Ông Nguyễn Việt Cường: ‘Không thể tịch thu tài sản của nhà đầu tư trên đất’

Kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại "Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp năm 2017" diễn ra sáng nay, ông Nguyễn Việt Cường đã nêu ra 3 "điểm nghẽn" về cơ chế đối với doanh nghiệp đầu tư bất động sản.

Thứ nhất là vấn đề giải tỏa mặt bằng theo cơ chế nhà đầu tư tự thỏa thuận. Theo ông Cường, đây là cơ chế phù hợp lòng dân, hạn chế khiếu kiện nhưng rất khó đạt được thỏa thuận 100%.

"Luôn có một bộ phận thiểu số yêu cầu giá rất cao, nhà đầu tư không thể thỏa thuận được dẫn đến giải tỏa mặt bằng theo kiểu xôi đỗ, dự án không thể triển khai. Rất nhiều nhà đầu tư lâm vào tình trạng rất khó khăn, bị treo tiền ở phần đất đã được thỏa thuận mà không có cách nào để giải quyết nốt phần đất chưa được thỏa thuận còn lại", ông Cường nói.

Để tháo gỡ tình trạng này, ông Cường kiến nghị đối với dự án giải tỏa mặt bằng theo cơ chế tự thỏa thuận, Chính phủ nên đưa ra quy định: nếu nhà đầu tư thỏa thuận được 70% thì Nhà nước ra quyết định thu hồi đất đối với phần không đồng thuận còn lại; hoặc nhà đầu tư được khởi kiện ra tòa, mức bồi thường sẽ do tòa chỉ định.

Giá đất là một "ẩn số" đối với các nhà đầu tư bất động sản

Vấn đề thứ hai là thời điểm xác định tiền sử dụng đất nộp cho Nhà nước. Theo ông Cường, công tác triển khai đấu thầu dự án có sử dụng đất hiện nay đang tồn tại bất cập lớn về xác định giá đất.

Cụ thể, dự án được đưa ra đấu thầu nhưng giá đất không được xác định. Sau khi trúng thầu dự án, nhà đầu tư triển khai nhiều bước của quy trình đầu tư xây dựng dự án mà vẫn không biết chính xác chi phí tiền sử dụng đất phải nộp là bao nhiêu. Giá đất không được xác định, nhà đầu tư không thể biết chính xác hiệu quả của dự án và ảnh hưởng rất lớn đến quyết định đầu tư.

Do đó, ông Cường đề xuất đối với việc đấu thầu dự án có sử dụng đất thì giá đất và tiền sử dụng đất phải được xác định từ trước khi đấu thầu dự án. "Giá đất phải là một yếu tố trong gói thầu. Không thể đấu thầu dự án lại không có giá đất hoặc giá đất khi đấu thầu dự án chỉ là một con số tượng trưng như hiện nay", ông Cường khẳng định.

Đối với vấn đề thu hồi dự án khi chậm tiến độ đưa đất vào sử dụng, ông Cường cho rằng hiện có rất nhiều điểm bất hợp lý.

Theo đó, hiện nay, Nhà nước thu hồi đất kèm theo mọi tài sản nhà đầu tư đã đầu tư trên đất đối với các dự án chậm tiến độ đưa đất vào sử dụng. Cơ chế thu hồi "trắng" như vậy là một bất cập bởi cả Hiến pháp và Luật Đầu tư đều quy định Nhà nước bảo hộ tài sản đã đầu tư của nhà đầu tư.

"Khi nhà đầu tư chậm tiến độ sử dụng đất tức là vi phạm pháp luật đất đai, Nhà nước có thể phạt bằng tiền, có thể tính thuế cao, có thể thu hồi đất đã giao nhưng không thể tịch thu tài sản của nhà đầu tư đã đầu tư trên đất, kể cả tiền sử dụng đất đã nộp", ông Cường nói.

Chủ tịch Công ty Cổ phần Kosy cũng cho rằng cơ chế thu hồi "trắng" như vậy là trái với nội dung Nghị quyết số 19 – Nghị quyết Trung ương ngày 31/10/2012, thông qua Hội nghị Trung ương 6 – khóa XI: "Nhà nước thực hiện chính sách thuế lũy tiến đối với các dự án đầu tư chậm hoặc bỏ hoang, không đưa đất vào sử dụng đúng thời hạn theo quy định của pháp luật".

Do vậy, ông Cường kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2013 theo hướng xử lý đối với những dự án chậm tiến độ bằng cách đóng thuế lũy tiến như nội dung Nghị quyết 19. "Nhà nước có thể phạt nhà đầu tư bằng tiền để buộc nhà đầu tư phải tự quyết định: hoặc là tìm cách tập trung đầu tư, tìm đối tác để liên doanh hoặc là chuyển nhượng mà không cần Nhà nước phải can thiệp".