cường nhập khẩu cau từ Việt Nam.