Sàn online đồng loạt tăng phí: Chủ shop lao đao vì mất khách và thua lỗ

Đồng loạt tăng phí, giảm ưu đãi

Từ tháng 4/2025, các sàn thương mại điện tử lớn như TikTok Shop và Shopee sẽ áp dụng mức phí mới, khiến các nhà bán hàng đối mặt với áp lực tài chính ngày càng lớn.

Cụ thể, TikTok Shop sẽ tăng phí hoa hồng thêm 1% đối với nhà bán hàng thường và gần 2% đối với các shop mall, với mức phí áp dụng cho một số ngành hàng như điện máy, thời trang, tạp hóa, sức khỏe, làm đẹp và nhà cửa - đời sống tăng từ 1-3% lên 4%.

Shopee cũng đồng loạt thay đổi mức phí cho nhiều ngành hàng, với các sản phẩm trong ngành mẹ và bé tăng từ 4% lên 9,5%, ngành làm đẹp từ 4% lên 10%, và phụ kiện điện tử từ 3% lên 9%. Đặc biệt, Shopee sẽ xóa bỏ gói Freeship Extra và yêu cầu người bán chịu toàn bộ chi phí vận chuyển cho các đơn hàng không thành công hoặc trả lại. Điều này khiến người bán phải tự gánh nhiều chi phí mà trước đây nền tảng hỗ trợ.

Trước đó, từ đầu năm 2025, Lazada cũng đã tăng phí cố định từ 3% lên 4%, đồng thời giảm giá trị các gói Freeship Max từ 8% xuống 6% cho giá trị đơn hàng.

Không chỉ tăng phí, các sàn TMĐT còn giảm bớt các ưu đãi vốn có, cắt giảm nhiều chính sách hỗ trợ người bán, đồng thời áp dụng hàng loạt loại phí “chồng chéo” như phí vận chuyển, phí rủi ro, phí vận hành, thuế, đẩy người bán vào tình thế khó khăn. Những thay đổi này khiến các nhà bán hàng phải tính toán lại chiến lược kinh doanh, cân nhắc lại giá thành sản phẩm và tìm cách duy trì lợi nhuận trong khi chi phí hoạt động ngày càng tăng.

Người bán hàng "kêu trời"

Trong bối cảnh các sàn TMĐT tăng phí đồng loạt, nhà bán hàng phải đối mặt với sự lo lắng về khả năng mất khách. Nhiều người bán cho biết họ sẽ phải tăng giá bán sản phẩm để bù đắp chi phí, nhưng điều này lại gây ra rủi ro lớn: khi giá hàng hóa tăng, người tiêu dùng có thể quay lưng, dẫn đến giảm doanh thu.

Chị Hải Anh, chủ một shop thời trang trên Shopee, cho biết: “Khi phí hoa hồng và các khoản phí khác tăng, tôi phải tính toán lại việc nhập hàng và điều chỉnh giá bán. Nếu không làm tốt, tôi có thể lỗ.” Đây là mối lo chung của nhiều nhà bán hàng nhỏ lẻ, khi giá sản phẩm phải tăng lên để duy trì lợi nhuận, nhưng người tiêu dùng lại có xu hướng thắt chặt chi tiêu trong bối cảnh kinh tế đầy biến động.

Không chỉ người bán lo ngại, người tiêu dùng cũng có lý do để lo lắng. Anh Trần Hoàng, một khách hàng thường xuyên mua hàng trên các sàn TMĐT, cho biết: “Nếu giá sản phẩm tăng, tôi sẽ khó tìm được những món hàng ưng ý với mức giá hợp lý như trước đây. Điều này cũng khiến các chương trình khuyến mãi trở nên ít hơn, ảnh hưởng đến thói quen mua sắm của tôi.” Việc tăng phí sàn sẽ tác động không nhỏ đến sức mua của người tiêu dùng và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thị trường TMĐT.

Chị Lan Anh (Đống Đa, Hà Nội), một nhà bán đồ chơi trẻ em lâu năm trên các sàn TMĐT, chia sẻ mức tăng phí 2 - 3 lần đã gây sức ép quá lớn đối với người bán. "Không chỉ phí cố định, người bán còn phải chịu thêm các khoản phí phát sinh như khi khách không nhận hàng hoặc 'bùng' hàng. Điều này khiến việc kinh doanh qua sàn ngày càng trở nên khó khăn hơn," chị Lan Anh cho biết.

Còn với chị Thu Chi, chuyên bán quần áo trên sàn TMĐT tại TP. Hà Nội, áp lực từ mức phí tăng cao khiến chị không khỏi lo lắng. "Nếu không điều chỉnh giá sản phẩm thì tôi không thể có lãi, không đủ để trang trải cuộc sống. Nhưng nếu tăng giá thì lại gặp khó khăn trong việc bán hàng, đó là một tình thế khó xử."

Trước đây, quần áo của chị Chi bán trên sàn luôn có giá thấp hơn so với bán tại cửa hàng trực tiếp. Tuy nhiên, với chính sách mới, chị đã bắt đầu điều chỉnh giá, không còn sự chênh lệch lớn nữa. Thậm chí, một số sản phẩm trên sàn hiện nay có giá cao hơn so với khi mua qua các kênh khác.

Nhà bán hàng phải làm gì?

Ông Trần Lâm, CEO của Julyhouse, nhận định rằng đợt tăng phí của các sàn thương mại điện tử là một “cú đấm mạnh” đối với các nhà bán hàng. Do đó, các nhà bán hàng cần xác định rõ mô hình kinh doanh và đầu tư hợp lý. Các nhà bán hàng cá nhân nên tinh gọn hoạt động để giảm chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.

Ông Lê Sỹ Dũng gợi ý các giải pháp cải thiện biên lợi nhuận như tăng giá bán hợp lý, tìm nguồn hàng giá tốt hơn hoặc đàm phán lại với nhà cung cấp. Các shop cũng cần tập trung vào các sản phẩm có giá trị cao, tránh cuộc đua giảm giá và bán hàng theo combo để tăng giá trị đơn hàng, đồng thời tối ưu chi phí vận chuyển. Một giải pháp khác là giảm tích trữ hàng hóa để giảm chi phí lưu kho, tối ưu hóa quy trình đóng gói và lựa chọn nhà vận chuyển hiệu quả.

TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, nhấn mạnh rằng việc tăng phí là điều tất yếu trong môi trường thị trường, nhưng cần đi đôi với việc nâng cao chất lượng dịch vụ để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người bán và người mua. Ông cũng khuyến nghị các sàn thương mại điện tử phải tính toán kỹ lưỡng mức phí và có chính sách hỗ trợ phù hợp để duy trì sự ổn định và công bằng trong hệ sinh thái thương mại điện tử.

Từ một góc độ khác, ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Tập đoàn NextTech, cho rằng các sàn thương mại điện tử đang siết chặt quy định và yêu cầu các nhà bán hàng phải chịu nhiều khoản phí và tiêu chí nghiêm ngặt. Ông khuyến cáo doanh nghiệp cần chuyên nghiệp hóa quy trình vận hành, đặc biệt là kho vận và logistics, để tránh ảnh hưởng đến uy tín. Đặc biệt, doanh nghiệp cần tự xây dựng kênh bán hàng riêng để thu thập dữ liệu khách hàng, bởi khi bán hàng trên sàn, họ không có quyền truy cập vào thông tin khách hàng. Việc sở hữu tệp khách hàng riêng sẽ giúp doanh nghiệp trụ vững trong tương lai.

AI cứu cánh cho người bán hàng

Giữa lúc các nhà bán hàng phải đối mặt với các áp lực chi phí tăng cao, một giải pháp công nghệ được nhiều chuyên gia khuyến nghị là ứng dụng AI vào hoạt động kinh doanh. Ông Jensen Wu, CEO của Topview AI, chia sẻ rằng công nghệ AI, đặc biệt là trong livestream bán hàng, có thể giúp người bán giảm bớt chi phí nhân sự, tối ưu hóa quy trình và tăng doanh thu. AI có thể hỗ trợ livestream xuyên suốt 24/7 mà không cần sự xuất hiện của người bán trực tiếp, giúp tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh.

Ngoài ra, AI còn giúp giải quyết các vấn đề về ngôn ngữ và tiếp cận khách hàng quốc tế. Chuyên gia AI Lê Quốc Khôi cho biết, đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là trong lĩnh vực nông sản, AI đang mang đến tiềm năng phát triển lớn, giúp họ mở rộng quy mô kinh doanh mà không cần phụ thuộc vào các sàn TMĐT. Tại Mỹ, chính phủ đã chi hàng tỷ USD để đầu tư vào AI cho các doanh nghiệp SME, và AI dự báo sẽ đóng góp vào tăng trưởng GDP trong tương lai.

Mặc dù AI đang dần trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực, các doanh nghiệp vẫn cần hiểu rõ mục tiêu, cách thức vận hành và chi phí liên quan để đạt được hiệu quả tối ưu. Với AI, các nhà bán hàng có thể giảm bớt sự phụ thuộc vào các sàn TMĐT, cải thiện quy trình bán hàng và mở rộng tệp khách hàng mà không phải đối mặt với những phí tổn cao.

Những thay đổi trong chính sách phí của các sàn TMĐT đang gây ra không ít khó khăn cho các nhà bán hàng, đặc biệt là đối với các nhà bán nhỏ lẻ. Mặc dù vậy, việc áp dụng các công nghệ như AI có thể giúp các nhà bán hàng giảm bớt gánh nặng chi phí và mở rộng khả năng kinh doanh. Các sàn TMĐT và cơ quan quản lý cũng cần sớm có các chính sách điều chỉnh hợp lý để hỗ trợ người bán, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo sự phát triển bền vững cho thị trường TMĐT.