Trung Quốc tìm ra ‘phao cứu sinh’ giữa vòng xoáy thuế quan với Mỹ
(VNF) - Khi hàng rào thuế quan từ Mỹ khiến cỗ máy xuất khẩu của Trung Quốc chậm nhịp, giới lãnh đạo Bắc Kinh buộc phải tìm kiếm một “tấm đệm” mới để bảo vệ thị trường lao động và giữ ổn định xã hội. Trong bối cảnh đó, nền kinh tế Gig (Gig Economy) bất ngờ trở thành một “phao cứu sinh”, giúp Trung Quốc chống đỡ cú sốc thương mại và tạo ra hàng triệu việc làm thời vụ.
- TT Trump: Nền kinh tế tốt là nhờ tôi, tệ là 'di sản' của ông Biden 05/05/2025 08:45
Khi "cỗ máy xuất khẩu" trục trặc, nền kinh tế Gig trỗi dậy
Khi cỗ máy xuất khẩu của Trung Quốc bị đình trệ dưới sức nặng của mức thuế quan 145%, việc làm đang gặp rủi ro. Ngân hàng Goldman Sachs cho biết có khoảng 16 triệu công nhân tham gia vào quá trình sản xuất hàng hóa xuất sang Mỹ. Nomura, một ngân hàng khác, dự đoán Trung Quốc có thể mất 5,7 triệu việc làm trong ngắn hạn và 15,8 triệu việc làm trong dài hạn khi cú sốc lan rộng khắp nền kinh tế.
Trước những tác động ngày càng rõ rệt từ cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, giới chức Trung Quốc đã nhanh chóng tung ra các biện pháp ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại. Tại cuộc họp Bộ Chính trị ngày 25/4, chính phủ cam kết sẽ tăng mức hoàn trả từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi các đòn thuế quan.

Tuy nhiên, bên cạnh các gói hỗ trợ chính thức, thị trường lao động Trung Quốc đang chứng kiến sự nổi lên mạnh mẽ của một "phao cứu sinh" khác: nền kinh tế Gig – mô hình việc làm tự do, thời vụ.
Điều đặc biệt là chính cuộc chiến thương mại này có thể trở thành chất xúc tác hoàn thiện quá trình "lột xác" của lĩnh vực Gig, từ một ngành từng bị chính quyền Trung Quốc không đánh giá cao, trở thành một hệ sinh thái lao động trực tuyến khổng lồ, được nhà nước phê chuẩn và hậu thuẫn, với vai trò như một hệ thống phúc lợi xã hội ngầm – phi chính thức nhưng ngày càng có ảnh hưởng sâu rộng.
Lý do khiến giới chức Trung Quốc ngày càng đặt niềm tin vào nền kinh tế Gig là bởi quy mô khổng lồ của nó. Theo Liên đoàn Công đoàn do nhà nước kiểm soát, hiện có khoảng 84 triệu người đang phụ thuộc vào các “hình thức việc làm mới”, bao gồm dịch vụ giao hàng và gọi xe công nghệ. Chính phủ Trung Quốc thậm chí còn đưa ra con số rộng hơn: 200 triệu “lao động linh hoạt”, bao gồm cả người làm tự do và lao động bán thời gian.
Những con số này bỏ xa lực lượng 54 triệu lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp nhà nước tại đô thị, và chiếm một phần không nhỏ trong tổng lực lượng lao động 734 triệu người của đất nước. Riêng nền tảng giao đồ ăn Meituan đã sử dụng tới 7,5 triệu tài xế giao hàng, với tổng thu nhập hàng năm lên tới 11 tỷ USD.
Ông Wan là một điển hình. Người đàn ông 36 tuổi này đã tìm kiếm công việc có mức lương cao nhất trong tầm với và thấy rằng những tài xế giao đồ ăn có thể kiếm được 10.000 nhân dân tệ (1.375 USD) một tháng. Ông đi khắp Bắc Kinh bằng xe tay ga của mình từ 6h sáng đến 21h mỗi ngày. "Mỗi xu đều quan trọng ngay lúc này", ông Wan nói.
Từ lao động phi chính thức đến "phúc lợi xã hội kiểu mới"

Bất chấp các cuộc xung đột thương mại và nhiều năm niềm tin của người tiêu dùng trì trệ, nền kinh tế việc làm tự do khổng lồ này đang phát triển.
Lực lượng lao động của Meituan, thường được tuyển dụng thông qua các công ty hợp đồng bên thứ ba, tăng hơn 41% so với năm 2021. Vào tháng 3, các ông chủ của công ty cho biết họ kỳ vọng sự tăng trưởng lành mạnh của cả dịch vụ giao đồ ăn và mua sắm.
Công ty dự kiến sẽ tăng doanh số khoảng 15% hàng năm cho đến năm 2027. Tương tự như vậy, số lượng giấy phép dịch vụ gọi xe đã tăng vọt từ 2,9 triệu vào năm 2020 lên 7,5 triệu vào năm 2024 (xem biểu đồ).
Một yếu tố thuận lợi khác cho chính quyền Trung Quốc là cuộc cạnh tranh khốc liệt giành thị phần giữa các công ty trong lĩnh vực Gig đang vô tình tạo ra một “cuộc chiến tuyển dụng” ngay giữa lúc thương chiến leo thang.
Ngày 21/4, JD.com – nền tảng thương mại điện tử đang lấn sân sang lĩnh vực giao hàng – tuyên bố sẽ tuyển dụng thêm 100.000 tài xế giao nhận mới trước cuối tháng 7.
Cuộc đua giảm giá để hút khách, cộng với chi phí nhân công gia tăng, đã khiến giới đầu tư lo ngại. Nhiều cổ phiếu trong lĩnh vực này lao dốc mạnh. Thế nhưng, đối với chính quyền Trung Quốc, đây lại là kịch bản lý tưởng: nhiều việc làm hơn, giá tiêu dùng thấp hơn và biên lợi nhuận mỏng – tất cả đều phù hợp với mục tiêu ổn định xã hội và giữ vững niềm tin vào mô hình kinh tế trong bối cảnh đầy biến động.
Mặc dù từng tỏ ra nghi ngại, hiện tại chính phủ Trung Quốc đã hoàn toàn chuyển hướng, chủ động đón nhận nền kinh tế Gig như một “tấm đệm” cần thiết cho tăng trưởng và ổn định kinh tế.
Các công ty trong lĩnh vực này được khuyến khích thiết lập một hệ thống phúc lợi xã hội, thứ mà trước đây vốn chỉ thuộc về khu vực nhà nước. Hồi tháng 2, JD.com đã công bố kế hoạch cung cấp các quyền lợi an sinh xã hội cho đội ngũ tài xế của mình. Meituan cũng tuyên bố sẽ “từng bước triển khai” chương trình bảo hiểm xã hội cho các tài xế giao hàng, bắt đầu bằng một dự án thí điểm trong quý II/2025.
Trong cuộc chạy đua lấy lòng chính phủ, các doanh nghiệp không ngần ngại đầu tư vào trạm nghỉ, suất ăn và các khoản trợ cấp cho tài xế – tất cả đều nhằm “để chính quyền thấy được thiện chí”, theo lời một chuyên gia kinh tế.
Mô hình phúc lợi này tuy còn manh nha và phi chính thức, nhưng đang định hình một lớp đệm xã hội mới trong bối cảnh nhà nước tìm cách chia sẻ gánh nặng ổn định kinh tế và xã hội.
Tại thành phố Tuyền Châu, miền Nam Trung Quốc – nơi Meituan vừa triển khai chương trình thí điểm hỗ trợ một nửa phí đóng bảo hiểm hưu trí cho các tài xế đủ điều kiện – anh Lai, 30 tuổi, lại tỏ ra thờ ơ. Ngồi trên chiếc xe máy trước một trung tâm thương mại, anh thẳng thắn chia sẻ: “Khi chúng tôi già đi, lực lượng lao động sẽ còn ít hơn bây giờ. Số tiền mà thế hệ sau đóng góp sẽ không đủ để nuôi nổi thế hệ của tôi.”
Câu nói của anh phản ánh một tâm lý phổ biến trong tầng lớp lao động Gig: hoài nghi về hiệu quả và tính bền vững của hệ thống phúc lợi, cho dù chính phủ đang nỗ lực xây dựng nó từ chính những nền tảng phi truyền thống.
Câu chuyện về sự trỗi dậy của nền kinh tế Gig là minh chứng rõ ràng cho cách cuộc chiến thương mại buộc giới lãnh đạo Trung Quốc phải thích nghi. Họ có thể vẫn kỳ vọng về một viễn cảnh hiện đại, nơi lực lượng lao động công nghệ cao chế tạo chip bán dẫn cho cả thế giới. Nhưng thực tế, thứ mà họ đang có là một "đội quân" công nghệ thấp – những người chạy xe máy, ô tô len lỏi khắp các thành phố để giao từng suất ăn cho những khách hàng đang đói bụng và nôn nóng.
Thế nhưng, chính lực lượng ấy đang giữ cho cỗ máy kinh tế Trung Quốc tiếp tục vận hành. Và điều đó cũng đúng với từng người lao động. Sau một năm làm shipper, anh Lai cho biết sẽ chuyển hướng về hợp tác với người thân ở thành phố công nghiệp Nghĩa Ô (Yiwu) để bán hàng trên Amazon. Anh tin rằng cuộc chiến thương mại rồi sẽ sớm kết thúc. Nhưng nếu không, anh sẵn sàng quay lại với chiếc xe máy – như bao người khác vẫn đang miệt mài mưu sinh trên từng con phố.
100 ngày đầu nhiệm kỳ: TT Trump đưa lập trường cứng rắn về Trung Quốc lên tầm cao mới
- Tuổi 94, tỷ phú Warren Buffett chính thức ‘nghỉ hưu’: Kết thúc một kỷ nguyên đầu tư vĩ đại 04/05/2025 11:00
- Ngầm chỉ trích TT Trump, tỷ phú Warren Buffett ‘phòng thủ’ với 347 tỷ USD tiền mặt 04/05/2025 08:00
- EU phạt TikTok 600 triệu USD vì chuyển dữ liệu người dùng bất hợp pháp về Trung Quốc 03/05/2025 08:15
Điểm danh loạt doanh nhân được Tổng thống Trump 'giải cứu'
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
Chàng trai từ chối công việc văn phòng, lập chuỗi sửa chữa thu 33 tỷ/năm
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
Fed sắp hành động, đại gia BĐS Trung Quốc bên bờ phá sản... cả thị trường ‘nín thở’
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
Trung Quốc cắt 1.000 chuyến bay, Tokyo ước thiệt hại 1,2 tỷ USD
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
Dầu khí Nga hứng khủng hoảng kép, doanh nghiệp giảm mạnh lợi nhuận
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
'Siêu cá mập' mạnh tay mua vào, giá bạc lập đỉnh lịch sử
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
Vụ cướp 1,6 triệu USD USD Bitcoin dấy lên lo ngại về an toàn tài sản số
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
Thụy Sĩ ‘chấn động’ vì thuế thừa kế: Tỷ phú dọa rời bỏ đất nước
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
Công xưởng Trung Quốc thời 5.0: Mỗi nhà máy là 1 'sinh vật sống' do AI làm chủ?
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
Airbus triệu hồi 6.000 máy bay trên toàn cầu
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
Indonesia phản đối điều khoản ‘thuốc độc’ trong đàm phán thương mại với Mỹ
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
Số doanh nghiệp Trung Quốc báo lỗ cao kỷ lục, bức tranh kinh tế ngày càng u ám
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
Cháy chung cư Hong Kong khiến 94 người thiệt mạng: Gánh nặng bảo hiểm thuộc về ai?
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
Nhà đầu tư đặt cược Fed hạ lãi suất, thị trường toàn cầu biến động
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
Thảm họa cháy chung cư và cuộc khủng hoảng nhà ở nan giải của Hồng Kông
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
Apple sắp có 'thuyền trưởng' mới: Ai là người thay thế được Tim Cook?
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
Sóng gió lại ập đến, thêm 'đại bàng' bất động sản Trung Quốc nguy cơ 'gãy cánh'
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
Cháy dữ dội cụm chung cư tại Hong Kong, ít nhất 13 người thiệt mạng
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
GWM đặt mục tiêu chinh phục châu Âu: Nhà máy mới, 300.000 xe/năm
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
Đài Loan 'bơm' 40 tỷ USD cho quốc phòng, tăng mua vũ khí Mỹ
(VNF) - Đài Loan dự chi 40 tỷ USD để nâng cấp năng lực phòng thủ, đẩy mạnh mua sắm vũ khí từ Mỹ nhằm đối phó rủi ro an ninh gia tăng trong khu vực.
Mỹ cử phái đoàn gặp TT Putin, dòng vốn quốc tế chờ tín hiệu từ Moscow
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
‘Số lượng tàu Trung Quốc tại Bắc Cực nhiều chưa từng có’
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
Canh bạc AI nghìn tỷ USD của các 'ông lớn' vùng Vịnh
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
Kinh tế Mỹ lộ thêm loạt tín hiệu đáng lo ngại
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thêm một Big Tech tiến sát mốc định giá 4.000 tỷ USD
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
Điểm danh loạt doanh nhân được Tổng thống Trump 'giải cứu'
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
Toàn cảnh 3ha đất nông nghiệp nội đô vừa được Hà Nội chuyển đổi để cao ốc
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.


































































