Những người con của Eric Yuan chắc chắn đã có mặt trong buổi sáng một ngày tháng 4/2019 khi Yuan, nhà sáng lập công ty hội nghị trực tuyến nổi tiếng nhất thế giới, rung chuông khai mạc tại sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq với sự ra mắt của mã chứng khoán Zoom, biến anh thành tỷ phú.
Nhưng đến tận một ngày giữa tháng 3/2020, cô con gái học lớp tám của Yuan, bắt buộc phải học từ xa do ảnh hưởng của dịch Covid-19, mới đặt câu hỏi liên quan tới công việc của bố mình: "Bố ơi, làm thế nào để có thể giơ tay phát biểu trong Zoom?".
Yuan cho biết con gái ông chưa từng hỏi ông làm việc gì và đó là lần đầu tiên cô bé đề cập tới công việc của ông.
Con trai Yuan, một sinh viên đại học, cũng đang sử dụng ứng dụng Zoom. “Tôi đã nói với con trai mình rằng, cuối cùng tôi cũng nhận ra tại sao mình lại làm việc chăm chỉ như vậy”, Yuan nói. “Tôi nhận ra, có lẽ tôi xây dựng những công cụ này chỉ để các con có thể sử dụng trong lớp học trực tuyến của mình”.
Tại thời điểm dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, ứng dụng họp trực tuyến (phòng họp ảo) Zoom nổi lên như một "cứu cánh" cho việc học tập và làm việc tại nhà. Mọi người sử dụng ứng dụng họp trực tuyến này cho tất cả mọi công việc, từ tham gia các bữa tiệc sinh nhật đến các sự kiện tôn giáo và thậm chí là một cuộc họp nội các.
Tại Việt Nam, Zoom Cloud Meetings đang là ứng dụng được nhiều công ty, trường học sử dụng để phục vụ việc họp và học từ xa nhằm đối phó với dịch Covid-19.
Theo số liệu từ công ty tình báo di động Apptopia, tính tới cuối tháng 3, thêm 3 triệu người trên toàn cầu đã tải ứng dụng Zoom về thiết bị di động, đưa số lượng tải xuống kể từ đợt IPO tháng 4/2019 lên hơn 59 triệu. Zoom gần đây được xếp hạng số 1 trong số tất cả các ứng dụng miễn phí trên App Store, đứng trên cả Google, WhatsApp và thậm chí ứng dụng TikTok vốn được thế hệ trẻ yêu thích.
Ngày 1/4, Zoom cho biết ứng dụng đã đạt được 200 triệu người dùng hàng ngày trong tháng 3, tăng 20 lần so với mức 10 triệu hồi cuối năm 2019.
Cổ phiếu của công ty hồi đầu tuần đã tăng 143% kể từ đợt IPO và 44% so với tháng trước khi chỉ số chứng khoán S&P 500 của Mỹ giảm 11%. Công ty có mức vốn hóa thị trường là 42 tỷ USD và tài sản của Yuan có trị giá 5,5 tỷ USD, giúp cho nhà sáng lập này trở thành một trong những tỷ phú tự thân mới nhất trong danh sách tỷ phú của Forbes năm nay.
Ngay cả trước khi dịch Covid-19 lan rộng, Zoom đã có ít nhất 81.000 khách hàng trả tiền, bao gồm các doanh nghiệp lớn như Samsung và Walmart. Zoom có doanh thu 623 triệu USD và lợi nhuận ròng 25 triệu USD trong năm tài chính kết thúc vào tháng 1/2020, tăng lần lượt 88% và 234%.
Zoom cũng trở thành một hiện tượng truyền thông xã hội chỉ sau một đêm. Trên Twitter, TikTok và các nền tảng khác, Zoom được lan tỏa với tốc độ mạnh mẽ - một kỳ tích đối với một phần mềm kinh doanh.
“Vừa nhận được email từ một giáo sư: ‘Xin nhắc lại, bạn bắt buộc phải mặc quần áo trong các cuộc họp trên Zoom. Quy tắc cần thiết được thực hiện”, một người dùng Twitter châm biếm và nhận được hơn 85.000 lượt thích (like). Trong khi một dòng Tweet với 21.000 lượt thích nói đùa rằng: “Bạn đã nghĩ rằng bạn giỏi hơn tôi vì bạn đã đến Harvard??? Hiện tại chúng tôi đang tham dự Đại học Zoom đấy”.
Hiện Yuan và nhân viên của mình đang có hai mối quan tâm: giữ cho Zoom hoạt động và đảm bảo rằng nó được sử dụng bởi những người cần nhất.
Khi các khu vực tại Trung Quốc rơi vào tình trạng bị cách ly, Yuan đã mở các tài khoản miễn phí cấp cơ sở trên Zoom, thường được giới hạn ở mức 40 phút mỗi cuộc họp, hoạt động trong 24 giờ. Vào giữa tháng 3, Zoom đã mở rộng lời đề nghị cho tất cả các trường thuộc hệ giáo dục K-12 ngừng hoạt động, đầu tiên là ở Mỹ, Ý và Nhật Bản, tiếp đó thêm 19 trường nữa.
Đến đầu tháng 4, hơn 90.000 trường đã sử dụng ứng dụng Zoom. Và hàng triệu người khác, đã tận dụng lợi thế của mô hình kinh doanh “freemium”, miễn phí (free) các dịch vụ cơ bản để có được nhiều khách hàng, sau đó thu phí các tính năng cao cấp (Premium), của Zoom để sử dụng nó cho mục đích công việc hoặc cá nhân.
Là con trai của một kỹ sư khai thác tại Trung Quốc, phía đông tỉnh Sơn Đông, Yuan lớn lên với sự ngưỡng mộ dành cho các doanh nhân nổi tiếng thế giới, trong đó có nhà sáng lập Microsoft – tỷ phú Bill Gates.
Sau khi tốt nghiệp Đại học Khoa học & Công nghệ Sơn Đông với bằng toán học ứng dụng năm 1991, ông quyết định đầu quân sang Mỹ. Trước khi khởi hành, Hải quan Mỹ đã yêu cầu bản tiếng Anh danh thiếp kinh doanh của Yuan, trong đó có đề Yuan là một nhà tư vấn, và ông đã bị hiểu nhầm là một nhà thầu bán thời gian. Do đó, visa của ông đã bị từ chối. Trong khoảng thời gian một năm rưỡi sau đó, visa của Yuan tiếp tục bị từ chối thêm bảy lần nữa.
Tuy nhiên, Yuan không chịu bỏ cuộc. Cuối cùng, ông cũng đến được California và có một công việc tại Webex, một công ty đi đầu trong các ứng dụng họp trực tuyến. Công ty được Cisco mua lại vào năm 2007 và Yuan đã rời đi sau hơn bốn năm sau đó.
Yuan bắt đầu xây dựng Zoom và cung cấp miễn phí để kết nối một số tổ chức và trường học có nhu cầu, như Đại học San Francisco. Cung cấp Zoom miễn phí là chìa khóa cho hoạt động kinh doanh của Yuan, cũng như năm trước thời điểm IPO năm 2019, phần lớn khách hàng lớn nhất của Zoom xuất phát là người dùng không trả tiền.
Giờ đây, Zoom đã trở nên quan trọng đối với nền kinh tế làm việc tại nhà (work from home), do các hoạt động học tập, làm việc được chuyển sang hình thức trực tuyến khi đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.
Nhưng Zoom không còn ở vị trí duy nhất để đáp ứng xu hướng này. Google và Microsoft cũng tuyên bố họ đang mở ra nhiều tính năng miễn phí hơn cho các công cụ hội thảo và hội nghị trực tuyến của riêng họ. RingCentral, một công ty truyền thông đám mây có trụ sở tại Belmont, California và Newsela, một công ty công nghệ có trụ sở tại New York City, là hai trong số những người chơi ít được biết đến làm điều tương tự. Tuy nhiên, có vẻ như không có công ty nào có lượng người dùng mới đăng ký nhiều và tăng nhanh như Zoom.
Yuan có thể không dự đoán tất cả các giải pháp mà Zoom sẽ tạo điều kiện cho lối sống cách ly xã hội. Nhưng công ty đã bắt đầu chuẩn bị cho những thay đổi lớn khi Covid-19 lần đầu tiên làm gián đoạn hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc bắt đầu vào tháng 1. Vào thời điểm đó, các khách hàng như Walmart và Dell đã lo lắng, Yuan nói, họ tự hỏi liệu nhân viên địa phương có thể chuyển toàn bộ thời gian để liên lạc thông qua Zoom hay không. Trước khi ra mắt công chúng, Zoom đã đào tạo nhân viên của mình về cách ứng phó với thảm họa thiên nhiên, mặc dù công ty đã không dự đoán rằng thảm họa xảy ra là một đại dịch.
17 trung tâm dữ liệu của Zoom được thiết kế để xử lý lưu lượng truy cập lên tới 100x, Yuan cho biết. “Tính năng nổi bật của đám mây là có khả năng không giới hạn, theo lý thuyết”, Yuan nói. Và với các đội kỹ thuật trên toàn cầu, bao gồm cả ở Trung Quốc và Malaysia, Zoom có các nhóm kỹ thuật để có thể giám sát từ xa các hệ thống của mình suốt ngày đêm.
Tuy nhiên, chính sự phát triển quá nhanh chóng của Zoom cũng khiến ứng dụng này đang phải đối mặt với những phản đối từ một bộ phận người dùng về sự bảo mật.
Vào cuối tháng 3, trang tin công nghệ Vice Media, đã tiết lộ rằng Zoom đang gửi dữ liệu tới Facebook, ngay cả khi người dùng không có tài khoản Facebook.
Vào ngày 30/3, Bộ Trưởng Tư Pháp New York Letitia James đã gửi thư tới nêu ra một số lo ngại về quyền riêng tư, bao gồm cả việc người dùng tăng đột biến có thể khiến nền tảng này dễ bị tin tặc tấn công. Các quan chức liên bang đã bắt đầu đưa ra các cảnh báo về bảo mật và quyền riêng tư mới có tên là "Zoombombing". Thuật ngữ này đề cập đến một hình thức quấy rối trên mạng được báo cáo bởi một số người dùng ứng dụng, những người đã báo cáo rằng một số cuộc gọi của họ đã bị tấn công bởi các cá nhân không xác định và đưa ra các ngôn ngữ thù địch hoặc chia sẻ hình ảnh.
“Trong suốt đại dịch COVID-19, chúng tôi đang làm việc suốt ngày đêm để đảm bảo rằng các bệnh viện, trường đại học, trường học và các doanh nghiệp khác trên toàn thế giới có thể duy trì kết nối và hoạt động”, Zoom cho biết trong một tuyên bố gửi cho Forbes. “Chúng tôi đánh giá cao sự tham gia của luật sư New York về các vấn đề này và rất vui được cung cấp các thông tin được yêu cầu”.
Trước những lo ngại về bảo mật, một số doanh nghiệp đã cấm nhân viên thực hiện cuộc họp trực tuyến qua Zoom, tiêu biểu là SpaceX của tỷ phú Elon Musk.
Trong bài đăng gửi lời xin lỗi trên blog, Yuan thừa nhận rằng, các tin tặc tấn công Zoom và các trò chơi khăm trong các cuộc họp trên Zoom là điều mà anh ta không lường trước được. “Tôi thực sự đã không hiểu vì sao tin tặc muốn xâm nhập vào một lớp học. Họ có định học đại số chăng?”, Yuan nói.
Hồi tuần trước, Yuan đã tổ chức một cuộc họp toàn bộ công ty Zoom trong hai giờ đồng hồ. “Những ngày vừa qua thật khó khăn”, Yuan nói và cho biết đây là một cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất mà ông phải đối mặt trong sự nghiệp.
“Bây giờ hàng trăm triệu người sử dụng và con số tiếp tục tăng lên. Tôi đã nói với nhân viên, hãy để kiểm tra kỹ lưỡng, kiểm tra ba lần quyền riêng tư và bảo mật để không làm cho bất kỳ người dùng nào của chúng tôi thất vọng”, Yuan khẳng định.
“Những nghi ngờ gần đây về Zoom không xuất phát từ những chia sẻ bởi các khách hàng trả tiền để sử dụng ứng dụng này”, nhà phân tích Alex Zukin của RBC nói. "Ngay cả trước khi Zoom lên sàn, các CIO và khách hàng đã biết về thiết lập và giới hạn bảo mật của Zoom và đã nghiên cứu cấu trúc của nó. Họ đã cảm thấy ổn và sử dụng. Tôi nghĩ rằng Eric đang ở trong một tình huống không lường trước được. Tôi không nghĩ rằng họ đã xây dựng sản phẩm này với ý nghĩ không tốt”, Zukin nói và tin rằng Zoom tạm thời trở thành nạn nhân vì sự nổi tiếng quá nhanh và những đánh giá cường điệu về nó.
Yuan thừa nhận rằng phần lớn những vấn đề này là do chính ông tạo ra. “Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã phạm sai lầm, nhưng động cơ của chúng tôi là tốt”, Yuan nói. “Nếu tôi có một sự lựa chọn, chắc chắn tôi sẽ quay trở lại với công việc kinh doanh b2b (doanh nghiệp với doanh nghiệp)”, Yuan thừa nhận, “còn bây giờ, đó là một cuộc chơi hoàn toàn khác”. Tuy nhiên, Yuan cam kết sẽ nỗ lực gấp 10 lần so với trước đây để giành lại niềm tin từ người dùng.
Đó là những ngày tháng căng thẳng với Yuan. Một tuần trước, Yuan cho biết mẹ ông đã hỏi tại sao ông luôn ăn trưa muộn, luôn ở trong văn phòng và hầu như không ngủ được. “Tôi đã nói với những đứa con của tôi rằng, ‘chúng ta đang trải qua thời gian rất, rất khó khăn này, bố sẽ không nói chuyện nhiều với các con và bố rất xin lỗi. Nhưng một ngày nào đó trong tương lai, các con sẽ hiểu tại sao bây giờ bố lại bận rộn như thế’”, Yuan nói và hy vọng sẽ làm gương tốt cho những đứa con của mình về sự kiên trì trong nghịch cảnh. Hiện tại, Yuan sẽ làm tất cả những gì có thể để phục vụ những người đang thực hiện cách ly bởi đại dịch Covid-19.
