Quan hệ Trung - Mỹ là một quan hệ quốc tế quan trọng nhất, phức tạp nhất, nhạy cảm nhất trên thế giới hiện nay. Mỹ là quốc gia có sức mạnh lớn nhất sau thế chiến thứ hai, đứng đầu thế giới phương tây nên chính sách đối ngoại của Mỹ nhất định sẽ gây ra ảnh hưởng quan trọng đối với Trung Quốc.
Sự phát triển đến hôm nay về tương quan giữa hai nước Trung - Mỹ, Trung Quốc là nước đang phát triển lớn nhất, Mỹ là nước đã phát triển lớn nhất, 2 nước đều là thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ), quan hệ hai nước quyết định lộ trình của sự nghiệp hòa bình và phát triển thế giới. Tính phức tạp của quan hệ Trung - Mỹ thể hiện trên các mặt văn hóa truyền thống, quan niệm giá trị, chế độ xã hội, phương thức hành vi của hai nước hoàn toàn khác nhau. Trong lịch sử, hai nước có những ân oán khó bỏ qua.
Nguyên nhân căn bản của cuộc chiến thương mại là: (i) Khoảng cách sức mạnh tổng hợp giữa Trung Quốc và Mỹ thu hẹp nhanh chóng, vượt qua “khoảng cách an toàn” mà Mỹ có thể “chấp nhận”, trong khi đó Trung Quốc đang phấn đấu tiếp tục thu hẹp khoảng cách này. Nhận thức chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc có sự thay đổi lớn. GDP của Trung Quốc vượt qua 2/3 GDP của Mỹ, ngành chế tạo Trung Quốc vượt qua Mỹ, trở thành nước công nghiệp lớn nhất, Mỹ đã bị “kích động”, lo ngại khả năng tăng trưởng nhanh chóng của Trung Quốc;
(ii) Trong lịch sử cho thấy Mỹ luôn muốn nắm giữ vị trí bá quyền và vốn có truyền thống chiến lược là “đánh” và gây sức ép cho nước lớn thứ hai sau Mỹ (như đối với Nhật bản trước đây). Hiện nay, sức mạnh tổng hợp của Trung Quốc lên được vị trí thứ hai, không tránh khỏi gây ra “lo ngại bá quyền” của Mỹ. Mỹ lo ngại kế hoạch “Chế tạo Trung Quốc 2025” thông qua việc sử dụng lực lượng chính phủ để “cướp đoạt” ưu thế kỹ thuật của Mỹ, để Trung Quốc xưng bá với thế giới.
Báo cáo chính trị Đại hội XIX (giấc mơ Trung Quốc phục hưng vĩ đại) bị Mỹ cho là “Kế hoạch thống trị bá quyền toàn cầu của Trung Quốc trong tương lai”; (iii) Mỹ cho rằng không thể thông qua “tiếp xúc” để cải tạo và thay đổi sự phát triển của Trung Quốc. Mỹ vốn không ưa mô hình quốc gia có duy nhất một đảng cầm quyền, nhưng ý đồ thông qua phát triển kinh tế, dân chủ hóa sẽ dần dần phát triển và đưa Trung Quốc phát triển theo mô hình của Mỹ đã thất bại mà ngược lại Trung Quốc đang kiên trì con đường của mình và “xuất khẩu” mô hình Trung Quốc ra thế giới.
Tổng thống Trump đã thực hiện điều chỉnh chính sách chiến lược toàn cầu với mục tiêu lấy lợi ích của Mỹ lên vị trí hàng đầu, chấn hưng kinh tế Mỹ; đưa ra Chiến lược “Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”, tăng cường chi phí quân sự nhằm bảo vệ vị thế thống lĩnh của Mỹ; thực hiện chủ nghĩa đơn phương, rút khỏi Hiệp định Paris, Hiệp định hạt nhân Iran, chống toàn cầu hóa, thực hiện chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, đẩy mạnh cọ xát thương mại với Trung Quốc, gây sức ép cho đồng NDT. Ngày 22/3/2018, Tổng thống Trump đã ký văn bản quyết định áp thuế đối với hàng hóa Trung Quôc căn cứ theo báo cáo của Điều tra “Điều khoản 301”.
Bộ Thương mại Mỹ tuyên bố cấm Tập đoàn ZTE mua sản phẩm nhạy cảm từ doanh nghiệp Mỹ; Ngày 15/6/2018, Mỹ áp đặt thuế quan trị giá 50 tỷ USD. Cuộc chiến thương mại chính thức bắt đầu. Ngày 3/8/2018, Trung Quốc buộc phải đáp trả lại Mỹ. Căn cứ theo Luật Thương mại đối ngoại, Điều lệ thuế quan xuất nhập khẩu và những nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, Ủy ban quy tắc thuế quan của Quốc Vụ Viện Trung Quốc quyết tăng thuế quan 25%, 20%, 10%, 5% đối với 5.207 loại hàng hóa sản xuất tại Mỹ (trị giá khoảng 60 tỷ USD). Nếu Mỹ thực hiện các quyết định này thì Trung Quốc sẽ thực hiện những biện pháp đáp trả ngay lập tức.
Phương pháp ứng phó của Trung Quốc theo nguyên tắc “lễ trước binh sau”. Trung Quốc không có ý định gây chiến, nhưng quyết không sợ và sẵn sàng “dùng cuộc chiến để ngừng cuộc chiến”. Trung Quốc sẽ luôn chủ động kiểm soát “biên giới tranh chấp thương mại”, tránh tình trạng lan truyền sang các lĩnh vực khác như tài chính tiền tệ, đầu tư, ngành dịch vụ… tránh dẫn đến đối đầu toàn diện giữa các bên.
Các biện pháp đáp trả của Trung Quốc phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, chuẩn xác và tập trung vào những lĩnh vực ảnh hưởng đến phiếu bầu của Trump, ảnh hưởng nền tảng dân ý như đậu nành, dầu mỏ, khí thiên nhiên, ô tô, công ty Boeing…
Áp dụng biện pháp kết hợp số lượng và chất lượng, vừa đáp trả vừa đàm phán, kiên trì nguyên tắc nhưng đồng thời để lại chỗ trống để có thể tranh thủ thương lượng khi có điều kiện (tương tự như Tổng thống Trum vẫn tuyên bố ông Tập là bạn trong khi thực hiện áp đặt mức thuế lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc).
Đồng thời tiếp tục duy trì thể chế thương mại đa phương WTO, kiên trì đạo đức và chính nghĩa, tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ của cộng đồng quốc tế (là điều Trung Quốc thì luôn cố gắng bảo vệ trong khi Mỹ lại muốn phá vỡ). Đi sâu vào cải cách mở cửa, tạo ra một môi trường thị trường mà cạnh tranh công bằng, xây dựng kinh tế mô hình mở cửa, tạo ra môi trường quốc tế có lợi.
Nguyên tắc ứng phó của Trung Quốc là có thể mở rộng nhập khẩu, làm dịu đi mức nhập siêu của Mỹ, nhưng không thể hạn chế Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa. Bảo vệ lợi ích công ty ZTE vì liên quan đến an ninh kinh tế của doanh nghiệp và quốc gia. Có thể giảm thuế quan, nới lỏng quy định cho phép mở rộng thị trường, nhưng tạo sức ép đối với kế hoạch Chế tạo Trung Quốc 2025. Luôn ghi nhớ những bài học của Nhật Bản, không thể hy sinh lợi ích hạt nhân để mà tự mình chịu nhận tổn thương.
Theo đánh giá của Trung Quốc, cho dù tất cả hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đều bị áp đặt thuế quan, kể cả về những ảnh hưởng gián tiếp thì mức độ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế hai nước là dưới 1%. Kinh tế Trung Quốc sẽ bước vào trạng thái bình thường mới và nhất định sẽ không xuất hiện trường hợp sụt giảm kinh tế.
Trung Quốc nhận định quan hệ kinh tế Trung - Mỹ sẽ tiếp tục phát triển vì Mỹ không dễ bỏ qua thị trường mới nổi lớn nhất với dân số 1,4 tỷ, sản phẩm Trung Quốc giá rẻ chất lượng tốt, đã trở thành sản phẩm không thể thiếu trong cuộc sống người Mỹ và rất khó bị thay thế.
Từ cuộc chiến tranh thương mại này Trung Quốc rút ra bài học nhất định phải nắm giữ kỹ thuật then chốt và hạt nhân, không dựa vào người khác, đặc biệt không dựa vào Mỹ và phương Tây. Kinh tế thương mại phải phát triển theo hướng đa phương, tìm những lĩnh vực tăng trưởng mới, “không cho trứng vào một rổ” và luôn phải tuân thủ quy tắc, pháp luật, tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tạo lập ra môi trường kinh doanh tốt nhất. Luôn tăng cường lực lượng chiến lược của mình, đi theo con đường của mình, làm tốt công việc của mình, là câu trả lời tốt nhất cho cuộc chiến.
Đánh giá về Triển vọng chiến lược của quan hệ Trung - Mỹ, các nhà nghiên cứu cho rằng chiến lược mới của Mỹ đang trong giai đoạn điều chỉnh, chưa định hình cụ thể, cạnh tranh sẽ xem xét lại sức mạnh, ý chí, lực lượng của hai bên và cuối cùng sẽ quyết định hai bên chung sống như thế nào. Đồng thời, động lực nội sinh giữa hai bên vẫn tồn tại. Hai bên vẫn có không gian hợp tác trong các lĩnh vực như là chống lan truyền vũ khí hạt nhân, chống chủ nghĩa khủng bố, ứng phó với các vấn đề toàn cầu, vì vậy cũng sẽ hợp tác trong lĩnh vực kinh tế.
Mặt khác, tranh chấp cũng sẽ xảy ra liên quan đến vấn đề thương mại, vấn đề Đài Loan, vấn đề trên biển, “vừa cọ xát vừa tiến bước” sẽ trở thành trạng thái bình thường trong quan hệ Trung - Mỹ. Mỹ vẫn còn phải quan tâm đến khu vực Trung Đông và cuộc khủng hoảng Ukraina, quan hệ Trung - Mỹ sẽ còn có không gian xoay xở, nhưng cạnh tranh chiến lược dài hạn sẽ thử thách quan hệ hai bên.
Mâu thuẫn chiều sâu sẽ không có sự thay đổi căn bản (đó là mâu thuẫn giữa hai chế độ), nhưng hai bên có thể tránh khỏi những đối đầu chiến lược, đặc biệt là đối đầu mang tính toàn cục. Mỹ vẫn phải hợp tác với Trung Quốc, nhưng liên minh Mỹ - Nhật, Mỹ - Hàn Quốc sẽ tiếp tục đe dọa an ninh Trung Quốc.Trên tổng thể, xu thế đấu tranh tăng lên mà hợp tác giảm xuống, Trung Quốc sẽ kiên trì nguyên tắc đấu tranh nhưng không phá vỡ quan hệ, tránh các yếu tố tiêu cực lan rộng, dẫn đến đối đầu toàn diện như là quan hệ Mỹ - Nga.
Tags:
(VNF) - Đám cưới của một doanh nhân chuỗi trà sữa và nữ thừa kế ngành pin mặt trời đang thu hút sự chú ý, hứa hẹn mang đến góc nhìn hiếm hoi về thế hệ siêu giàu kế tiếp của Trung Quốc.
(VNF) - Bitcoin đang hướng tới tháng giảm hiệu suất tồi tệ nhất kể từ khi làn sóng sụp đổ của các công ty tiền điện tử làm chấn động toàn ngành vào năm 2022.
(VNF) - Thị trường công nghệ sinh học Hàn Quốc vừa chứng kiến một hiện tượng hiếm gặp khi cổ phiếu Voronoi tăng vọt nhờ triển vọng từ danh mục thuốc ung thư ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Đợt bứt phá 190% không chỉ đưa vốn hóa của doanh nghiệp lên gần 4,3 tỷ USD, mà còn tạo ra một tỷ phú mới. Sự thăng hoa này phản ánh kỳ vọng mạnh mẽ của giới đầu tư vào công nghệ AI trong phát triển dược phẩm, bất chấp công ty vẫn ghi nhận thua lỗ.
(VNF) - Nội các của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã phê duyệt gói kích thích kinh tế trị giá 21,3 nghìn tỷ yên (135,4 tỷ USD) vào ngày 21/11, đánh dấu sáng kiến chính sách lớn đầu tiên dưới thời nhà lãnh đạo mới, người đã cam kết theo đuổi các biện pháp tài khóa mở rộng.
(VNF) - Một báo cáo điều tra quốc tế mới công bố cho thấy ngành tiền điện tử toàn cầu đã trở thành đích đến của hơn 28 tỷ USD dòng tiền phi pháp, bao gồm tiền lừa đảo, đánh cắp, tống tiền và các hoạt động tội phạm có tổ chức. Khi tiền số ngày càng phổ biến và được chấp nhận rộng rãi, những kẽ hở trong hệ thống kiểm soát đã khiến các sàn giao dịch lớn trở thành mắt xích trung tâm trong quá trình hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/11 đã quyết định bãi bỏ thuế quan đối với một loạt mặt hàng nông sản của Brazil. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông đang đối mặt với áp lực từ cử tri về chi phí sinh hoạt tăng cao.
(VNF) - Giá vàng liên tục lập kỷ lục trong năm nay, nhưng thay vì để những thỏi vàng “nghỉ ngơi” trong kho, một nhóm ngày càng đông các nhà đầu tư giàu có và văn phòng quản lý tài sản gia đình đang biến vàng thành nguồn thu nhập thụ động. Họ cho các nhà tinh luyện, thợ kim hoàn và các nhà sản xuất thuê vàng để nhận lãi, phá vỡ quan niệm vàng là tài sản tích trữ.
(VNF) - Bitcoin tiếp tục kéo dài chuỗi điều chỉnh khi đánh mất mốc 87.000 USD, đà giảm diễn ra trong bối cảnh tâm lý “sợ hãi tột độ” bao trùm thị trường. Một số chuyên gia cảnh báo xu hướng giảm có thể còn mạnh hơn, thậm chí đưa Bitcoin lao về vùng 10.000 USD nếu áp lực trên các tài sản rủi ro không sớm hạ nhiệt.
(VNF) - Kết quả kinh doanh quý III của Nvidia vượt xa dự kiến, qua đó trấn an nhà đầu tư về lo ngại "bong bóng AI" phát nổ.
(VNF) - Trung Quốc cân nhắc triển khai các biện pháp mới nhằm vực dậy thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, giữa những lo ngại rằng sự suy giảm kéo dài có thể đe dọa ổn định hệ thống tài chính.
(VNF) - Những tháng gần đây, khi các tập đoàn công nghệ đổ hàng trăm tỷ USD vào AI, nhiều người lo ngại về kịch bản bong bóng vỡ giống như dotcom hồi thập niên 1990. Nói về mối lo này, CEO Google nhận định nếu bong bóng AI vỡ, sẽ không có công ty nào thoát khỏi tác động.
(VNF) - Ông Julien Seillan, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên đáng kinh ngạc chỉ sau 30 năm. Bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, theo ông, Việt Nam cần huy động nguồn lực từ nhiều phía, trong đó có sự “vào cuộc” của khu vực kinh tế tư nhân.
(VNF) - Mối quan hệ kinh tế giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Vương quốc Saudi Arabia kéo dài nhiều thập kỷ nhưng chỉ thực sự bùng nổ sau khi ông trở thành tổng thống Mỹ. Từ việc bán khách sạn, căn hộ cho tới các thương vụ cấp phép và quỹ đầu tư, các giao dịch này mang về hàng triệu đến hàng tỷ USD cho ông Trump và gia đình, đồng thời lý giải tầm quan trọng của Saudi trong các chuyến thăm Nhà Trắng và các chính sách đối ngoại của ông.
(VNF) - Trung Quốc đang sử dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm gây sức ép lên Nhật Bản, sau bình luận của tân Thủ tướng Sanae Takaichi về Đài Loan
(VNF) - Tại một diễn đàn đầu tư ở Washington, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ cảnh báo sẽ sa thải Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nếu Cục Dự trữ Liên bang (Fed) không sớm hạ lãi suất, dù Fed khẳng định các quyết định của họ hoàn toàn độc lập và dựa trên dữ liệu kinh tế.
(VNF) - Ngày càng nhiều trường đại học trên thế giới sử dụng các quỹ tài trợ để đầu tư sinh lời, qua đó đa dạng hóa nguồn thu và nâng cao tự chủ tài chính.
(VNF) - Với quy định về báo cáo thông tin thuế của doanh nghiệp trên nền tảng Internet mới được thực thi, ngành Thương mại Điện tử (TMĐT) Trung Quốc đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ.
(VNF) - Chiếc túi xách da của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae đang trở thành tâm điểm không chỉ trên phương diện thời trang mà còn cả kinh tế, khi góp phần giúp một nhà sản xuất đồ da nội địa với lịch sử 145 năm bứt phá doanh số trong thời gian ngắn. Đây là trường hợp hiếm hoi một phụ kiện của lãnh đạo quốc gia có thể tạo tác động trực tiếp tới thị trường tiêu dùng và ngành hàng xa xỉ Nhật Bản.
(VNF) - Các quan chức tại Philippines ngày 19/11 cho biết hơn 1 tỷ USD sản phẩm nông nghiệp của nước này sẽ không còn phải chịu bất kỳ mức thuế “tương hỗ” nào từ Mỹ, sau khi Tổng thống Donald Trump bãi bỏ thuế đối với nhiều mặt hàng nhằm giảm áp lực chi phí sinh hoạt.
(VNF) - Theo một nghiên cứu theo dõi hoạt động tín dụng của Trung Quốc, các nước có thu nhập cao đang vay Trung Quốc nhiều hơn là các nước đang phát triển. Đặc biệt, Mỹ là quốc gia nhận được nhiều khoản vay nhất từ Trung Quốc trên toàn cầu.
(VNF) - Cổ phiếu công nghệ Mỹ đồng loạt bị bán tháo trong phiên giao dịch ngày 18/11, giữa lúc lo ngại gia tăng về mức định giá quá cao của các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) và tâm lý thận trọng trước báo cáo thu nhập sắp công bố của Nvidia - “gã khổng lồ” đang dẫn dắt làn sóng AI toàn cầu.
(VNF) - Sự cố dừng hoạt động quy mô lớn của dịch vụ Cloudflare ngày 18/11 đã ảnh hưởng tới hàng nghìn người trên toàn thế giới, làm gián đoạn các dịch vụ trí tuệ nhân tạo và nhiều công cụ kiểm tra mạng; đồng thời thổi bay hơn 1,8 tỷ USD vốn hóa thị trường của công ty này.
(VNF) - Thâm hụt thương mại hàng hóa của Ấn Độ đã đạt mức cao nhất mọi thời đại khi chạm ngưỡng 41,7 tỷ USD trong tháng 10, chủ yếu do lượng vàng nhập khẩu tăng mạnh phục vụ nhu cầu mùa lễ hội, trong khi xuất khẩu sang Mỹ chịu tác động từ mức thuế quan cao.
(VNF) - Giá Bitcoin giảm xuống dưới 90.000 USD xóa sạch toàn bộ mức tăng từ đầu năm 2025, đồng thời làm rung chuyển tâm lý trên thị trường tài sản kỹ thuật số toàn cầu.
(VNF) - Từ một làng chài nhỏ bé, Singapore đã đạt được “phép màu kinh tế” nhờ coi giáo dục là ưu tiên chiến lược quốc gia. Bằng tầm nhìn dài hạn, chính phủ nước này xây dựng mô hình giáo dục gắn chặt với nhu cầu phát triển kinh tế, đồng thời quốc tế hóa sâu rộng để đưa Singapore trở thành “thủ phủ tri thức” của châu Á.
(VNF) - Đám cưới của một doanh nhân chuỗi trà sữa và nữ thừa kế ngành pin mặt trời đang thu hút sự chú ý, hứa hẹn mang đến góc nhìn hiếm hoi về thế hệ siêu giàu kế tiếp của Trung Quốc.
(VNF) - Tuyến đường Bạch Đằng tiếp tục dẫn đầu bảng giá đất tại Đà Nẵng trong dự thảo bảng giá đất mới, với 350 triệu đồng/m2, dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2026.
