Từ năm ngoái tới nay, việc hàng loạt công ty toàn cầu thông báo cắt giảm nhân viên đã không còn là những tin tức lạ lẫm với công chúng. Nguy cơ suy thoái, những bất ổn từ những nền kinh tế hàng đầu thế giới như Mỹ và Trung Quốc, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) liên tục tăng lãi suất... khiến nhiều công ty buộc phải chuyển mục tiêu sinh lời sang mục tiêu duy trì hoặc tồn tại. Do đó, cắt giảm nhân lực là biện pháp hàng đầu giúp các công ty tối ưu được chi phí hoạt động.
Tuy nhiên, điều khiến câu chuyện cắt giảm nhân lực trở nên đáng sợ hơn không phải việc khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ tăng cao. Xét về góc độ xã hội, việc những công việc bị cắt giảm sẽ bị “tuyệt chủng” vĩnh viễn mới là điều đáng ngại. Đó chính xác là điều đang xảy ra với tầng lớp “cổ cổn trắng” tại Mỹ - ý chỉ những nhân viên văn phòng hay người lao động tri thức trong xã hội.
Theo nhiều giám đốc điều hành công ty và các nhà kinh tế Mỹ, các công việc của cổ cồn trắng bị cắt giảm, bắt nguồn từ việc tuyển dụng quá nhiều và lãi suất tăng, có thể sẽ không bao giờ quay trở lại. Các công ty dường như đang xem xét lại giá trị của nhiều vai trò trước đây được nắm giữ bởi các cổ cồn trắng, tìm cách thay thế các vai trò này bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Điều này có thế khiến thị trường lao động thay đổi vĩnh viễn, ảnh hưởng tới đời sống của hàng triệu người dân Mỹ.
“Chúng ta có thể đang ở đỉnh điểm của nhu cầu về lao động tri thức. Giờ đây, chúng ta chỉ cần ít người hơn để xử lý khối lượng công việc tương tự”, ông Atif Rafiq, cựu giám đốc kỹ thuật số của McDonald’s và Volvo, cho biết.
Không có định nghĩa chắc chắn về nhân viên cổ cồn trắng trong dữ liệu của chính phủ. Thuật ngữ này thường được áp dụng rộng rãi cho những người làm việc trong văn phòng và có trình độ học vấn cao hơn, chẳng hạn như có bằng cử nhân. Trong những thập kỷ gần đây, việc tuyển dụng các công việc cổ cổn trắng như quản lý và chuyên môn cao nhanh chóng vượt xa các vị trí tuyển dụng khác. Số lượng nhân viên trong các ngành nghề quản lý và chuyên nghiệp đã tăng gần 150% trong 40 năm qua và gần 36% kể từ khi kết thúc cuộc suy thoái 2007 - 2009, theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ.
Trong khi đó, các công việc dịch vụ như thợ cắt tóc, nhân viên chăm sóc trẻ em và nhân viên sòng bạc chỉ tăng 72% kể từ năm 1983 và tăng nhẹ 3,5% kể từ tháng 6/2009. Nhu cầu cao với cổ cồn trắng khiến các công nhân có trình độ đại học gia tăng khoảng cách kinh tế với các tầng lớp nhân công khác, đặc biệt là tầng lớp công nhân không có bằng đại học.
Tuy nhiên, sau đỉnh điểm của đại dịch Covid-19, xu hướng này đã bị đảo ngược. Bằng chứng là sau đại dịch, tiền lương của những người có thu nhập thấp bật tăng nhanh nhất, đảo ngược khoảng 1/4 mức tăng bất bình đẳng về tiền lương kể từ năm 1980, theo một nghiên cứu của các nhà kinh tế thuộc Viện Công nghệ Massachusetts. Ngoài ra, dữ liệu bảng lương từ hơn 300.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ cho thấy tiền lương cho nhân viên mới nhìn chung đã giảm trong tháng 4 so với một năm trước, nhưng giảm nhanh nhất ở các ngành nghề văn phòng, chẳng hạn như tài chính và bảo hiểm, và ngược lại tăng nhanh nhất trong nhóm công nhân dịch vụ.
Kể từ thời điểm các robot bắt đầu đảm nhận các công việc sản xuất, trí tuệ nhân tạo giờ đây đang tiến tới thay thế con người trong những công việc được đánh giá là “cao cấp” hơn, như kế toán viên, lập trình viên phần mềm, chuyên gia nhân sự hay thậm chí là luật sư. Giám đốc điều hành của Meta Platforms, Mark Zuckerberg, đã nói với các nhân viên sau đợt sa thải mới nhất của công ty mẹ Facebook rằng có nhiều công việc bàn giấy sẽ bị thay thế hoàn toàn, vì các công nghệ mới sẽ cho phép công ty hoạt động hiệu quả hơn. Tương tự, Giám đốc điều hành của International Business Machines, Arvind Krishna, gần đây cho biết công ty có thể tạm dừng một số hoạt động tuyển dụng để xem loại công việc nào có thể được thay thế bằng AI. Các nhà lãnh đạo trong nhiều ngành cũng kỳ vọng công nghệ mới sẽ hỗ trợ hay thay thế hiệu quả một số vai trò hiện có.
Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3, số lượng công nhân cổ cồn trắng thất nghiệp tại Mỹ đã tăng khoảng 150.000 người, theo một phân tích từ Employ America. Con số này bao gồm những người lao động trong các dịch vụ chuyên nghiệp, quản lý, nghề máy tính, kỹ thuật và nhà khoa học. Trái lại, theo các nhà kinh tế và chuyên gia nhân sự, các công ty hiện đang tập trung vào việc giữ chân nhân viên “cổ cồn xanh” - người phục vụ nhà hàng, nhân viên kho hàng, tài xế... Điều này cũng góp phần khiến các nhà quản lý cấp trung và những nhân viên văn phòng khác bị sa thải nhiều hơn.
Trong những giai đoạn trước đây, khi lãi suất cao hơn khiến nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái, tình trạng mất việc làm thường do các ngành nhạy cảm nhất với thay đổi lãi suất, chẳng hạn như sản xuất và xây dựng. “Có vẻ như chúng ta không nhận thấy điều đó ở thời điểm hiện tại. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy cấu trúc của nền kinh tế đã thay đổi”, Preston Mui, một nhà kinh tế học tại Employ America, người đã nghiên cứu về tình trạng mất việc làm của giới văn phòng, cho biết.
Sau 14 tháng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất, cơ hội việc làm đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần 2 năm vào tháng 3, theo dữ liệu gần đây nhất của Bộ Lao động Mỹ. Không chỉ vậy, theo trang web việc làm LinkedIn, nhân viên bán lẻ, bao gồm nhân viên bán hàng và thu ngân, là một trong những vị trí có nhu cầu cao nhất trong quý đầu tiên của năm, cùng với y tá và tài xế, chứ không phải những công việc “bàn giấy”.
Dường như không thể “cứu vãn” hay đảo ngược xu hướng chung đang đe dọa lực lượng cổ cổn trắng ở thời điểm hiện tại. Ông Krishna, phát ngôn viên của IBM, đã nói trong những tuần gần đây rằng ông có thể thấy 30% trong số khoảng 26.000 vai trò không tiếp xúc với khách hàng của IBM sẽ bị thay thế bằng tự động hóa hoặc AI trong khoảng thời gian 5 năm tới, dù công ty vẫn đang tuyển dụng hàng nghìn vị trí. Một số nhà tuyển dụng cũng đã tính toán chính xác số lượng nhân viên văn phòng tối thiểu mà họ sẽ cần trong tương lai. Ví dụ, Giám đốc điều hành Scott McIntyre của công ty tư vấn chính phủ và doanh nghiệp Guidehouse, kỳ vọng rằng với sự trợ giúp của AI và tăng cường tự động hóa, Guidehouse có thể chỉ cần thuê 40.000 người thay vì 50.000 người để đạt được mục tiêu tăng trưởng.
Theo dự đoán của Bộ Lao động Mỹ, trong số 20 ngành nghề sẽ tạo ra nhiều việc làm nhất cho đến năm 2031, khoảng 2/3 sẽ là các công việc cổ cồn xanh với mức lương khoảng 32.000 USD/năm. Các ngành nghề có triển vọng phát triển tốt nhất yêu cầu bằng đại học bao gồm các nhà phát triển phần mềm, quản lý hoạt động và y tá đã có chứng chỉ, với mức lương khoảng 100.000 USD/năm, đồng thời cũng là những công việc khó bị thay thế bởi AI nhất. Những thông tin trên cho thấy thế hệ cổ cồn trắng sẽ không hoàn toàn bị “xóa sổ” khỏi thị trường lao động, nhưng người lao động sẽ phải phải được “chuyên biệt hóa”, hoặc phải làm trong những vị trí không-thể-bị-thay-thế bởi máy móc.
Tags:
(VNF) - Trung Quốc cho biết Mỹ đang sử dụng fentanyl như một "cái cớ mong manh" để tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và "nếu chiến tranh là điều Mỹ muốn", dù là chiến tranh thuế quan hay thương mại, Bắc Kinh sẵn sàng "chiến đấu đến cùng".
(VNF) - Mỹ đang vạch ra một kế hoạch có khả năng nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Nga khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách khôi phục quan hệ với Moscow và chấm dứt chiến sự ở Ukraine, một quan chức Mỹ và một người khác hiểu rõ vấn đề này nói với Reuters.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump ngày 3/3 cho biết công ty sản xuất chip khổng lồ Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) có kế hoạch đầu tư ít nhất 100 tỷ USD để phát triển hoạt động sản xuất tại Mỹ.
(VNF) - Thương vụ giúp Chubb mở rộng quy mô trong khu vực, trong khi Liberty Mutual tái cơ cấu chiến lược kinh doanh.
(VNF) - Một cựu điệp viên và là cộng sự thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên kế hoạch khởi động lại đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2) của Nga tới châu Âu với sự hậu thuẫn của các nhà đầu tư Mỹ, hãng tin Financial Times dẫn các nguồn thạo tin cho hay.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/3 tuyên bố ông sẽ áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada, làm tan biến hy vọng về một thỏa thuận vào phút chót có thể tránh được cuộc chiến thương mại với hai đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ.
(VNF) - Theo hãng tin Fox News, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tạm dừng mọi viện trợ quân sự cho Ukraine cho đến khi các nhà lãnh đạo Ukraine thể hiện sự trân trọng hơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ và cam kết vì hòa bình.
(VNF) - Trung Quốc đang nhắm đến hàng nông sản xuất khẩu của Mỹ khi nước này chuẩn bị các biện pháp đối phó với loạt hàng rào thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump, tờ Global Times của Trung Quốc đưa tin. Động thái này được cho là sẽ làm gia tăng căng thẳng trong cuộc chiến thương mại đang leo thang giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
(VNF) - Cổ phiếu của chuỗi trà sữa và đồ uống lớn nhất Trung Quốc Mixue Group tăng hơn 43% trong ngày giao dịch đầu tiên trên Sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong vào ngày 3/3.
(VNF) - Tập đoàn Takashimaya, với bề dày lịch sử hơn 190 năm hoạt động, là một trong những thương hiệu bán lẻ lớn và uy tín tại Nhật Bản. Bắt đầu từ những cửa hàng bách hóa cao cấp tại Nhật Bản, Takashimaya đã mở rộng hoạt động trên nhiều quốc gia và khu vực, trong đó có Việt Nam.
(VNF) - Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 2/3 cho biết ông vẫn sẵn sàng ký một thỏa thuận khoáng sản với Mỹ, đồng thời tin rằng ông có thể cứu vãn mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Donald Trump sau cuộc họp gây tranh cãi của họ tại Phòng Bầu dục.
(VNF) - Trong những năm qua, Việt Nam đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược toàn cầu của Foxconn. Tập đoàn này hiện đã và đang triển khai nhiều dự án lớn tại Việt Nam, với các cơ sở sản xuất tại các khu vực như Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ngãi.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố việc thành lập “kho dự trữ tiền điện tử chiến lược” bao gồm Bitcoin (BTC), ethereum (ETH), XRP, token SOL của Solana và ADA của Cardano trong một bài đăng trên Truth Social.
(VNF) - Điện Kremlin ngày 2/3 đã hoan nghênh sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho biết quan điểm của Mỹ hiện nay "phần lớn trùng khớp" với quan điểm của Nga về địa chính trị.
(VNF) - Một nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới (World Bank) chỉ ra rằng, đây là thời kỳ rất không chắc chắn khi dự báo về tương lai của công việc. Tuy vậy, AI cũng có thể tạo ra những loại công việc hoàn toàn mới mà chúng ta chưa tưởng tượng đến
(VNF) - Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 1/3 cho biết đất nước của ông luôn biết ơn sự hỗ trợ của Mỹ và thừa nhận rằng sự hỗ trợ này "rất quan trọng". Những tuyên bố mềm mỏng này được đưa ra một ngày sau màn tranh cãi lịch sử giữa ông Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Ít có báo cáo cổ đông nào từ các công ty niêm yết được mong đợi nhiều như lá thư thường niên do CEO kiêm Chủ tịch Berkshire Hathaway, tỷ phú Warren Buffett, chắp bút.
(VNF) - Một công ty ở tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc) vừa công bố một chính sách gây nhiều tranh cãi. Theo đó, các nhân viên độc thân từ 28 đến 58 tuổi, bao gồm cả những người ly hôn, sẽ bị sa thải nếu vẫn chưa kết hôn trước tháng 9/2025.
(VNF) - Sau cuộc tranh luận nảy lửa giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và người đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, các nhà lãnh đạo châu Âu nhanh chóng thể hiện sự ủng hộ đối với nhà lãnh đạo Ukraine.
(VNF) - Nga đang tích cực kêu gọi các công ty phương Tây quay trở lại nước này trong bối cảnh mối quan hệ giữa Nga và Mỹ đang được "hâm nóng" và các cuộc đàm phán về hòa bình Ukraine đang đạt được những kết quả tích cực.
(VNF) - Hơn 90% các gói hàng gửi tới Mỹ hiện nay đều nhập cảnh theo hình thức “de minimis” (miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 800 USD). Trong số đó, khoảng 60% đến từ Trung Quốc, dẫn đầu là các nhà bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng như Temu và Shein. Điều này đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump nhanh chóng “lấp lỗ hổng” thuế quan đã tồn tại nhiều năm qua, dù những bước đi đầu tiên vướng phải không ít trở ngại.
(VNF) - Trung Quốc cáo buộc Mỹ đã gây "áp lực thuế quan và tống tiền" sau lời đe dọa mới nhất của Tổng thống Donald Trump về việc áp thuế bổ sung 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, với lý do fentanyl vẫn tiếp tục chảy vào nước này.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Zelensky đã có cuộc cãi vã nảy lửa ngay tại phòng Bầu dục, khiến thoả thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine đổ bể.
(VNF) - Bắt đầu từ chiều 26/2, một loạt email đã được gửi đi từ Bộ Ngoại giao Mỹ tại Washington đến hộp thư của các trại tị nạn, phòng khám lao, các dự án tiêm vắc-xin bại liệt và hàng nghìn tổ chức khác trên khắp thế giới. Các ghi chú ngắn gọn đã chấm dứt tài trợ cho khoảng 5.800 dự án đã được Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ tài trợ (USAID).
(VNF) - Một nỗ lực đảo chính trong phòng họp, một vụ kiện giữa người đứng đầu gia tộc và con trai, cùng những cáo buộc về sai sót trong quản trị doanh nghiệp đã khiến công ty địa ốc lớn nhất Singapore đối diện với những thách thức chưa từng có.
(VNF) - Trung Quốc cho biết Mỹ đang sử dụng fentanyl như một "cái cớ mong manh" để tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và "nếu chiến tranh là điều Mỹ muốn", dù là chiến tranh thuế quan hay thương mại, Bắc Kinh sẵn sàng "chiến đấu đến cùng".
(VNF) - Dự án Centerville có diện tích quy hoạch hơn 49,9ha, tọa lạc tại trung tâm xã Long Hưng, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, dự kiến sẽ đáp ứng cho khoảng 18.300 cư dân.
