‘Quả bom hẹn giờ’ sắp nổ, Trung - Nga gấp rút tìm cách đối phó

“Hiện tại, các tổ chức tài chính có liên quan của Trung Quốc và Nga đang nghiên cứu khả năng hợp tác bằng hệ thống thanh toán Mir”, đại sứ Trung Quốc tại Nga, ông Zhang Hanhui, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Izvestia.

Hệ thống thanh toán Mir do Nga tự phát triển được Ngân hàng Trung ương Nga thành lập như một giải pháp thay thế cho thẻ Visa và Mastercard.

Ông Zhang cho biết hợp tác tài chính giữa Trung Quốc và Nga là “thành phần quan trọng và là sự đảm bảo đáng tin cậy” giữa các doanh nghiệp ở hai nước, đồng thời các tổ chức này vẫn tiếp tục hợp tác trong các vấn đề thanh toán thương mại, quản lý tài sản và bảo hiểm.

“Liên quan đến các vấn đề thanh toán do lệnh trừng phạt từ các nước thứ ba, các tổ chức tài chính của Trung Quốc và Nga sẽ tiếp tục tăng cường liên lạc”, ông Zhang cho biết, đồng thời nói thêm rằng Trung Quốc sẽ cho phép nhiều ví điện tử nước ngoài hơn được sử dụng, bao gồm cả khách du lịch Nga.

“Chúng tôi tin tưởng rằng các bên sẽ có thể tìm ra giải pháp thực tế cho vấn đề này”, ông Zhang cho hay.

Bình luận của nhà ngoại giao Trung Quốc được đưa ra sau khi Washington áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với Moscow vào tháng trước, làm gia tăng nguy cơ áp đặt lệnh trừng phạt thứ cấp đối với các tổ chức tài chính nước ngoài ủng hộ cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine.

Nhưng Tiến sĩ Li Mingbo, phó khoa tại Viện Vùng vịnh lớn Quảng Châu, cho biết hệ thống thanh toán Mir có thể không thực sự mang lại lợi ích cho Trung Quốc và nó có thể chỉ là một biện pháp khẩn cấp ngắn hạn.

Trước đó, ông Li đã dẫn đầu một nhóm nghiên cứu để khảo sát các công ty ở các tỉnh Quảng Đông, Phúc Kiến, Hà Nam và Thiểm Tây và phát hiện ra rằng hầu hết các ngân hàng Trung Quốc đều ngày càng nghiêm ngặt hơn trong việc xem xét các khoản thu ngoại tệ từ các doanh nghiệp liên quan đến Nga do phạm vi trừng phạt thứ cấp của Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài thuộc Bộ Tài chính Mỹ được mở rộng.

Ông cho biết thêm rằng tất cả các công ty được khảo sát chỉ sản xuất các vật liệu không nhạy cảm liên quan đến nhu cầu thiết yếu hàng ngày, bao gồm quần áo, giày dép, mũ và đồ dùng nhà bếp.

Trước đó, Bộ Tài chính Mỹ hồi tháng 2 cho biết Mir đã cho phép Nga xây dựng một "cơ sở hạ tầng tài chính cho phép Nga trốn tránh lệnh trừng phạt và tái lập các kết nối đã bị cắt đứt với hệ thống tài chính quốc tế" sau khi áp đặt lệnh trừng phạt đối với Hệ thống Thẻ thanh toán quốc gia do nhà nước Nga sở hữu.

“Lý do chính là hầu hết các hoạt động kinh doanh của các tổ chức tài chính Trung Quốc đều có mối liên hệ chặt chẽ với hệ thống tài chính phương Tây”, ông Li cho biết.

“Nếu Trung Quốc và Nga có thể đạt được sự hợp tác trực tiếp về hệ thống thanh toán tài chính, họ có thể bỏ qua Mỹ và các tổ chức tài chính Trung Quốc không phải lo lắng về việc phải chịu các lệnh trừng phạt thứ cấp của Mỹ”, ông Li cho biết thêm.

Mặc dù Trung Quốc không tham gia cùng phương Tây trong việc áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga, các nhà xuất khẩu Trung Quốc từng giao dịch với các công ty Nga cho biết họ đã bị chậm thanh toán.

“Sau hơn bốn tháng không được thanh toán, các thương nhân Trung Quốc hiện đã chuyển sang phương thức thanh toán GEP mới, nhưng vẫn có nguy cơ bị xử phạt. Đây là một quả bom hẹn giờ”, một nhà xuất khẩu ở Quảng Đông cho biết.

GEP là một tùy chọn ví điện tử trên Ozon, gã khổng lồ thương mại điện tử giống như Amazon của Nga, đã trở nên phổ biến nhờ cung cấp các sản phẩm Trung Quốc sau khi nhiều thương hiệu phương Tây rời đi.

Ông Steve Juan, một nhà xuất khẩu vật liệu nội thất tại tỉnh Giang Tô, cho biết rủi ro khi sử dụng hệ thống thanh toán Mir là rất cao đối với các nhà xuất khẩu vừa và nhỏ của Trung Quốc vẫn muốn duy trì hoạt động kinh doanh với Mỹ.

“Nói một cách thẳng thắn, có lẽ sẽ tốt hơn nếu chấp nhận mức thuế quan cao hơn của Mỹ so với cái gọi là hệ thống thanh toán Brics này”, ông Juan nói, ám chỉ đến ý tưởng các thành viên của khối Brics sử dụng tiền tệ địa phương để giao dịch giữa các quốc gia thành viên, độc lập với hệ thống nhắn tin tài chính Swift hiện tại.

“Thuế quan cao có nghĩa là một thỏa thuận để duy trì quy mô xuất khẩu hiện tại sang thị trường phương Tây. Hợp tác hệ thống thanh toán Mir chắc chắn sẽ có tác động rất lớn đến hoạt động xuất khẩu sang thị trường phương Tây. Đây là điều mà các nhà xuất khẩu vừa và nhỏ của chúng tôi không thể chi trả được”, vị chủ doanh nghiệp nói thêm.

Theo số liệu của hải quan Trung Quốc, thương mại song phương giữa Trung Quốc và Nga đạt mức cao kỷ lục vào năm 2023 lên 240 tỷ USD, tăng 26,3% so với năm 2022.